بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید 19: کرونای انگلیسی در 10تا 15استان کشور شناسایی شده است
زهرا جعفرزاده/ دایره پیک چهارم ویروس کرونا در حال کامل شدن است و تمام نشانه‌ها در کنار هم قرار گرفته تا کشور وارد فاز جدیدی از بیماری شود؛ هر چند که متخصصان و اپیدمیولوژیست‌ها تأکید می‌کنند که برای اعلام ورود رسمی به پیک چهارم، هنوز زود است، اما ابتلای بالای 8هزار مورد جدید در روز و 3رقمی‌ شدن مرگ‌های کرونا، مهر تأییدی بر آغاز مرحله جدیدی از اپیدمی است. همه اینها در شرایطی است که ویروس کرونای انگلیسی سر از استان‌های مختلف درآورده و درگیرکنندگانش را بیشتر کرده است؛ به‌طوری که براساس اعلام رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کوویدـ 19به همشهری، این ویروس جدید در 10تا 15استان کشور شناسایی شده و به‌نظر می‌رسد دایره آن در حال بزرگ‌تر شدن است و ردی از آن در تمام مناطق پیدا شده است. روز گذشته پس از 54روز، تعداد فوتی‌های کرونا در کشور، 3رقمی شد. آخرین‌بار هجدهم دی بود که تعداد مرگ‌های روزانه 103مورد و ابتلاها 6هزار و 360مورد ثبت شد. حالا براساس آخرین آمارها، در سیصد‌و هفتادوششمین روز از شیوع ویروس در ایران، تعداد کل فوتی‌ها براساس آمارهای رسمی، مرز 60هزار نفر را رد کرده و روز گذشته، 108مورد فوت و 8هزار و 510مورد ابتلا در فهرست شیوع روزانه قرار گرفت. حمید سوری، که اپیدمیولوژیست و رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کوویدـ 19است با وجود بالا رفتن آمارها، معتقد است که نوسانات هنوز جزئی است و شمار مرگ‌های روزانه تغییرات محسوسی نداشته، اما با افزایش موارد ابتلا می‌توان گفت که آژیر خطر به صدا درآمده است. به‌گفته او، نگرانی از شیوع پیک چهارم کرونا، بالا رفته؛ چراکه پیک جدید، شبیه پیک‌های قبلی نخواهد بود و ماهیت ویروس متفاوت شده است. اشاره سوری به شیوع کرونای انگلیسی در کشور است. به‌گفته او، آمارهای رسمی ابتلای بالای 8هزار مورد است؛ درحالی‌که باید همین تعداد را 2 تا 3برابر کرد تا به آمار واقعی رسید. افراد زیادی بدون علامت در جامعه تردد می‌کنند که منجر به انتقال بیشتر ویروس می‌شوند؛ هر چند که نسبت به گذشته میزان کشندگی بیماری کمتر است؛ قبلا 12.5درصد بود و حالا حدود 6درصد است: «نباید جامعه را وحشت‌زده کرد و از سوی دیگر افراد هم نباید ساده‌اندیش باشند. باید تمام مسئولانی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با این موضوع ارتباط دارند، اپیدمی را به حداقل برسانند.» 
خوزستان؛ کانون مناطق قرمز کرونا
آخرین آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد، 11شهرستان کشور، وضعیت قرمز، 23شهرستان نارنجی، 251شهرستان زرد و 154شهرستان وضعیت آبی را تجربه می‌کنند. تمام شهرهای قرمز در استان خوزستان قرار دارند. وضعیت بیمارستان‌های خوزستان نگران‌کننده است؛ به‌طوری که روز گذشته رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز از فشار زیاد بر مراکز درمانی و افزایش مراجعه بیماران در اهواز، ماهشهر، دشت آزادگان، شوشتر و دزفول خبر داد. به‌گفته او، 25درصد ابتلاها به‌صورت خانوادگی است. به این وضعیت شیوع کرونای انگلیسی را هم باید اضافه کرد که گوی سبقت را از کرونای معمولی در این استان ربوده. پرستار بخش کرونای یکی از بیمارستان‌های اهواز به همشهری می‌گوید، درگیری ریه بسیاری از بیمارانی که به بیمارستان مراجعه می‌کنند، شدید است. آنها معمولا با هوشیاری کامل مراجعه می‌کنند، اما میزان اکسیژن خونشان 40درصد است؛ درحالی‌که با وضعیت ظاهری‌شان باید 90به بالا باشد، همین موضوع سبب می‌شود تا آنها به سرعت دچار وخامت حال شوند؛ درحالی‌که نشانه‌های شدید بیماری را ندارند: «ریه بیماران از داخل به‌شدت درگیر شده، اما بیمار نشانه درگیری شدید ندارد و به‌طور ناگهانی از پا درمی‌آید. ویروس به شکل موذی در حال انتشار است.» به‌گفته او، از این موارد ابتلا در استان خوزستان بسیار زیادشده و گاهی تصور می‌شود که این ویروس متعلق به این استان است. این پرستار همچنین می‌گوید میزان مرگ‌آوری ویروس هم بالاتر رفته، بیماران سرحال‌اند، اما به سرعت با پیشروی بیماری، جانشان را از دست می‌دهند: «قبلاً اینطور نبود؛ یعنی هرقدر که فرد حال بدی داشت، در ظاهر هم نشان داده می‌شد.» 
سرعت بالای بیماری‌زایی و مرگ‌آوری کرونای انگلیسی
نسرین خالدی، سوپروایزر بیمارستان رازی اهواز هم گفته‌های همکارش را تأیید می‌کند. او به همشهری می‌گوید که از نیمه بهمن‌ماه بیماری در استان خوزستان به اوج خود رسید و در 2هفته گذشته، شدتش بیشتر هم شده است: «در نوع قبلی شیوع کرونا، سیر بیماری کندتر بود، اما حالا سرعتش بسیار زیاد شده، میزان اکسیژن بیماران به‌طور ناگهانی افت شدیدی پیدا می‌کند. قبلا بیشتر بیماران بیماری‌های زمینه‌ای داشتند حالا بدون بیماری زمینه‌ای از دست می‌روند. اینها نشانه‌های ویروس انگلیسی است.» براساس اعلام سوپروایزر بیمارستان رازی، علائم در هر دو نوع ویروس، یکسان است؛ یعنی تنگی نفس، سرفه، تب، تهوع و... اما روند درگیری بیمار با ویروس در کرونای انگلیسی شدیدتر است: « قبلا یک عضو خانواده مبتلا می‌شد و شانس ابتلای سایر اعضای خانواده کمتر بود، اما حالا مثلا هر 6عضو خانواده مبتلا می‌شوند. حتی موارد ابتلای طایفه‌ای هم داشتیم.» خالدی می‌گوید در کرونای انگلیسی درگیری ریه بسیار بیشتر است. قبلاً بیمار با 25درصد درگیری ریه مرخص می‌شد، اما حالا دیگر نمی‌توان او را مرخص کرد، باید سریع بستری شود؛ چراکه در عرض چند ساعت، درگیری به 80درصد می‌رسد؛ به همین دلیل است که میزان بستری بالا رفته و بیمارستان‌ها با کمبود تخت مواجه شده‌اند. نیاز به‌ آی‌سی‌یو هم بیشتر از قبل شده است. به‌گفته او، هم‌اکنون، 180بیمار در بیمارستان رازی بستری‌اند و در هر شیفت 14تا 15بیمار نیاز به‌آی‌سی‌یو پیدا می‌کنند. بیشتر بیماران هم جوان هستند: «بیمارستان رازی اهواز، 7بخش ‌آی‌سی‌یو دارد، هر بخش 7تخت دارد که تمام آنها پر شده‌اند، بخش جنرال بیمارستان هم پر شده است و به‌طور مرتب بیمار اعزام می‌شود. در هر شیفت 25تا 26بیمار پذیرش می‌شود و چون دیگر تخت خالی وجود ندارد به بیمارستان‌های دیگر ارجاع داده می‌شوند.» خالدی می‌گوید، قطعا در میان آنها تعداد زیادی بیمار مبتلا به کرونای انگلیسی وجود دارد، اما چون از آنها آزمایش ویژه‌ای گرفته نمی‌شود، نمی‌توان تعدادشان را اعلام کرد: «زمانی که درگیری افراد با بیماری شدیدتر است یا افراد به‌صورت خانوادگی مراجعه می‌کنند، ما حدس می‌زنیم که مبتلا به کرونای انگلیسی شده‌اند.» قدرت چسبندگی ویروس انگلیسی بالاتر است و ویروس سریع‌تر به داخل سلول‌ها نفوذ پیدا می‌کند. همین هم شده تا بیماران به سرعت وارد فاز شدید شوند. اینها توضیحات شکرالله سلمان‌زاده، رئیس دانشکده علوم‌پزشکی آبادان به همشهری است. او می‌گوید، درگیری شدیدتر، موارد فوت را بالاتر می‌برد؛ هر چند که اوضاع شیوع کرونای انگلیسی در آبادان هنوز حاد نیست ، با این حال میزان مراجعه بیماران سرپایی صعودی است.
نشانه‌های کرونای معمولی با انگلیسی یکسان است
تجربه متخصصان عفونی در تهران اما متفاوت از خوزستان است. آنها در بیمارستان‌های تهران، تغییرات ویروس را شاهد بوده‌اند، اما تأکید می‌کنند که نشانه‌ها همانند گذشته است و تنها از روی آزمایش است که می‌توان نوع ویروس را متوجه شد. محمدرضا هاشمیان، متخصص عفونی بیمارستان مسیح‌دانشوری، یکی از آنهاست. او به همشهری می‌گوید که در مبتلایان به کرونا، نمی‌توان از روی نشانه‌ها، ابتلا به ویروس انگلیسی را تشخیص داد. به‌گفته او، نشانه‌های بالینی بیماران مبتلا به کرونای معمولی و کرونای انگلیسی شباهت زیادی با هم دارد؛ هر چند که هیچ‌وقت تمام بیماران شبیه به هم نیستند؛ نه از نظر سنی و نه رفتاری که ویروس دارد. با اینکه حالا بیشتر از قبل درباره ابتلای جوانان به ویروس انگلیسی صحبت می‌شود، اما هاشمیان معتقد است که از ابتدای شیوع ویروس هم جوانان مبتلا می‌شدند؛ حتی آن زمان که روزانه نزدیک به 500نفر جانشان را از دست می‌دادند هم تعداد جوانان بیشتر بود. بدون اینکه سابقه بیماری داشته باشند، آنها درگیری‌های شدید و پیچیده‌ای پیدا می‌کردند. به اعتقاد این متخصص، وضعیت فعلی نوع مراجعه‌ها و شیوع ویروس، شباهت بسیاری با آن دوره دارد؛ یعنی زمانی که تعداد مرگ‌های روزانه نزدیک به 500نفر بود: «در گذشته موتاسیون‌های ویروس بررسی نمی‌شد، بیماران بستری می‌شدند و از میان آنها افرادی جانشان را از دست می‌دادند؛ بدون اینکه تغییرات ژنتیک ویروس بررسی شود. در بخش ‌آی‌سی‌یو، بیماران مبتلا به کرونا، از طریق داروهای ضدویروس، ضد‌التهاب و اکسیژن‌درمانی درمان می‌شوند و مواردی هم هستند که بدون داشتن هیچ بیماری زمینه‌ای جانشان را از دست می‌دهند که جوان هم هستند؛ بنابراین ابتلا به ویروس از همان ابتلا در میان گروه‌های سنی مختلف و ورزشکاران و افراد بدون بیماری زمینه‌ای دیده می‌شد.»
براساس اعلام هاشمیان، مرگ بیماران مبتلا به کرونا، به مکانیزم‌های مختلفی بستگی دارد؛ ممکن است بیماری دیر مراجعه کند یا درگیری ریه‌ای بالا باشد، اما اتفاقی که به‌تازگی رخ داده این است که افرادی که از بخش عمومی کرونا، به بخش‌ آی‌سی‌یوی کرونا منتقل می‌شوند، تعدادشان بیشتر شده است؛ یعنی شرایط بیمار با گذشت چند روز وخیم‌تر می‌شود. او در همین جا به روند درمان کرونا در کشور انتقاد می‌کند. به‌گفته او، درمان کرونا در ایران، آی‌سی‌یو‌محور نیست که این موضوع اشتباه بزرگی در روند درمان بیماران است: «ما در کشور ‌آی‌سی‌یوی استاندارد نداریم. ‌آی‌سی‌یوی استاندارد، باید کاملاً بسته باشد و تحت نظر فوق‌متخصصان عفونی مدیریت شود، در ایران به‌صورت ویژه چنین بخشی وجود ندارد.» این متخصص می‌گوید شرایطی که حالا در بیمارستان مسیح‌دانشوری حاکم است، جدید نیست و قبلا هم با همین شرایط بیماران مراجعه می‌کردند و تعدادی هم جانشان را از دست می‌دادند.» شهناز آرمین، رئیس بخش عفونی بیمارستان مفید هم چنین تجربه‌ای دارد. او هم به همشهری می‌گوید که گاهی از طریق برخی کدهای تست پی‌سی‌آر می‌توان به ابتلای افراد به ویروس انگلیسی مشکوک شد. تست افراد مشکوک گاهی برای آزمایش‌های بیشتر بررسی‌های ویژه‌ای می‌شود تا مشخص شود فرد مبتلا به این نوع ویروس است یا خیر؛ «البته به‌دلیل هزینه‌های بالای این آزمایش معمولا وزارت بهداشت اقدام به ارسال نمونه می‌کند.» آرمین به نکته دیگری هم اشاره می‌کند. به‌گفته او، گاهی از روی عکس سی‌تی‌اسکن افراد و درگیری ریه آنها می‌توان متوجه ابتلایشان به ویروس انگلیسی شد.
ابتلای جوانان ارتباطی به جهش ویروس ندارد
بیش از یک‌سال از شیوع ویروس کرونا در ایران می‌گذرد و در این مدت این ویروس جهش‌های زیادی به‌خود دیده. به‌گفته مینو محرز، متخصص عفونی و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا تاکنون بیش از 50تا 60سوش از کرونا شایع شده و اگر دستگاه‌های تشخیصی نبود، همین حالا هم کسی متوجه جهش ویروس و شیوع کرونای انگلیسی نمی‌شد، اما از آنجا که این تشخیص اتفاق افتاد و ویروس ژنوتایپ (ژن ویروس) بررسی شد، همه متوجه این جهش شدند. حالا دیگر هر تغییری که در ویروس اتفاق بیفتد، از طریق بررسی ژن آن متوجه جهش‌ها و تغییراتش می‌شوند. این متخصص به همشهری می‌گوید که قدرت سرایت این نوع از ویروس، فوق‌العاده بالاست و بیشتر مبتلایان به‌صورت خانوادگی درگیر آن می‌شوند. جوانان سهم بالاتری در ابتلا به این ویروس دارند. به‌گفته او، دلیل درگیری جوانان هم تردد بیشتر آنها در جامعه و کمتر رعایت کردن پروتکل‌های بهداشتی است و این موضوع ارتباطی به جهش ویروس ندارد. به‌گفته او، زمانی که ویروس از یک نفر به نفر دیگر، منتقل می‌شود، دچار جهش می‌شود.