اخبار محرمانه - علیرضا داودنژاد گفت: فیلمساز باید بتواند زمان را تقسیم کند و بداند که باید بار زمان فیلم را روی کدام قسمت از فیلمنامه بگذارد. اینکه زمان در روایت قصه چگونه به تصویر کشیده شود را من دانایی سینمایی می‌نامم.
طبق گزارش رسیده، نخستین نشست تخصصی چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با عنوان «سینما و زمان» با سخنرانی علیرضا داودنژاد، کارگردان، تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس و با اجرای وحید رونقی، امروز سه‌شنبه 29 مهر 1404 در پردیس سینمایی ایران‌مال برگزار شد.
علیرضا داودنژاد در ابتدای نشست با اشاره به پیچیدگی ارتباط میان زمان و تصویر گفت: مسئله زمان و منتقل کردن آن به مخاطب موضوع پیچیده‌ای است، من معمولا پیشنهاد می‌دهم که فیلمسازان برای درک زمان فیلم، هنگام خواندن فیلمنامه زمان را بسنجند و البته مکث‌ها و حرکت قدم‌ها را نیز در نظر بگیرند.
بازار ![]()
او با اشاره به اینکه استاندارد دقیقی برای سنجیدن زمان فیلم از روی فیلمنامه وجود ندارد توضیح داد: می‌گویند هر صفحه فیلمنامه یک دقیقه است، اما به باور من این مقیاس درستی نیست چون اساسا معیار دقیقی برای زمان‌بندی وجود ندارد. نکته بعد اینکه فیلمساز باید تجربه زمان و درک آن را داشته باشد تا بتواند صحنه را تبدیل به محل رویت شدن زمانی کند که در فیلمنامه نوشته شده است.
این هنرمند ادامه داد: فیلمی که محوریت آن زمان است با یک فیلم سینمایی که در زمان تولید می‌شود روایت می‌شود. بحث زمان و نمایش آن در فیلمنامه کار بسیار دقیق و سنجیده‌ای است. فیلمساز باید بتواند زمان را تقسیم کند و بداند که باید بار زمان فیلم را روی کدام قسمت از فیلمنامه بگذارد. اینکه زمان در روایت قصه چگونه به تصویر کشیده شود را من دانایی سینمایی می‌نامم.
این کارگردان سینما ادامه داد: کارگردان باید حسی را در مخاطب ایجاد کند تا مخاطب بتواند حس تنهایی جمعی را حس کند و از آنجا وارد داستان شود. زمان محور اصلی در سینما است، باید بتوان انتظار، سرعت، عجله و تمام این موارد را منتقل کرد. در اصل اگر اتصال فریم‌ها به یکدیگر و زمان اتصال درست باشد به راحتی مخاطب به راحتی وارد جهان داستان می‌شود.
این فیلمنامه‌نویس درباره کارگردانی که هدفش ساخت فیلم کوتاه است بیان کرد: کارگردانی که می‌داند می‌خواهد یک فیلم سی دقیقه‌ای بسازد باید تدوین، موسیقی، فیلمنامه، میزانسن و دکوپاژ را متناسب با آن زمان در نظر بگیرد، چون زمان و روایت یک نسبت جدی باهم دارند و به نوعی با یکدیگر منطبق هستند.
این تهیه‌کننده سینما ادامه داد: اینکه چگونه می‌توان به گذر زمان قالب و شکل داد برعهده فیلمساز است، خود کارگردان باید گذر زمان را حس کند تا بتواند به لحاظ زمانی مخاطب را با خود همراه کند. آنچه که از آن به عنوان دانایی در سینما یاد می‌کنیم موضوعی است که اجازه نمی‌دهد هیچ یک از لحظه‌ها از دست برود و می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند. معمولا در فیلم‌های خوب و استاندارد مخاطب با اثر در تنهایی جمعی و زمان جمعی همراه می‌شود، به همین دلیل هم برخی از فیلم‌ها هستند که مخاطب بعد از تماشای آن رضایت دارد.
این نویسنده در پاسخ به این سوال که ما چگونه می‌توانیم بضاعت «زمانی» که در فیلمنامه نوشته شده است را به تصویر بکشیم گفت: اولین شرط این است که زمان فیلمنامه را بدانیم. اگر کارگردان در جریان ساخت اثر سینمایی به درک زمان رسیده باشد، وقتی می‌خواهد سریال بسازد مراقب زمان است.
او ادامه داد: مثلا خانم پناهنده در سریال «انتهای شب» با یک درک سینمایی و با محوریت زمان سریال را ساخت و مراقب مراوده‌ها و زمان آثار بود. کسی که در یک نشست سینمایی می‌تواند یک روایت و یک موضوع را به صورت صوتی و تصویری روایت کند و ما را از روزمرگی خارج و وارد جریان زمان فیلم کند، یعنی آن فیلمساز دانایی سینمایی دارد.
این هنرمند ادامه داد: البته باید بگویم که الزاما ساخت سریال ارتباطی به تجربه سینمایی ندارد اما اگر دانایی سینمایی و محوریت سینمایی و باورپذیری وجود نداشته باشد، آن سریال هیچ فایده‌ای ندارد، چون نمی‌تواند مخاطب را با خود همراه کند.
او در توضیح تاثیر زمان بر ریتم فیلمنامه گفت: بسیاری می‌پرسند که زمان چگونه می‌تواند در شخصیت‌پردازی به ما کمک کند. باید گفت نسبت شخصیت‌های فیلم با زمان همان چیزی است که ما با عنوان شخصیت‌پردازی از آن یاد می‌کنیم، پس نقش زمان در هر شخصیت آنجایی کار می‌کند که ببینید جایگاه آن نقش در روایت چیست.
داوودنژاد در پایان افزود: زمان در فیلم مخصوصا فیلم کوتاه به درک نویسنده از زمان ارتباط پیدا می‌کند. فیلمساز باید به نسبت ضرورت و اهمیت روایت به بازیگران بپردازد. شما برای نشان دادن ملالت و کسالت نباید مخاطب را کسل کنید، بلکه باید مخاطب را در فهم ملالت پرسوناژ همراه کنید و یک تجربه مشترک به او ارائه دهید.
چهل‌و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری بهروز شعیبی از 27 مهر تا 2 آبان 1404 در پردیس سینمایی ایران‌مال تهران در حال برگزاری است.