اخبار محرمانه - سرپرست سفارت ایران در کابل با تشریح آخرین وضعیت بازگشت اتباع افغانستان به کشورشان، تاکید کرد: مساله بازگشت مهاجران طرحی نیست که یکباره تصمیم گرفته شده باشد، این موضوع در دستور کار قرار داشته است.
«علیرضا بیکدلی» سرپرست سفارت جمهوری اسلامی در افغانستان در گفت‌وگویی، درباره مسائل مرتبط با روابط دوجانبه صحبت کرد.
بیکدلی که با شبکه طلوع نیوز گفت‌وگو می‌کرد، در پاسخ به این سوال که آیا افغانستان دوست ایران و مردم افغانستان دوست مردم ایران هستند یا خیر؟ گفت: بدون شک همین طور است، افغانستان در طول تاریخ در کنار مردم ایران بوده، ما یک پیکر واحد هستیم، سال‌های سال و بلکه قرن‌ها زیر یک پرچم مشترک بودیم، با هم فرهنگ ساختیم، تمدن ساختیم و روابط ناگسستنی داریم.
بازار 
وی تصریح کرد: امروز هم مناسبات ما اگر چه تحت تاثیر برخی از مسائل و مشکلات مربوط به جنگ و ناامنی در گذشته است که افغانستان را دچار مسائلی کرد اما واقعیت این است که ما نزدیک‌ترین روابط را با افغانستان داریم.
این دیپلمات کشورمان همچنین در پاسخ به این سوال که «مردم افغانستان می‌پرسند اگر ما اشتراکات زیادی داریم چطور مهاجران را با بی‌رحمی اخراج می‌کنند؟» اظهار داشت: وقتی می‌گوییم مهاجران افغانستان باید ببنیم درباره چه موضوعی صحبت می‌کنیم. فکر می‌کنم امروز براساس برآوردی که داریم بیش از 20 میلیون نفر در افغانستان انسان‌هایی زندگی می‌کنند که مدت کوتاهی در ایران بوده‌اند و بعد تصمیم گرفتند به کشور خود برگردند. بنابراین تعابیری که امروز من و شما به کار می‌بریم از طرف جمعیت کثیری در افغانستان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
بیکدلی ادامه داد: در هر حال جمعیتی که در ایران هستند جمعیتی بیش از 6 میلیون نفر هستند که در مجموع 48 سال گذشته با آمارهای مختلف در ایران زندگی کرده‌اند، اما این ابراز احساساتی که می‌شود، در ارتباط با گروهی از مهاجرین است که از مرزهای اسلام قلعه، دوغارون و میلک به افغانستان برگشته‌اند که سرجمع مثلا 300 هزار نفر نباشد، اما همین الان بیش از 6 میلیون نفر افغانستانی در ایران در کنار برادران و خواهران ایرانی زندگی می‌کنند.
ساماندهی مهاجران طرحی نیست که یکباره درباره آن تصمیم گرفته شده باشد
وی در پاسخ به این سوال که «پس مهاجرین اخراج نمی‌شوند؟»، گفت: ببینید بحث اخراج نیست، پدیده مهاجرت از امروز شروع نشده، طی 48 سال گذشته مردم می‌رفتند در ایران کار می‌کردند و مجددا به کشور خود بازمی‌گشتند و این چرخه ادامه داشته است، ما هم ناراضی نبودیم و متقابلا بهره‌مند شدیم.
بیکدلی افزود: خود مردم افغانستان به خوبی می‌دانند مردم ایران چقدر به آن‌ها اعتماد دارند، چقدر آن‌ها را دوست دارند و چگونه مال و جان خود را به دست آن‌ها می سپرند و به همین دلیل کشش و علاقه سفر به ایران روز به روز رشد کرده است.
سرپرست سفارت کشورمان در کابل در ادامه اظهار کرد: واقعیت این است از سال 1400 مشکلاتی که در افغانستان پیش آمد و اتفاقاتی که هنگام خروج آمریکایی‌ها رخ داد، گروه زیادی از مردم افغانستان بدون سند و مدرک و نگرانی از آینده از مرزها عبور کردند. متاسفانه بعدها هم تعدادی دیگر بدون داشتن مدرک وارد ایران شدند که آمار این ها حدود دو میلیون نفر برآورد شده است.
وی یادآور شد: در یک مقطعی در سال 1401 تصمیم گرفته شد این‌ها شناسایی شوند که این افراد چه کسانی بودند که از مرزها آمدند و کجا زندگی می‌کنند، سایر افراد و آن 5 میلیون نفر دیگر را می‌دانستیم چه کسانی هستند و کجا زندگی می‌کنند. لذا در تابستان 1401 طرحی را ارائه کردند که این افراد مراجعه کرده و شناسایی شوند و براساس این شناسایی قرار شد به این‌ها برای مدت یک سال مهلت اقامتی داده شود و بعد از این افراد خواسته شود ایران را ترک کرده و زمانی که خواستند مجددا به ایران بیایند با مدارک و اسناد مراجعه کنند و این اتفاق افتاد.
بیکدلی خاطرنشان کرد: بنابراین در پاییز 402 تصمیم بر این شد موضوع بازگشت مهاجرین آغاز شود اما مقامات افغانستان از ما خواهش کردند به واسطه این که فصل سرما در پیش است این کار را به بهار آینده موکول کنیم و همین اتفاق هم افتاد و بعد از آن در بهار 1403 موضوع از سر گرفته شد که با شهادت رئیس جمهور کشورمان و همراهان وی و تحولاتی که در ایران رخ داد مجددا به تعویق افتاد و در پاییز 1403 همان طرحی که قرار بود اجرا شود مطرح و پیگیری شد و اعلام کردیم افرادی که اسناد و مدارک ندارند باید برگردند و تا پایان اسفند 1403 این مساله مهلت داشت اما با توجه به تحصیل فرزندان اتباع در ایران مهلت دیگری داده شد که تا 15 تیر ماه 1404 می‌توانند در ایران بمانند و در آخرین موعد به کشورشان برگردند، لذا طرحی نیست که یکباره تصمیم گرفته شده باشد.
سرپرست سفارت ایران در کابل توضیح داد: طرحی که در دست اجراست با عنوان ساماندهی اتباع افغانستان می‌باشد که شامل دو بخش است، یک بخش اتباعی که قانونی در ایران حضور دارند و بخش دیگر اتباعی که غیرقانونی در ایران هستند و در حال حاضر بخش دوم اجرا می‌شود و بنابراین اتباع غیرقانونی به کشورشان باز می‌گردند تا اسناد و مدارک دریافت کنند و بعد از آن اگر تصمیم بگیرند مجددا به ایران بیایند، براساس رویه قانونی اخذ ویزا و اقامت خواهد بود. همچنین گفته شد کسانی که تا 15 تیر از ایران خارج شوند می‌توانند مجددا با مدارک برگردند اما اگر بعد از این تاریخ باشد دیگر به مدت 5 سال اجازه ورود به ایران نخواهند داشت. لذا یکی از دلایلی که باعث شد شاهد جمعیت کثیری باشیم همین تصمیم بود که قبل از 15 تیر ایران را ترک کنند.
بیکدلی همچنین بیان کرد: علاوه بر این موضوع تجاوز آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران نیز عاملی شد که به این مساله دامن زد، بسیاری از افغانستانی‌هایی که مردد بودند بروند یا خیر با این اتفاق تصمیم شان بر این شد به کشور خود بازگردند و به همین علت ما شلوغ‌ترین ایام را نزدیک به روزهای پایان جنگ شاهد هستیم.
مسئولین و مردم افغانستان آزمون مثبتی را در حمایت از ایران و اسلام داشتند
وی در پاسخ به این سوال که «روایت مهاجران چیز دیگری است و آن‌ها معتقدند اخراج شده‌اند، ممکن است مهاجران از سر ناچاری به ایران رفته باشند و شما حق دارید کشور خودتان است، اما وقتی از اشتراکات صحبت می‌کنید آیا این اخراج، کرامت انسانی را از بین نمی‌برد؟»، گفت: تعابیری که به کار می‌برید با آن چه من می‌گویم متفاوت است، طرحی که درباره آن صحبت می‌کنم دو سال بر روی آن کار شده و محترمانه درخواست شد تا به کشورشان برگردند. ملاحظه کردید ما حتی در پاییز و زمستان و یا مساله مربوط به تحصیل دانش آموزان نیز رعایت کردیم. امروز نزدیک به دومیلیون و 200 هزار نفر تبعه افغانستان در ایران زندگی می‌کنند که مدارک روشنی ندارند.
سرپرست سفارت کشورمان در کابل همچنین درباره اینکه «زمان حمله رژیم صهیونیستی به ایران مقامات افغانستان و مردم این کشور ابراز همدردی و حتی امارت اسلامی اعلام آمادگی کرد برای حجاج ویزا می‌دهد و... اما می‌بینیم مردم افغانستان در مرزها اخراج می‌شوند»، گفت: مواضع مسئولین و ملت افغانستان در قبال تجاوز رژیم اشغالگر حرف و اقدام بسیار درستی است من به عنوان سرپرست سفارت ایران در کابل شهادت می‌دهم مسئولین و مردم افغانستان آزمون مثبتی را در حمایت از ایران و اسلام داشتند، واقعا مساله کوچکی نبود آن چه داشتید آوردید و این برای ما ارزنده بود. ما این‌ها را می‌بینیم.
بیکدلی افزود: اینکه می گویید ایران کشوری مثل اروپا نیست، در نظر داشته باشید بسیاری از خانواده‌های افغانستانی هستند که پسر خانواده در اروپا کار می‌کند اما همسر و خانواده او در ایران زندگی می‌کند و این به دلیل فرهنگ و اشتراکات ماست. ما از یک فرهنگ و تمدن هستیم وقتی 48 سال پذیرایی و با هم زندگی کردیم، منت نداریم. کار مشترکی انجام شد، پس چرا امروز به تلخی کشیده شود.
وی تاکید کرد: متاسفانه آمار افرادی که وارد مرز اسلام قلعه و دوغارون می‌شوند، نه در دست ماست و نه در دست مقامات افغانستان، این بدان دلیل است که بسیاری از همین مهاجرین در آخرین لحظه تصمیم گرفتند از مرز ایران عبور کنند. ما از مرزبان‌مان سوال می‌کنیم مثلا دیروز 13 هزار نفر از مرز رد شدند، چند نفر در کنترل شما بودند، اعلام می‌کنند سه هزار نفر در اردوگاه‌ها بودند و 10 هزار نفر دیگر خودشان تصمیم گرفته از مرز عبور کنند.
نیازهای مهاجران در مرز تامین شده است
سرپرست سفارت کشورمان در ادامه این گفت و گو درباره انتشار تصاویری از وضعیت مهاجرین در مرزهای اسلام قلعه و دوغارون گفت: من این تصاویر را دیده‌ام، شخصا به مرز اسلام قلعه رفتم و با همین مردم صحبت کردم، اکنون هم که مدارس چند هفته‌ای است تعطیل شده با این افراد صحبت کرده و نظرات آن‌ها را جمع کردم، ما اینجا نیامدیم که بگوییم هیچ اشکالی در کار نیست البته اینگونه هم نیست که یک گروهی نشسته باشند و بخواهند به مردم افغانستان آزار برسانند، این مساله در راستای اجرای طرح ساماندهی اتباع بود.
وی در پاسخ به این سوال که «مردم افغانستان سپاسگزار است که ایران طی سال‌های طولانی میزبانی کرده اما این گونه امروز برخورد می‌شود»، گفت: اکنون صحبت کردیم درباره اینکه بیش از 5 میلیون نفر در ایران زندگی می‌کنند و حدود 300 تا 400 هزار نفر نیز در این 10 روز از مرز خارج شده‌اند. شما می‌گویید مشت نمونه خروار است، اما بنده می‌گویم این طور نیست. امروز حتی شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند خود را نماینده یک ملت بدانند. مردم دو کشور یک ملت هستند، امروز فرهنگ ما بخشی از آن در غزه است، بخشی در قندهار است بخشی در اصفهان است و... این طور نیست مدعی شویم که ما صاحب این تمدن و فرهنگ هستیم، ما با هم ساختیم و به عنوان یک موجودیت این کار را انجام دادیم از این به بعد هم همین طور خواهد بود.
بیکدلی تصریح کرد: مرزهای سیاسی می گوید ما دو کشور مستقل هستیم و به استقلال هم احترام می‌گذاریم، تعامل داریم، اما درباره این طرح دو سال تلاش کردیم و آماده‌ایم هر کسی هر مساله و مشکلی دارد را بیان کند و برای بهبود آن تلاش می‌کنیم.
این دیپلمات کشورمان افزود: از دولت افغانستان و مسئولین این کشور تشکر می‌کنم که مسائل را در یک محیط آرامی به ما گفتند و ما درباره آن‌ها صحبت کردیم. بنده با امیرخان متقی، عبدالسلام حنفی و عبدالکبیر و... صحبت کردم، درباره مشکلات مربوط به بار و همراه صحبت کردند، ما نیز رفتیم این مسائل را مطرح کردیم. گفته شد مالیات گرفته می‌شود و این قانون جمهوری اسلامی ایران است اما اعلام شد که از مهاجرین نخواهیم گرفت. این تصمیمی بود که در شورای تامین استان خراسان گرفته شود. حتی در مورد آب و بیمارستان صحرایی و... به والی هرات گفتیم هر آن چه نیاز هست بگویید آماده هستیم همکاری کنیم.
وی درباره اینکه «آیا این مسائل در بعد سیاسی تاثیر گذاشته و یا روابط را تخریب کرده است؟»، اظهار کرد: اتفاقا باید روابط را تحکیم. کند ما چشمانمان را که نباید ببندیم. ایران 48 سال تلاش کرده و با برادران و خواهران افغانستانی زندگی کرده‌ایم، در سال تحصیلی جاری 610 هزار دانش آموز در کنار بچه‌های ما درس خوانده‌اند اما امروز باید مواخذه شویم چرا؟ چون یک نفر اشتباهی کرده و یا اهانتی داشته؟ ما حتما با هر کسی باشد برخورد می‌کنیم. این سیاست و اخلاق و فرهنگ ایرانی نیست، ما نباید چشمانمان را ببندیم و دهان‌مان را باز کنیم بدانیم پرچمی که به واسطه حضور افغانستانی‌ها در ایران برافراشته شده نماد دوستی و برادری باشد.
مساله شناسایی امارات اسلامی یک رویه حقوقی است
وی در ادامه درباره به رسمیت شناختن حکومت سرپرست افغانستان توسط ایران، با توجه به این که روسیه به عنوان یکی از متحدان نزدیک به ایران، امارت اسلامی را به رسمیت شناخت، نیز گفت: مساله شناسایی یک رویه حقوقی است که در مجرای خودش باید انجام شود، این که بخواهید من مقابل دوربین و مصاحبه یک بله یا خیر بگویم، کاری در جهت شناسایی نیست. ما در یک مسیری با دولت افغانستان حرکت می‌کنیم، تعامل و همکاری داریم، تلاش می‌شود هر جا به معیشت و زندگی مردم دو کشور مربوط است پیوندها را تحکیم بخشیم.
وی تصریح کرد: در ماه‌های گذشته تلاش کردیم کل بدنه دولت افغانستان را به کل بدنه دولت جمهوری اسلامی ایران ارتباط دهیم، حتی در زمانی که به واسطه تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران پروازها لغو شد، برنامه‌ریزی شده بود تا دو وزیر ایران هم وزیر صنعت و هم وزیر جهادکشاورزی سفری به افغانستان داشته باشند.
بیکدلی افزود: به رسمیت شناخت مساله عجیب و غریبی نیست که دور از دسترس باشد. ما به واسطه تعامل در مسیر هستیم و اگر روسیه چنین اقدامی کرده، امیدواریم برای افغانستان خیر و برکت بیاورد و جمهوری اسلامی ایران نیز تلاش می‌کند تا رفاه و توسعه برای افغانستان باشد و در جهت رفع فقر اقدام می کند.
این دیپلمات کشورمان همچنین درباره اینکه «چطور شده که ایران هنوز امارت اسلامی را به رسمیت نشناخته است؟»، تاکید کرد: این مساله یک رویه حقوقی است و یک کشوری به رسمیت شناخته، بقیه کشورها در نوبت بررسی هستند اما باید قسمت پر لیوان را هم ببینید ما تعامل گسترده داریم. روابط دو کشور به اندازه ای پیوندش قوی است که نمونه ای غیر از این سراغ ندارم.
وی در پایان درباره این که «آیا ایران در زمینه با استقلال تصمیم می‌گیرد؟»، اظهار کرد: همه در دنیا می‌دانند ایران سیاست خارجی مستقلی دارد و مستقلا تصمیم می‌گیرد در این مورد نیز همین َطور است.