چاپ

اخبار محرمانه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
محمدحسین لطف‌الهی/ برای «بدترین وزیر خارجه تاریخ امریکا» اینکه دیگر در قدرت نیست و به همراه رییس‌جمهور متبوعش طی فرآیندی دموکراتیک کنار گذاشته شده اهمیتی ندارد. مایک پمپئو هر جا که باشد، زمانی که احساس کند کاخ سفید در حال انتخاب سیاستی عاقلانه در قبال ایران با سیاست «فشار حداکثری» است، دست به کار می‌شود و تمام توان خود را به کار می‌بندد تا «فشار حداکثری» کنار گذاشته نشود. او قرار است چهارشنبه شب مهمان کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان باشد تا به همراه گروهی از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره از «قانون فشار حداکثری» رونمایی کند.
الینا‌ترین، خبرنگار آکسیوس روز گذشته با انتشار این خبر نوشت که هدف از ارایه طرح مذکور، گسترش تحریم‌ها علیه ایران و جلوگیری از بازگشت دولت بایدن به توافق هسته‌ای است و این طرح به زودی به رای اعضای مجلس نمایندگان و سنای امریکا نیز گذاشته خواهد شد. هنوز جزییات دقیقی از طرح مدنظر جمهوری‌خواهان در دسترس نیست، اما بر‌اساس دعوتنامه‌ای که برای خبرنگاران کنگره امریکا ایمیل شده، «قانون فشار حداکثری» سه هدف اصلی را دنبال می‌کند. اولین هدف جمهوری‌خواهان از ارایه این طرح افزایش تحریم‌های کنگره علیه ایران و تبدیل این تحریم‌ها به شدیدترین تحریم‌هایی که تاکنون علیه ایران اعمال شده، است. اگر جمهوری‌خواهان بتوانند از طریق کنگره به هدف خود یعنی تشدید تحریم‌ها علیه ایران دست پیدا کنند، موفق خواهند شد تا مسیر احیای برنامه جامع اقدام مشترک را که از وین آغاز شده و به گفته مذاکره‌کنندگان ارشد 1+5 تا زمان انتشار این گزارش «سازنده» و «مثبت» بوده، مسدود کنند؛ هدف دوم جمهوری‌خواهان دقیقا همین است: بی‌اثر کردن تلاش‌ها برای احیای برجام! سومین هدف از رونمایی و تلاش برای تصویب این طرح پیشنهادی، قانونی کردن «سیاست کارآمد و ثابت شده فشار حداکثری» بر شمرده شده است. به گزارش «اعتماد»، دونالد ترامپ رییس‌جمهور پیشین امریکا در هشتم ماه مه 2018 خروج ایالات متحده از برجام را رسما اعلام کرد و با به کار بستن سیاست فشار حداکثری می‌خواست ایران را وادار به پذیرش توافقی جدید کند. مایک پمپئو در آن زمان با اعلام 12 شرط خواستار کنار گذاشتن کامل غنی‌سازی از سوی ایران شده بود و تاکید داشت براساس این شروط ایران علاوه بر قطع روابط با دوستان منطقه‌ای خود نظیر گروه‌های مقاومت، باید توسعه برنامه موشکی بالستیک خود را کنار بگذارد. سه سال بعد، زمانی که در ژانویه 2021 دونالد ترامپ قدرت را به دموکرات‌ها تحویل می‌داد، برنامه هسته‌ای ایران با فاصله بسیار از تمامی محدودیت‌های برجامی عبور کرده بود، برنامه موشکی ایران با قدرت ادامه داشت و تغییری در روابط ایران و گروه‌های مقاومت اتفاق نیفتاده بود. اکنون در حالی که عملا سیاست فشار حداکثری در تحقق هیچ کدام از اهدافش موفق نبوده، از سوی جمهوری‌خواهان کنگره به عنوان سیاستی موفق معرفی می‌شود. بر‌اساس ایمیل کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان به خبرنگاران، اجرای این طرح قرار است دو نتیجه را نیز در پی داشته باشد: اول «بازداشتن ایران از تولید سلاح هسته‌ای و موشک‌های بالستیک» و دوم «جلوگیری از تامین مالی تروریسم از سوی ایران». ریچارد گلدبرگ، از اعضای بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که در ترسیم سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ نقش داشت، درباره اهداف این طرح نوشته است: «پیام طرح فشار حداکثری، نه فقط به دولت بایدن بلکه به تمام کسانی است که مذاکره با ایران را دنبال می‌کنند؛ یک یادآوری جدی در‌خصوص اینکه تعلیق تحریم‌ها از سوی دولت بایدن موقت خواهد بود و بازگشت به توافق ریسکی جدی دارد.»
«سیاست خارجی مبتنی بر توهم»
تصمیم جمهوری‌خواهان با انتقادات بسیاری از کارشناسان امریکایی روبه‌رو شده است. داریل کیمبال، مدیر اجرایی بنیاد کنترل سلاح در واشنگتن به کنایه نوشته است که از نگاه کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان «جنگ، صلح است»، «سیاه، سفید است» و «تنفر همان عشق است.» هانس کریستینسن، مدیر پروژه اطلاعات هسته‌ای و عضو فدراسیون دانشمندان امریکایی نیز تاکید کرده: «فرقی ندارد متعصبین در ایران باشند یا در امریکا. به هر صورت آنها یک مشکل جدی هستند.» به نوشته او، هنگامی که پمپئو در دولت امریکا حضور داشت سیاست او در قبال ایران یک شکست بزرگ بود و اکنون در حالی که عده‌ای تلاش می‌کنند این افتضاح را درست کنند، کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان در پی خرابکاری است. اریک بروئر، عضو اندیشکده مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در امریکا طرح کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان را «غیرمسوولانه» و «تداوم‌بخش سیاست خارجی مبتنی بر توهم» می‌خواند. به گفته او، تحریم‌های کنگره امریکا در هر سطحی که باشند نمی‌توانند ایران را وادار کنند که از برنامه موشکی خود دست بکشد و نادیده گرفتن این واقعیت به اعتبار کنگره آسیب می‌زند. نیکلاس میلر نیز با اشاره به نگاه کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان نوشته است که «تصور کنید باید در چه محیط بسته‌ای در حزب قرار گرفته باشید که سیاست فشار حداکثری را سیاستی موفق و کارایی آن را اثبات شده بدانید.»
واکنش دولت بایدن به فشارهای کنگره چه خواهد بود؟
طرح تبدیل سیاست فشار حداکثری به قانون تنها اقدام جمهوری‌خواهان برای به بن‌بست کشیدن گفت‌وگوها با ایران نیست. چندی پیش نیز جیمز اینهوف، عضو کمیته نیروهای مسلح در سنا و تاد یانگ، عضو کمیته روابط خارجی این مجلس با همراهی مارکو روبیو و پت تومی در نامه‌ای خطاب به جو بایدن نوشتند: «ما با هرگونه اقدام
در راستای بازگشت به توافق شکست خورده برجام یا هر توافق دیگری مخالفیم که به صورت یک‌جانبه به رژیم ایران که همچنان امنیت ایالات متحده و متحدان و شرکای‌مان را به خطر می‌اندازد، امتیاز دهد.» این چهار سناتور مدعی شدند تحریم‌هایی که رابرت مالی نماینده ویژه دولت امریکا در امور ایران مورد انتقاد قرار می‌دهد «جدید نیستند» بلکه «همان تحریم‌هایی هستند که دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه اعمال کرده‌اند تا رژیم ایران را به خاطر حمایت از تروریسم، برنامه غنی‌سازی هسته‌ای و برنامه موشکی بالستیک تنبیه کنند.» آنها خواستار استفاده از تحریم‌ها علیه ایران به عنوان یک «اهرم فشار» شدند و تاکید کردند که این تحریم‌ها باید به عنوان «ابزاری برای رسیدگی به تمام جنبه‌های رفتارهای ثبات‌زدای ایران» مورد استفاده قرار گیرند. به گزارش «اعتماد»، هر چند که در میان اعضای ارشد حزب دموکرات نیز برجام مخالفانی دارد، اما دموکرات‌ها با دراختیار داشتن اکثریت مجلس نمایندگان و سنا قادرند با طرح‌ها و موانعی که از سوی جمهوری‌خواهان بر سر راه توافق هسته‌ای ایران گذاشته می‌شود، مقابله کنند و مانع از آن شوند که سیاست خارجی دولت بایدن به بن‌بست برسد. در این میان دولت بایدن نیز ابزارهایی کارآمد برای مقابله با این فشارها دارد و در صورتی که اراده‌ای جدی در کاخ سفید وجود داشته باشد، دست‌کم تا زمانی که قوه مجریه در‌اختیار دموکرات‌هاست، جمهوری‌خواهان امکان نابود کردن توافق هسته‌ای با ایران را نخواهند داشت.