اخبار محرمانه - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
جواد نصرتی/ ریچارد نفیو، طراح و مغز متفکر پیچیده‌ترین تحریم‌های تاریخ معاصر، بعد از 4سال دوری از دولت در دوران دونالد ترامپ، دوباره به دولت بازگشته و این بار به‌عنوان معاون نماینده ویژه
آمریکا در امور ایران، رابطه قدیمی خود با مسائل
ایران را از سر می‌گیرد.
نفیو، با انتصاب جدید، معاون رابرت مالی خواهد شد که انتخابش به‌عنوان نماینده ویژه امور
ایران در دولت آمریکا، با انتقادهای زیادی همراه بود. درحالی‌که انتقادها از انتخاب مالی بیشتر در میان تندروهای آمریکایی و فعالان ضدایرانی رایج بود، انتخاب نفیو نمی‌تواند عملا چندان برای آنها نگران‌کننده باشد چون او با وجود موضع‌گیری‌های اخیر خود، همچنان توانایی سخت‌تر کردن زندگی برای
ایران را دارد؛ هرچه نباشد، تمامی تحریم‌های سنگین و ویران‌کننده‌ای که این روزها عرصه را بر دولت و مردم
ایران تنگ کرده، حاصل برنامه‌های دقیق و پیچیده او برای وضع تحریم‌ها علیه
ایران در دولت باراک اوباما بوده است. نفیو، در تیم مذاکرات دولت اوباما با
ایران حضور داشت و به‌عنوان متخصص تحریم‌ها، به مذاکره‌کنندگان ارشد مشاوره می‌داد. او بعدها گفته بود که تحریم‌های طراحی‌شده او باعث شد که
ایران پای میز مذاکره بیاید. با این حال، نفیو در سال‌های اخیر، عملا رویکرد متفاوتی در پیش گرفته و بارها هشدار داده که تحریم‌ها، کارکردی عکس علیه
ایران خواهند داشت و حتی استفاده از آنها را زیر سؤال برده است. نفیو که از رشته مطالعات سیاسی در دانشگاه جورج تاون فارغ‌التحصیل شده، کارش را در امور کنترل هسته‌ای شروع کرد و در سال 2006به سازمان امنیت بین‌المللی و خلع سلاح وزارت خارجه ملحق شد و 5سال در آنجا بود. او بعدا مسئول میز
ایران در شورای امنیت ملی
آمریکا و بعد از آن مسئول تحریم‌های
ایران در وزارت خارجه شد و بعد از روی کار آمدن ترامپ، فعالیت‌های تحقیقی‌اش را شروع کرد. نفیو که یکی از برجسته‌ترین متخصصان تحریم درآمریکا به شمار می‌رود، همچنین نویسنده کتاب «هنر تحریم‌ها» است.
او در سال‌های اخیر، علیه ایده تحریم‌ها موضع گرفته و گفته است که استفاده مکرر از آنها، می‌تواند
آمریکا را در وضعیت خطرناکی قرار دهد؛ «رژیم فعلی تحریم‌ها علیه
ایران و در نهایت پیوستن دیگر کشورها به
آمریکا برای وضع تحریم‌های جدید در جایی که به‌صورت جدی مورد نیاز است را سخت‌تر می‌کند.» او مدعی است که رژیم تحریم‌ها، حتی در دوران پیش از
ترامپ به‌صورت نادرستی استفاده شده بود.
او در دورانی که فعالیت‌های تحقیقاتی در دانشگاه کلمبیا داشته، مقاله‌ای درباره «آینده تحریم‌های بین‌المللی در اقتصاد جهانی» نوشته و به این نتیجه رسیده که فواید تحریم‌ها برای آمریکا، در درازمدت از بین خواهند رفت. او پیش‌تر در همین باره به گاردین گفته است: «اگر پیامدهای موفقیت تحریم‌های
ایران این باشد که هر مشکلی که با آن مواجه می‌شویم یک مورد جدید برای تحریم باشد، کار بسیار سخت و پیچیده‌تر خواهد شد... چنین ابزارهایی (تحریم‌ها)، به شما دست بالا می‌دهند و قدرت شما را تثبیت می‌کنند اما در 20، 30 یا 40 سال بعد، معلوم نیست که شرایط همینطور باشد.» حضور نفیو با کارنامه‌ای روشن در امر تحریم‌ها و اظهارنظرهایی روشن‌تر درباره سودمندی و کارایی تحریم‌هایی که خود وضع کرده، 2رویکرد متفاوت را پیش‌رو می‌گذارد. از یک‌سو، این نگرانی وجود دارد که حضور او، زمینه‌ساز وضع تحریم‌های سنگین‌تر و سخت‌تری علیه
ایران باشد. اگر کسی باشد که بتواند همین تحریم‌های فعلی را بسیط تر و کارآمدتر کند قطعا ریچارد نفیو خواهد بود. اما از سوی دیگر، ممکن است نفیو برای هدفی کاملا متفاوت به تیم بایدن اضافه شده باشد. تحریم‌هایی که علیه
ایران در دولت‌های اخیر
آمریکا و به‌خصوص دولت اوباما وضع شده، پیچیده‌ترین و سنگین‌ترین تحریم‌های تاریخ معاصر به شمار می‌رود. سازوکارهای وضع آنها چنان پیشرفته و فنی است که اگر همین امروز هم رهبران سیاسی
آمریکا تصمیم بگیرند تمامی تحریم‌ها علیه
ایران را برچینند، ممکن است لغو تحریم‌ها ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد و دوباره اینجاست که حضور نفیو، به‌عنوان معمار تحریم‌ها و کسی که پیچیدگی‌های فنی آنها را بهتر از هرکس دیگری می‌شناسد، می‌تواند حیاتی و تسهیل‌کننده امور باشد. همه این‌ها البته به مسیر دیپلماسی 2کشور بستگی دارد. نفیو، بخشی از تیم مذاکرات دولت
آمریکا با
ایران بوده و ممکن است در نقش جدید، از تجربیاتش در مذاکرات قبلی استفاده شود. موفقیت و شکست در مذاکرات است که نقش نفیو در دولت جدید را تعیین خواهد کرد؛ معمار تحریم‌های جدید یا لغوکننده تحریم‌های قدیمی.