بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تایید آن نیست
رسانه‌ها: ایران دیگر به معامله حداقلی رضایت نمی‌دهد
شهاب شهسواری/ آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا روز پنجشنبه در کویت در واکنش به معلق شدن گفت‌وگوهای برجامی 1+4 با جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده امریکا در وین، مدعی شد که فرصت زیادی برای بازگشت به توافق 2015 برجام و برداشته ‌شدن تحریم‌های امریکا وجود ندارد. ششمین دور مذاکرات میان 1+4 با ایران و امریکا یک ماه و نیم پیش در وین برگزار شد، اما هنوز تاریخ جدیدی برای برگزاری دور هفتم اعلام نشده است. به نظر می‌رسد که برگزاری دور هفتم مذاکرات تا پیش از استقرار تیم جدید سیاست خارجی در دولت سیزدهم، آغاز نشود. تحلیلگران با اشاره به اظهارات اخیر مقام‌های ارشد ایران، به ویژه سخنان مقام معظم رهبری در واپسین دیدار جمعی با هیات دولت دوازدهم، معتقدند که ایران استراتژی جدیدی در مذاکرات وین در پیش خواهد گرفت و دیگر به یک معامله حداقلی راضی نخواهد شد. در شرایطی که در تهران، بعد از برگزاری انتخابات خرداد ماه دولت در حال تغییر است و هنوز تیم جدید سیاست خارجه برای تصمیم‌گیری در مورد ادامه مذاکرات مستقر نشده است، بلینکن مدعی شد: «واقعیت این است که ایران باید تصمیم خودش را بگیرد. این فرآیند نمی‌تواند تا ابد ادامه پیدا کند.» این مقام امریکایی گفته است که امریکا «حسن‌نیت» خود را نشان داده و این ایران است که باید برای بازگشت به تعهداتش تصمیم بگیرد. تازه‌ترین اظهارات وزیر خارجه امریکا در شرایطی بیان می‌شود که یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد ایران در وین، در گفت‌وگویی که روز چهارشنبه در وب‌سایت مقام معظم رهبری منتشر شده است، فهرستی از مطالبات عجیب امریکا از ایران در مذاکرات وین را ارایه داده که نشان می‌دهد برخلاف اظهارات اخیر وزیر خارجه امریکا، واشنگتن هنوز تصمیمی برای کنار گذاشتن سیاست‌های تحریمی و استفاده از چارچوب استراتژی «فشار حداکثری» برای وادار کردن ایران به پذیرش تعهدات بیشتر ندارد. در عین حال روزنامه وال‌استریت ژورنال از دور تازه‌ای از تحریم‌های امریکا علیه ایران خبر می‌دهد که با بهانه جلوگیری از توسعه برنامه تولید پهپاد و موشک‌های هدایت‌شونده ایران است.
درخواست‌های غریب امریکایی
کاظم غریب‌آبادی، مذاکره‌کننده ارشد ایران در وین از جمله گفته است که امریکایی‌ها کل تفاهم را به پذیرش ‌بندی درخصوص انجام گفت‌وگوهای آتی در مورد مسائل منطقه‌ای گره زدند، حاضر به خروج بدون قید و شرط سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی نشده‌اند، حاضر به لغو دستور اجرایی رییس‌جمهور پیشین برای تحریم تسلیحات متعارف نشده‌اند که نقض صریح قطعنامه 2231 محسوب می‌شود، قصد دارند 500 شخصیت حقیقی ایرانی را که در دوران خروج از برجام در فهرست تحریم‌ها قرار داده‌اند، همچنان در این فهرست نگه دارند، تحریم‌هایی را که در قالب قانون کاتسا در دوران خروج از برجام وضع کرده‌اند لغو نمی‌کنند، حاضر به ارایه هیچ‌گونه تضمینی در مورد عدم تکرار اقدام ترامپ برای خروج از برجام نیستند، آمادگی برای مذاکره در مورد جبران خسارات وارده به ایران در دوران تحریم ندارند و موارد دیگر. همه این اظهارات نشان می‌دهد که برخلاف ادعای بلینکن، تصمیمات بنیادین برای بازگشت به تعهدات برجامی و شرایط قبل از خروج امریکا از برجام، هنوز در واشنگتن اتخاذ نشده است.
توپ در کدام زمین است؟
مذاکرات وین با عنوان کمیسیون مشترک برجام، از 13 فروردین ماه سال جاری در وین، پایتخت اتریش آغاز شده و در کنار 6 عضو باقی‌مانده برجام، یک هیات از امریکا برای بررسی نحوه بازگشت امریکا به این توافق هم در این مذاکرات مشارکت دارند. هر چند در این چارچوب تاکنون مذاکره مستقیمی میان ایران و امریکا صورت نگرفته، اما 1+4 به عنوان واسطه فرآیند مذاکرات غیرمستقیمی را میان دو کشور آغاز کرده است. در 5 ماه گذشته، ایران همواره امریکا را به عدم انعطاف و طولانی کردن مذاکرات متهم می‌کرد، اما حالا این امریکایی‌ها هستند که با سوءاستفاده از فرصت فترت انتقال قدرت در ایران، ایران را متهم به وقت‌کشی می‌کنند و هشدار می‌دهند که فرصت کمی برای ایران باقی مانده است. بلینکن در نشست خبری خود در کویت گفت: «ایرانی‌ها از گفت‌وگوی مستقیم خودداری می‌کنند، اما ما از طریق شرکای اروپایی و روسیه و چین در چندین دور مذاکره مشارکت کرده‌ایم. به نظرم ما به روشنی حسن‌نیت خودمان را نشان داده‌ایم تا به اجرای کامل تعهدات دوجانبه در برجام بازگردیم. واقعیت این است که ایرانی‌ها باید یک تصمیم بنیادین بگیرند که آیا می‌خواهند به اجرای تعهدات بازگردند یا نه، توپ در زمین ایران مانده است و ما خواهیم دید که آیا آنها حاضر هستند تصمیم مقتضی را برای بازگشت به تعهدات‌شان بگیرند یا نه.» وزیر خارجه امریکا مدعی شد که دولت امریکا «کاملا آماده است که برای ادامه مذاکرات به وین برگردد، اما این فرآیند نمی‌تواند تا ابد ادامه پیدا کند.» وزیر خارجه آلمان هم در اظهاراتی مشابه همتای امریکایی خودش گفته است: «در کمال ناخرسندی شاهدم که ایران از یک‌سو ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای وین را به تاخیر می‌اندازد و از طرف دیگر به‌طور همزمان، بیشتر و بیشتر از مولفه‌های اصلی این توافق فاصله می‌گیرد.» ماس افزود: «ما خواستار بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک هستیم و قویا متقاعد شده‌ایم که این اقدام به سود همه طرف‌ها است. اما همچنین روشن است که این گزینه تا ابد برای ما در دسترس نخواهد بود.» در ایران اما روایت دیگری از میزان آمادگی امریکا برای بازگشت به تعهداتش وجود دارد. موضوع اصلی گفت‌وگوها در تهران، مساله شرط‌های تازه امریکا برای منوط کردن بازگشت به تعهدات به مذاکرات منطقه‌ای و همچنین عدم ارایه تضمین برای تکرار خروج از برجام است. صبح چهارشنبه مقام معظم رهبری در واپسین دیدار حضور با هیات دولت به همین مساله اشاره کردند. مقام معظم رهبری در این سخنان گفتند: «می‌گویند که باید در همین توافق جمله‌ای بگنجانید که بعدا درباره برخی موضوعات صحبت شود وگرنه توافقی نخواهیم داشت.» حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: «آنها می‌خواهند با گذاشتن این جمله، بهانه‌ای برای دخالت‌های بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و منطقه‌ای فراهم کنند و اگر ایران حاضر به بحث درباره آنها نشود، بگویند توافق را نقض کرده‌اید و توافق، بی‌توافق.» ایشان با تاکید بر اینکه امریکایی‌ها کاملا ناجوانمردانه و خباثت‌آلود برخورد می‌کنند، افزودند: «امریکا هیچ ابایی از نقض قول و تعهدات خود ندارد همان‌طور که یک‌بار توافق را نقض کردند و کاملا هم بی‌هزینه بود.»
استراتژی ایران چه خواهد بود؟
روزنامه تایمز آو اسراییل در گزارشی با عنوان «بعد از ماه‌ها خوشبینی، بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران نامحتمل به نظر می‌رسد» می‌نویسد: «مذاکره‌کنندگان ایرانی، تضمین‌هایی از ایالات متحده امریکا می‌خواهند که امریکا نتواند بدون موافقت سازمان ملل متحد از توافق خارج شود.» به اعتقاد نویسنده این روزنامه اسراییلی این پذیرش صراحتا مطالبه ناممکن است را که توافقی توسط یک دولت ایالات متحده امریکا نمی‌تواند برای دولت بعدی الزام‌آور باشد، چنین تعهدی نه تنها کاملا غیرقابل تصور است، بگذریم که خلاف قانون اساسی، چراکه امریکا قدرت تصمیم‌گیری خود را در سیاست خارجی به تایید کشورهایی مانند روسیه و چین در سازمان ملل متحد منوط می‌کند. یک رسانه فارسی زبان مستقر در امریکا نیز مساله مطرح شدن طرح نظارت سازمان ملل بر عضویت امریکا در برجام را تکرار کرده است. امواج مدیا می‌نویسد: «برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که خواسته آخر ایران، موافقت ایالات متحده با شرطی است که خروج امریکا از توافق را منوط به موافقت سازمان ملل متحد می‌کند.» امواج مدیا در ادامه تحلیل خود با اشاره به اظهارات سیدابراهیم رییسی، رییس‌جمهور منتخب اسلامی ایران، می‌نویسد: «[تیم سیاست خارجی دولت سیزدهم] در مذاکرات هسته‌ای پیش رو موضعی سخت‌گیرانه اتخاذ خواهد کرد و سیاست خواسته‌های حداکثری را پیش خواهد گرفت. کشور کمترین امتیاز ممکن را ارایه خواهد کرد و با سرعت‌بخشی به برنامه هسته‌ای، به طرف مقابل فشار وارد خواهد آورد.» این رسانه پیش‌بینی می‌کند که تیم رییسی خواهان لغو همه تحریم‌های موجود علیه ایران از جمله تحریم‌ها در قالب قانون کاتسا، کلیه تحریم‌های اعمال یا تمدیدشده تحت سیاست دوران ترامپ برای ایجاد «دیوار تحریم» و لغو کامل تحریم‌ها در کنگره امریکا. علاوه بر اینها به نوشته امواج مدیا، خواسته‌های دیگر ایران «تغییراتی در محدودیت‌هایی فراتر از مندرجات در برجام و... مانند معاملات گردشی یا دوربرگردان، تجدیدنظر در دستور کار شبکه مقابله با جرایم مالی (FinCEN)، حذف گزارش‌های هشدار‌دهنده و حذف ایران از فهرست قضایی کشورهایی با احتمال بالای پولشویی» خواهد بود.
تحریم‌های تازه در راه است؟
به نظر می‌رسد امریکایی‌ها نه‌تنها آمادگی لازم را برای بازگشت به تعهداتش در برجام و برداشتن تحریم‌های هسته‌ای و تحریم‌های وضع شده در دوران ترامپ ندارند، بلکه در حال برنامه‌ریزی برای دور تازه‌ای از تحریم‌های ضدایرانی هستند. روزنامه امریکایی «وال استریت ژورنال» پنجشنبه در گزارشی اختصاصی ضمن اشاره به نگرانی‌های مقامات‌ غربی از توانمندی رو به رشد موشکی ایران، از قصد ایالات متحده برای وضع تحریم‌هایی علیه پهپادها و موشک‌های هدایت‌شونده جمهوری اسلامی ایران خبر داد. به گزارش فارس، طبق گزارش این روزنامه امریکایی، مقام‌های واشنگتن گفته‌اند که ایالات متحده قصد دارد یک کارزار تحریمی علیه توانمندی‌های در حال توسعه ایران برای انجام حملات دقیق با استفاده از پهپادها و موشک‌های هدایت‌شونده‌اش به راه اندازند. روزنامه وال استریت ژورنال در گزارش خود در توجیه این اقدام امریکا نوشته است که مقام‌های امنیتی غربی بر این باورند که توانمندی‌های ایران در زمینه استفاده از پهپادها و موشک‌های هدایت‌شونده برای انجام حملات دقیق بیش از برنامه غنی‌سازی و برنامه‌های موشک بالستیکی این کشور برای ثبات منطقه غرب آسیا خطرناک است. ایالات متحده در سال‌های گذشته تحریم‌هایی را علیه برنامه موشکی ایران وضع کرده اما طبق گزارش این روزنامه وال استریت ژورنال، مقام‌های امریکایی معتقدند که هدف قرار دادن شبکه‌های تدارکاتی ایران همچون تامین‌کنندگان قطعات مورد استفاده برای ساخت پهپادها و موشک‌های هدایت‌شونده، می‌تواند به ‌طور موثرتری فعالیت‌های ایران را مختل کند. یکی از مقام‌های ارشد امریکایی درخصوص توطئه جدید دولت بایدن برای هدف قرار دادن برنامه موشکی ایران گفت: «این (تحریم‌ پهپادها و موشک‌های هدایت شونده ایران) بخشی از یک رویکرد جامع است بنابراین ما با تمامی جنبه‌های تهدید ایران مواجه هستیم.» یکی دیگر از مقام‌های امریکایی مدعی شده که استفاده از پهپادها و موشک‌های هدایت‌شونده ایران علیه نیروهای امریکایی و هم‌پیمانان این کشور در منطقه افزایش یافته است و در این خصوص گفت: «پهپادهای ایران در حال تبدیل شدن به یک تهدید فزاینده برای هم‌پیمانان ما در منطقه است.»