بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - تسنیم / وزیر امور خارجه اسبق ترکیه معتقد است که اردوغان در سفر به جزیره قبرس، تصمیمات بزرگی در سر پرورانده بود اما در آخرین لحظات، یک تماس تلفنی او را برحذر داشته است.
حواشی و پیامدهای رویکرد بلندپروازانه ترکیه در مورد بخش ترک نشین جزیره قبرس، همچنان ادامه دارد.
حالا اطلاعات و جزئیات جدیدی در مورد سناریوهای ترکیه منتشر شده و واکنش های آمریکا، اتحادیه اروپا و بیانیه شورای امینت سازمان ملل متحد، نشان داد که نقشه راه تیم اردوغان، ترکیه را در شرایط سخت و دشواری قرار داده است.
علاوه بر مخالفت های منطقه ای و جهانی، در سطح داخل نیز، انتقاد بالا گرفته و برخی از احزاب و سیاستمداران، بر این باورند که بازگشایی شهر متروکه مرعش یا واروشا، تبعات ناگواری خواهد داشت.
یکی از منتقدین اردوغان، وزیر امور خارجه اسبق ترکیه است. او بر این باور است که اردوغان در سفر به جزیره قبرس، تصمیمات بزرگی در سر پرورانده بود اما در آخرین لحظات، یک تماس تلفنی او را برحذر داشته است.
چه کسی اردوغان را پشیمان کرد؟
پروفسور شُکری سینا گورل، استاد دانشگاه استانبول و وزیر امور خارجه اسبق ترکیه، یک قبرس شناس قدیمی است. او در سال 1995 میلادی، به عنوان وزیر ترکیه در امور مرتبط با قبرس و اتحادیه اروپا برگزیده شد.
سپس در دوران نخست وزیری بلنت اجویت درسال 2002 میلادی وزیر امور خارجه و معاون نخست وزیر شد و بعدها جای خود را به اسماعیل جم داد. اما قبل از آن نیز، در حوزه قبرس، روابط ترکیه – یونان، تاریخ قبرس و پیچیدگی های حقوقی و جغرافیای سیاسی مساله قبرس، چندین کتاب و مقاله نوشته است.
پروفسور گورل، امروز در مصاحبه با روزنامه جمهوریت، اعلام کرده که سخنرانی اردوغان در پارلمان قبرس ترک، با یک ساعت تاخیر برگزار شد و این نشانه ای از یک اتفاق مهم در پشت پرده است که باعث شده جریان مراسم به تاخیر بیفتد.
وی گفته «در حالی که همه ما انتظار داشتیم که او در مورد قبرس، مژده های بزرگی بدهد، تنها به دادن وعده ساخت یک کاخ و یک ساختمان اکتفا کرد. چرا؟ به این دلیل که در آن یک ساعت، تماس هایی برقرار شده و کسانی به اردوغان هشدار دادند و او را منصرف کردند».
وی در ادامه از اردوغان انتقاد کرده و گفته است: «رئیس جمهور گفت، ما پنجاه سال معطل مانده ایم و وقت نداریم پنجاه سال دیگر صبر کنیم. او با این حرف خود، در واقع از دولت های قبلی ترکیه انتقاد کرد. اما بهتر است نقش دولت و حزب خود را هم ببیند. در این 19 سال که آکپارتی بر سر قدرت بوده، برای قبرس ترک چه کردید؟ به خوبی به خاطر دارم که عبدالله گل به عنوان وزیر امور خارجه به یک دیدار مهم رفته و به مقامات اروپایی گفته بود: ما به دنبال تثبیت دولت قبرس ترک نیستیم. بعداً هم خود اردوغان در دیدار با اروپایی ها گفت, ما حاضریم هم در مورد عضویت در اروپا و هم در مرد قبرس با شما مذاکره کنیم. در واقع اردوغان با این خطای آشکار، به اروپایی ها پیام داد که مساله قبرس، در وهله اول مساله اروپایی ها است و آنها باید اجازه دهند حل شود. این در حالی است که باید سفت و سخت پای کار می ایستاد و می گفت ما از دولت مستقل قبرس ترک، کوتاه نمی آییم. ما در این حوزه، سیاست های غلط فراوانی داریم و عملاً ترکیه در شرق مدیترانه، چنان تنها مانده است که نمی توانیم کشتی های اکتشافی مان را از خلیج آنتالیا بیرون ببریم».
دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن که در چند سال اخیر به یکی از یاران نزدیک اردوغان تبدیل شده، از منتقدین تصمیمات اخیر رئیس جمهور ترکیه است و نوشته: «متاسفانه ترکیه در مورد جمهوری ترک قبرس شمالی استراتژی ندارد و آن چه به عنوان مژده اعلام شد، همه را ناامید کرد».
پرینچک سپس مدعی شده که ایران، روسیه، چین و کشورهای عضو شورای ترک، همگی حاضرند به درخواست ترکیه، دولت قبرس ترک را به رسمیت بشناسند. این در حالی است که روسیه نیز در شورای امنیت، علیه ترکیه رای داده و ایران نیز هیچگاه سیگنال و پیامی ارائه نداده که دال بر به رسمیت شناختن قبرس ترک باشد و بین ایران و دولت رسمی قبرس، روابط رسمی برقرار است.
تبعات اشتباه سنگین اردوغان در مورد مرعش
شهر متروکه مرعش، منطقه ای بین رومیان و ترک های قبرس است و بر اساس بیانیه توافقی سازمان ملل، باید خالی از سکه بماند. اما حالا، اردوغان و ارسین تاتار به دنبال آن هستند تا املاک این منطقه را به صاحبان اصلی آنها بازگردانند و کاری کنند که رومیان قبرس به این منطقه بازگردند و اختیار ملک و اسناد رسمی خود را در دست بگیرند. اما به شرطی که حاضر شوند زیر بیرق قبرس ترک زندگی کنند.
صباح الدین اسماعیل مشاور اسبق رئوف دنگتاش رئیس جمهور موسس قبرس ترک گفته است: «اعلام این تصمیم اردوغان و تاتار، چیزی در حد فلاکت و مصیبت است و نتایج و تبعات آن برای ما ترک های قبرس، حتی از نتایج رفراندوم کوفی عنان هم بدتر خواهد بود. چرا که دست کم یکصد و شصت هزار رومی به مرعش خواهند آمد و ترک ها در اقلیت قرار می گیرند و علاوه بر این، ترتیبات حقوقی چنین است که آنان می توانند به طور رسمی در دادگاه حقوق بشر اروپا علیه ترکیه و قبرس ترک شکایت کنند. جالب اینجاست که اردوغان گفته خسارات آنها را جبران می کنیم. غافل از این که به محض پرداخت خسارت به یک خانواده، راه برای طرح شکایت هزاران خانواده دیگر نیز باز می شود و باید صدها میلیون دلار پول نقد به آنان داده شود».
قبرس، تهدید کرد
نیکوس آناستاسیادیس رئیس جمهور قبرس به تازگی و در واکنش به اظهارات اردوغان و ارسین تاتار گفته است: «ما دست روی دست نمی گذاریم و اقدامات قاطعانه ای انجام می دهیم. ما لیست کاملی از ترک هایی داریم که گذرنامه جمهوری قبرس را در اختیار دارند. در شرایطی که آنها مدعی هستند که دولت مستقل دارند، نباید این پاسپورت نزد آنها بماند و کل این پاسپورت ها را ابطال می کنیم و به دیگر ترک های قبرس نیز حتی اجازه ورود و گردش در قبرس نخواهیم داد. این شامل خود ارسین تاتار هم می شود و گذرنامه او را نیز ابطال خواهیم کرد».
ارسین تاتار در پاسخ به تهدید رئیس جمهور قبرس گفته است:«مهم نیست. برود گذرنامه مرا ابطال کند. ما از مواضع خود در مورد دولت مستقل قبرس ترک و سرنوشت مرعش، عقب نشینی نخواهیم کرد».
باز هم سناریوی تنهایی
ابراهیم کالن سخنگوی رئیس جمهور ترکیه که در عین حال پست مشاور امنیت ملی و سیاست خارجی را در اختیار دارد، چند سال پیش و در اثنای اوج گیری جنگ در سوریه، برای نخستین بار، از اصطلاح «تنهایی مقدس» استفاده کرد. او مدعی بود که ترکیه در سوریه اهداف ارزشمندی دارد که برای حفظ ثبات و امنیت سوریه، در نظر گرفته شده است! اما دشمنان و رقبا، کاری کرده اند که ترکیه، بر روی ارض واقع تنها بماند.
حالا گویی یک بار دیگر این مساله تکرار شده و شاهد تنهایی ترکیه در شرق مدیترانه هستیم. با آن که ترکیه در شرق مدیترانه، از منابع نفت و گاز گرفته تا مسائل امنیتی، منافع فراوان و متعددی دارد، اما کل این منافع را به مساله تثبیت دفاکتوی دولت قبرس ترک گره زده است.