بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
محسن تولایی/ حدود نیم‌قرن خدمت در ارتش، او را در تراز یکی از قدیمی‌ترین فرماندهان در مسند امر این نیرو قرار داده است. دریادار حبیب‌الله سیاری، معاون هماهنگ‌کننده ارتش پیش از این طولانی‌ترین دوره فرماندهی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی را نیز با بیش از 10سال مسئولیت رقم زده بود. هنوز یک سال از فرماندهی وی در نیروی دریایی نگذشته بود که اعزام ناوگروه‌های نیروی دریایی ارتش به آب‌های آزاد در سال87 ابعاد رسانه‌‌ای گسترده‌ای پیدا کرد و چهره متفاوتی از توانایی‌های نیروی دریایی ارتش را به نمایش گذاشت. رونمایی از تجهیزات و تسلیحات مدرن ارتش در ساخت انواع شناور و زیردریایی‌ و مهمات در این دوره شدت گرفتند. با دریادار سیاری درباره 4سال دوره مسئولیتش در هماهنگی نیروهای چهارگانه ارتش گفت‌وگو کرده‌ایم؛ اگرچه برخی سؤالات نیز به اقتضای برخی ملاحظات این فرمانده ارتش، مجال طرح و انتشار پیدا نکردند.
 در 43 سالگی انقلاب، ارتش ارتباطات خودش را با اهداف جمهوری اسلامی چطور تنظیم کرده است؟ در بیانیه گام دوم انقلاب بر مباحثی همچون ایفای نقش جوانان تأکید شده‌است. چه بازنگری‌هایی در ماموریت‌ها و خط‌مشی‌های این سازمان دفاعی و نظامی طی این سال‌ها صورت گرفته است؟
بدنه ارتش از قبل انقلاب با فرمان امام بزرگوار در آن مقطعی که فرمودند سربازان پادگان‌ها را تخلیه کنند در اختیار انقلاب قرار گرفت و هیچ‌گونه مبارزه‌ای در ارتباط با مردم در سطح ارتش انجام نداد. بدنه ارتش، قبل انقلاب با فرمان امام در خدمت انقلاب بود و برای پیروزی انقلاب اقدامات مثبتی انجام داد و همین بدنه متدین را بزرگانی مانند شهید نامجو، شهید صیاد شیرازی و شهید قرنی هدایت می‌کردند. هر انقلابی بعد از پیروزی باید قدرت پیشگیری و دفاع از خودش را داشته باشد، چون وقتی پیروز می‌شود، منافع خیلی‌ها به خطر می‌افتد. ارتش برای پیروزی و تثبیت انقلاب بسیار تلاش کرده که از مهم‌ترین اسناد این ادعا، وجود شخصیت بزرگی مثل شهید قرنی و کار بزرگی است که در ساماندهی ارتش در همان 43روز بعد از پیروزی انقلاب انجام داده است. وقتی انقلاب اسلامی ایران پیروز شد، قطعا منافع همه کشورهای غربی و آمریکا به خطر افتاد، چون منافع نامشروعی برای خودشان تعریف کرده بودند. آنها ترور را شروع کردند و بعد اختلافات قومی و مذهبی و جدایی‌طلبی را راه انداختند که هیچ‌کدام نتیجه نداد. بالاخره وارد جنگ شدند. انقلاب باید سپر دفاعی داشته باشد. در پیروزی انقلاب، سپر دفاعی انقلاب ارتش بود، ولی خیلی از کسانی که از گروهک‌های مختلف ازجمله منافقین در جایگاه‌های مختلف حضور داشتند شعار انحلال ارتش را سر دادند و یا شعار ارتش بی‌طبقه توحیدی را دنبال کردند. اینجا نگاه عمیق حضرت امام خمینی(ره) سبب می‌شود که ارتش به‌عنوان تنها سپر دفاعی انقلاب بتواند از بحران عبور کند. برای شکست‌دادن این شعارها و حفظ ارتش امام 28فروردین58 فرمان دادند که 29فروردین روز ارتش نامگذاری شود و بعد هم فرمودند: «ارتش محترم در این روز در شهرستان‌های بزرگ با ساز و برگ به رژه بپردازند و پشتیبانی خود را از جمهوری اسلامی و ملت بزرگ ایران و حضور خود را برای فداکاری در راه استقلال و حفظ مرزهای کشور اعلام نمایند. ملت ایران موظفند از ارتش اسلامی استقبال کنند و احترام برادرانه از آنان نمایند. اکنون ارتش در خدمت ملت و اسلام است و ارتش اسلامی است، و ملت شریف لازم است آن را به این سِمت رسماً بشناسند و پشتیبانی خود را از آن اعلام نمایند.» این باعث شد 29فروردین روز ارتش نامیده شود و همین تدابیر امام اجرا شد. ارتش در خیابان‌‌ها ظاهر شد، مردم از ارتش استقبال کردند و شعار دادند. شعار ارتش فدای ملت، ملت فدای ارتش متعلق به همان روز یعنی 29فروردین58 است.
 چه کسانی با چه تفکری دنبال تضعیف ارتش بودند و می‌خواستند این سپر انقلاب را بگیرند؟
ریشه خط تضعیف ارتش را در منافقین و سردمداران آنها در خارج از کشور باید جست‌وجو کرد. نفوذی‌ها یعنی آنهایی که منافق بودند دنبال این بودند که این سپر را از بین ببرند. شعارشان هم ارتش بی‌طبقه توحیدی و انحلال ارتش بود. ارتش آسیب دیده بود. در بحث سربازی اشکال ایجاد کرده بودند، آن را یک‌ساله و خیلی‌ها را جابه‌جا کردند؛ کارشناسان را جابه‌جا کردند و دست‌‌هایی در کار بود تا ارتش ضعیف شود. از اوایل سال58 تا شروع جنگ تحمیلی در نیمه سال59 ارتش در مناطقی که بحث‌های جدایی‌طلبی، قومی و مذهبی شدت داشت حضور داشت؛ از انقلاب دفاع و شهدای زیادی نیز تقدیم کرد. اگر ارتش در آن مقطع زمانی نبود، چه‌کسی می‌خواست آن کارها را انجام دهد؟ ارتش جمهوری اسلامی ایران به همراه سپاه تازه تشکیل شده و کمیته‌ها از انقلاب دفاع کردند.
 با وجود به‌هم ریختگی سازمان ارتش چطور جلوی پیشروی دشمن در سال نخست جنگ گرفته می‌شود و ارتش خودش را با فشارها تطبیق می‌دهد؟
یکی از آسیب‌‌هایی که به ارتش وارد شد این بود که سربازی را یک سال کرده بودند. درصد بالایی از ظرفیت نیروهای انسانی ارتش را کارکنان وظیفه تشکیل می‌دهند. چند میلیون نفر از کارکنان وظیفه در دفاع‌مقدس حضور داشتند. فقط 2میلیون و 700هزار سرباز وظیفه توسط ارتش آموزش داده و به جبهه اعزام شد. قریب به 40هزار نفر شهید وظیفه داریم. اینها جوانان این کشورند که به‌عنوان کارکنان وظیفه در دفاع از کشورمان حضور پیدا کرده بودند. آن موقع آموزش 4ماه بود. 2ماه هم تخصص بود که سرجمع 6 ماه می‌شد. از 6 ماه باقیمانده یک‌ماه هم مرخصی بود. 5ماه خدمت باقی می‌‌ماند که هیچ‌کس نمی‌توانست آن مهارت لازم را داشته باشد. این آسیب بزرگی بود که به ارتش وارد شده بود. بحث‌های دیگری هم مطرح بود. از قبل انقلاب بحث‌های رزمایش، آمادگی و تعمیر و نگهداری آنچنانی اتفاق نیفتاده بود چون همگی درگیر مسائل انقلاب بودند. ما رزمایش بزرگی را در خرداد و تیر58 در جزایر انجام دادیم ولی آنچنان رزمایشی در کل برگزار نمی‌شد. دشمن ما هم تصور می‌‌کرد ما آمادگی لازم را نداریم که البته از نظر عددی درست بود؛ ارتشی که تمرین نداشته و درگیر مسائل مربوط به آزادسازی شهر و محورهای مواصلاتی از لوث وجود ضد‌انقلاب بوده و سربازی‌‌اش هم اینطور شده آمادگی ندارد از کشور دفاع کند و زمان مناسبی است که به کشورش آسیب وارد شود. اشتباه دشمن ما این بود که به بحث کیفی کار و وجود یک روحیه انقلابی بین ارتش و مردم بی‌توجه بود.
 سال اول جنگ چطور کنترل شد؟
 ما ابتدا باید از پیشروی دشمن جلوگیری می‌کردیم. دشمن گفته بود من در 3روز جزیره آبادان را تصرف و روز هفتم در تهران با رسانه‌ها مصاحبه می‌کنم. دشمنی که با این استراتژی وارد می‌شود، از قبل همه امکانات و نیروی انسانی را نیز پیش‌بینی کرده است. نخستین کار این بود که نیروی زمینی با همه مشکلاتی که در بحث سربازی داشت توانست از پیشروی دشمن جلوگیری کند. نیروی هوایی در همان روز 31شهریور1359 که دشمن ساعت 2بعدازظهر فرودگاه مهرآباد و تعداد دیگری از فرودگاه‌های غرب کشور را بمباران کرد، عملیات انتقام را انجام داد. برآورد دشمن از نظر کمی به هم خورد. 48ساعت بعد نیز عملیات کمان99 با 140فروند جنگنده ارتش اجرا شد. نیروی دریایی در 7آذر59 که 67روز از جنگ گذشته، موفق می‌شود نیروی دریایی عراق را شکست دهد. ارتش در همین مقطع زمانی با یک مشکل بزرگ مواجه بود و آن بنی‌صدر، رئیس‌جمهور بود که آن زمان فرماندهی کل قوا را نیز در اختیار داشت. او نه‌تنها منافق بود و به هیچ عنوان حمایت از دفاع نداشت بلکه وجودش موجب شده بود روند اجرای طرح‌های ارتش و سپاه کند شود. بنی‌صدر برای نظام و ارتش مشکل‌ساز بود. روحیات شهدای بزرگواری همچون شهید صیاد شیرازی و شهید کلاهدوز که افسر لشکر گارد نیروی زمینی بود موجب یک اتحاد و هم‌افزایی انقلابی و خیلی سریع شد که با این اتحادی که ایجاد شد، عملاً ما توانستیم شرایط متفاوتی را در جبهه‌های جنگ ببینیم. همزمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بسیج و وزارت دفاع شکل تازه‌‌ای پیدا می‌کند، بسیج عشایر شکل می‌گیرد، جهاد شکل می‌گیرد و نیروی انتظامی که آن زمان ژاندارمری، شهربانی و کمیته بود مجموعه قوی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران را شکل دادند. حرکت عظیم این نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران شکست حصر آبادان در 5مهر1360 یعنی یک سال پس از شروع جنگ است. با عملیات‌های فتح‌المبین و بیت‌المقدس در بهار سال1361 توانستیم دشمن را از خاک خودمان بیرون کنیم. پشتیبانی مردم از نیروهای مسلح خودشان بین همه جنگ‌های دنیا نمونه است. در اینجا باید یاد کنیم از غیرت و تعصب مردم عزیزمان و همرزمان‌مان در سپاه نوپای انقلاب اسلامی و رشادت‌هایی که مجموعه ژاندارمری در مرزها انجام دادند.
 فهرست تجهیزات نظامی ایران در ابتدای جنگ در مقایسه با عراق برتری داشت، چطور با وجود به‌هم خوردن این برتری، جنگ در سال‌های بعد به‌ویژه بعد از 1361 ادامه یافت؟
به دشمن ما تجهیزات بسیار خوبی داده بودند. ما هم در زمان انقلاب تجهیزات بسیار خوبی داشتیم؛ شاید در برخی موارد به علل مختلف، آسیب هم دیده بود ولی روحیه انقلابی جوانان و بدنه ارتش بود که توانست این تجهیزات را آماده به‌کار کند. دشمن شاید تصور می‌کرد که ما علم و دانش استفاده از این تجهیزات را نداریم ولی باز همت پای کار آمد تا این تجهیزات آماده به‌کار شد. ما حتی قدرت ساختن سیم خاردار هم در ابتدای جنگ نداشتیم؛ قدرت تعمیر و نگهداری هم نداشتیم و اگر آن روحیه انقلابی نبود خیلی از آن تجهیزات آماده به‌کار نمی‌شد. هم شرق هم غرب چیزی به ایران نمی‌دادند. آن زمان دنیا دوقطبی بود و تحت تسلط دو پیمان ورشو و ناتو بود. اینها کاملا علیه هم بودند ولی برای کمک به رژیم عراق هر دو یک پیمان نامبارک بستند. شرق و غرب به عراق تجهیزات دادند. شوروی به عراق تانک‌های سریT، هواپیمای سوخو، میگ، موشک ساحل به دریا و موشک زمین به زمین داد؛ از غربی‌ها نیز فرانسه، هواپیمای میراژ و هلی‌کوپتر سوپر فرلون و موشک اگزوست داد. آلمانی‌ها ابزار جنگ‌های شیمیایی به عراق دادند، انگلیسی‌ها اطلاعات تمام و کمال مرزها به‌ویژه سواحل و دریا را به عراق دادند، آمریکایی‌ها هواپیمای آواکس دادند که مرتب بالای خلیج‌فارس و منطقه دور می‌زد و اطلاعات به عراق می‌داد. کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس پول، فرودگاه و نیروی انسانی به عراق می‌دادند. اما به ما چه دادند؟ ما توانستیم با روحیه انقلابی، ایمان و دانشی که از دانشگاه‌ها و نیروی انسانی جوان گرفتیم سراغ جبران کمبودها برویم. ما به‌رغم همه این مشکلات توانستیم در دفاع‌مقدس سربلند بیرون بیاییم.
 رهبری چند‌ماه قبل گفتند که جنگ با شجاعت و تدبیر اداره شد. شاید پاسخی به شبهات مطرح‌شده درباره ابعاد تصمیم‌های فرماندهان آن مقطع داشتند.
می‌دانید چرا آقا چنین گفتند؟ در مراسم چهلمین سالگرد دفاع‌مقدس بود، فرمودند که عقلانیت، تدبیر و شجاعت همه در کنار هم بودند. علت این بود که برخی‌‌ها فکر می‌کنند برخی کارها احساسی انجام شده است، اما باید به آن کسانی که تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز بودند مراجعه کرد و از این پیشکسوت‌ها پرسید برای هر عملیات چه میزان جلسات هماهنگی و طرح‌ریزی‌های مناسب انجام می‌شد.
 چقدر در بحث خودکفایی پس از جنگ کشور را از نظر دستیابی به تجهیزات کافی نظامی، موفق می‌دانید؟
اول انقلاب حضرت امام جمله‌‌ای داشتند که دیگر انتظار نداشته باشید کشورهای دیگر به شما سلاح و تجهیزات بدهند. این معنی ضرورت خودکفایی می‌داد. در جنگ، تجهیزات بزرگ مثل هواپیما، توپ، تانک و ناو نیاز به تعمیر و نگهداری دارند؛ در جنگ رزروها نیز تمام‌شده بود و نیروهای ما را وادار می‌‌کرد با خلاقیت خود مشکلات را حل کنند. اما در سال‌های اول دفاع‌مقدس حضرت‌آقا فرمانی تحت عنوان تشکیل جهاد خودکفایی در نیروهای مسلح و ارتش داشتند که در دوران ریاست‌جمهوری ایشان بود. معظم له گفتند من با اجازه فرمانده کل قوا دستور تشکیل جهاد خودکفایی در نیروها را می‌دهم. تشکیل این جهادها برکات زیادی داشت. ابتدا به سراغ تامین قطعه و بعد سامانه‌ها و سپس تجهیزات مورد نیاز در زمین، هوا و دریا رفتند. همه تجهیزات زمینی ما اعم از انفرادی، اجتماعی و اعم از توپ و تانک همگی خارجی بودند اما امروز یا در خود نیروی زمینی تولید می‌شوند یا در وزارت دفاع. علم و دانش آن نیز از همه جا ازجمله دانش‌بنیان‌ها آمده است. در پدافند هوایی ما یکی دو سامانه بیشتر در زمان جنگ نداشتیم اما الان آن‌قدر سامانه داریم که برای شمارش آن باید فهرست تهیه کنیم. همه هم تولید داخل هستند.
 راهبرد خاصی وجود داشته که هر یک از نیروهای مسلح جداگانه اقدام به تولید تسلیحات و تجهیزات مورد نیاز کنند و وزارت دفاع نیز جداگانه بخشی از تولید را برعهده داشته باشد؟ این تقسیم کار چطور صورت گرفته است؟
به‌طور کلی تولید سلاح و مهمات از وظایف وزارت دفاع است ولی براساس تدبیر حضرت آقا اگر یک توانمندی مثلا در ارتش وجود دارد، نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اگر ارتش می‌تواند ناو بسازد یا برادران سپاهی موشک بسازند و ما در نیروی هوایی‌مان پهپاد بسازیم، یا در نیروی پدافند هوایی سامانه‌های ضد‌هوایی و در نیروی زمینی انواع سلاح‌ها را بسازیم، این با هماهنگی وزارت دفاع صورت می‌گیرد.
 در دوره پس از جنگ، ارتش در حوادثی مثل سیل و زلزله به کمک دولت و مردم پرداخته است. کمک نظامیان در حوادث غیرنظامی با چه هدفی صورت می‌گیرد؟
شعار ارتش از همان سال58 ارتش فدای ملت بوده است. این یک شعار عینی و تحقق‌یافته است. ارتش در کنار مردم، ارتش مردمی و ارتش انقلابی نیز شعارهای دیگری بوده که واقعیت پیدا کرده است. شرح وظایف ارتش در قانون اساسی دفاع از تمامیت ارضی، انقلاب و حفظ نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران ذکر شده است. ما برای اقدامات مؤثر در مقابله با بحران‌ها در کشور سازمان داریم. سازمان مدیریت بحران کشور و هلال احمر و تشکیلات وسیع آنها در سطح استان‌ها وجود دارد. اگر سیل، زلزله و آتش‌سوزی اتفاق بیفتد این سازمان‌ها مسئول این کار هستند. اما ارتش هر جا که بتواند ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد را در جهت کمک به مردم به‌کار می‌گیرد. ما این را جزو افتخارات خودمان می‌دانیم که می‌‌گوییم به‌عنوان ارتش انقلابی و ارتش مردمی از جهت تحقق شعار ارتش فدای مردم، توانسته‌ایم این کار را انجام دهیم.
 آمادگی و آموزش لازم برای همسویی با هلال احمر و سازمان مدیریت بحران در حوادث طبیعی وجود دارد؟
آماده‌ترین سازمان در کشور نیروهای مسلح هستند. ارتش و نیروهای مسلح در هر پادگان گروهان، گردان، تیپ، لشکر، هواپیما، ناو و پدافند هوایی آماده دارند. ما یگان‌های آماده داریم که تجهیزات‌‌شان آماده است تا اگر اتفاقی افتاد، ماموریت خود را انجام دهند. در پدافند هوایی شما اگر به پست‌های فرماندهی بروید آماده است و آسمان کشور را رصد می‌کنند. هواپیماهای نیروی هوایی آماده است و همین که زنگ به صدا در بیاید 5دقیقه بعد در آسمان خواهند بود، چون خلبان نشسته، تجهیزاتش را هم پوشیده و فقط یک کلاه مانده که روی سرش بگذارد و سوار هواپیما شود. ناوهای نیروی دریایی ارتش نیز آماده هستند و همین که زنگ به صدا دربیاید، حرکت می‌کنند. فرض کنید نیمه‌شب در سر پل ذهاب زلزله آمده است، لشکر81 کرمانشاه و تیپ‌های نیروی زمینی و همچنین تیپ‌های سپاه آنجا حضور دارند، هوانیروز ما آنجا حضور دارد. آیا ارتشی‌ها می‌توانند بگویند ما وظیفه کمک نداریم و دیگران انجام دهند؟ امکان ندارد، چون انسان و هموطن هستند. نخستین سازمانی که در حوادث حضور پیدا می‌کند نیروهای مسلح هستند. حضرت آقا بعد از سیل گلستان فرمودند که ارتش قبل از دیگر سازمان‌ها آنجا بود. در زلزله 5دی1382 بم که 5صبح روز جمعه بود، بنده 9صبح آنجا حضور داشتم. قبل از من مرکز آموزش05 کرمان، هوانیروز کرمان و هواپیماهای نیروی هوایی آنجا بودند. در زلزله سرپل ذهاب وقتی نیروی زمینی ارتش داشت از شهر بیرون می‌آمد، مردم گریه می‌کردند، چون از همان لحظات اول به کمک مردم آمده بودند. من در زلزله سال1369منجیل خودم فرمانده پادگان منجیل بودم. آنجا هم نخستین کسانی که به ما رسیدند، نیروهای مسلح بودند.
 مفیدترین خدماتی که در این شرایط می‌توانند ارائه کنند و آمادگی‌اش را دارند چیست؟
مردم را از زیر آوار بیرون می‌آورند، آب و غذا می‌دهند و بهداشت را تامین می‌کنند. تدبیر فرماندهی محترم کل ارتش این است که ارتش انقلابی و مردمی هر جا اتفاقی بیفتد، باید در خدمت باشد و هر چه در توان دارد انجام دهد. این نکته هم باید گفته شود که ما آمادگی دفاعی‌مان را در این شرایط فراموش نمی‌کنیم. در کرونا که از 14‌ماه پیش اتفاق افتاد ما از همان روز اول در صحنه بودیم. همان روز اول و دوم که اعلام شد ما با وزیر بهداشت جلسه گذاشتیم و توانمندی‌‌مان را پای کار آوردیم، چون تجربه داشتیم و در دفاع‌مقدس جنگ شیمیایی را پشت‌سر گذاشته بودیم. بعد از اینکه دستور رهبر انقلاب مبنی بر تشکیل قرارگاهی در ارتباط با همین بیماری در ستاد کل نیروهای مسلح صادر و قرارگاه بهداشتی پدافند زیستی امام‌رضا(ع) در ستاد کل تشکیل شد، ما همین قرارگاه را در ارتش تشکیل دادیم و کار خدمات به مردم در این حوزه را نظام‌مند کردیم. حدود 14هزار کادر درمانی ارتش و نزدیک به 40بیمارستان ارتش درگیر این قضیه شدند. الآن 100درصد ظرفیت بیمارستان‌های ارتش به بحث کرونا اختصاص یافته است. در غربالگری‌ها، کنترل عبور و مرورها و تشکیل نقاهت‌خانه‌ها ارتش فعال بود. نقاهت‌خانه 2هزار تختخوابی در تهران مثال‌‌زدنی بود که در هفته اول سال99 که همه جا تعطیل بود، 48ساعته شکل گرفت. ما تلاش کردیم توان رزمی ارتش آسیب نبیند چون اگر نیروی انسانی ارتش آسیب ببیند توان دفاعی کم می‌شود. ما اول باید بتوانیم آن را حفظ کنیم. شعار ما این بود پادگان‌ها، امن‌‌ترین محل هستند و تا امروز آن را ثابت کرده‌ایم. آمار و ارقام نشان می‌دهد که ما خیلی دقیق کنترل کردیم تا آسیبی به پادگان‌‌ها وارد نشود. دشمن خیلی روی این مسئله کار کرد که پادگان‌ها ناامن و مرکز تولید بیماری است. ما نگذاشتیم آسیبی به نیروی انسانی‌مان وارد شود.
 بیمارستان‌های صحرایی چطور؟
نقاهتگاه 2هزار تختخوابی تهران را چون گفتند نیاز نیست جمع کردیم ولی در استان‌ها و در هر جایی نقاهتگاه‌ها را با آمار کمتر اما چابک‌تر داریم. برخی جاها این نقاهتگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفت و برخی جاها استفاده نشد. هر جا نیاز شد نقاهتگاه‌ها توسعه پیدا کند، افزایش می‌یابد. اعلام کردیم اگر در جایی نیاز به بیمارستان صحرایی هم بود آماده هستیم برپا کنیم. ما این را جزو افتخارات‌مان می‌دانیم که اگر ظرفیتی در ارتش انقلابی و مردمی وجود دارد، حتما بتواند در این مسیر به مردم کمک کند چون مردم پشتیبان اصلی ارتش هستند و ارتش هم برای مردم است.
 هم‌اکنون اهمیت و ضرورت اجرای خدمت سربازی از نگاه شما به چه نحوی است؟
شخصا به‌عنوان کسی که سال‌ها در دفاع‌مقدس با قشر جوان و سرباز کار کرده‌ام و نزدیک به 40سال در فراز و نشیب‌‌ها در کنارشان حضور داشته‌ام، می‌گویم که اگر امنیتی در کشور وجود دارد، درصد بالایی از آن به‌خاطر حضور کارکنان وظیفه در نیروهای مسلح است. آنهایی که عنوان می‌کنند 2سال خدمت بیهوده است، به‌نظر می‌رسد معنای امنیت را متوجه نیستند. وقتی نعمت سلامتی و امنیت از بین برود، متوجه خواهیم شد. سربازان در کنار کارکنان پایور نیروهای مسلح امنیت می‌آفرینند. سربازان در مرزها و تمامی یگان‌ها اعم از زمینی، پدافند هوایی، هوایی و دریایی امنیت می‌آفرینند. همین که مردم می‌بینند یک فرد با لباس نظامی ساعت 5صبح به سمت پادگان حرکت می‌کند، خود یک حرکت امنیت‌آفرین است. مردم می‌دانند کسانی هستند که برای رفع تهدیدات آماده هستند. مگر غیراز این است؟ ممکن است کسی بگوید من رانندگی می‌کنم و چه نقش مثبتی در تامین امنیت دارم؟ همه این کارها در کنار هم امنیت می‌آفرینند. بحث سربازی حرفه‌ای طراحی می‌‌خواهد و می‌تواند جلو برود ولی ایرادی که به بیهودگی دوره سربازی می‌گیرند دور از انصاف است. قشر جوانان و سربازان وظیفه در دوران دفاع‌مقدس گل کاشتند؛ کشور را نجات دادند و الان حضورشان به‌عنوان امنیت‌آفرین در جامعه مطرح است.