بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - دیپلماسی ایرانی /متن پیش رو در دیپلماسی ایرانی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
صادق ملکی| حزب عدالت و توسعه در در انتخابات شهرداری ها با کسب 35 درصد آرای مردم ترکیه در مقابل کسب بیش از 37 درصد آرا از حزب جمهوریخواه خلق در کلان شهرهای استانبول، ازمیر و آنکارا شکست خورد و شهرداری بورسا، بالیک، اسیر و دنیزلی را نیز به حزب جمهوریخواه خلق واگذار کرد. این اولین شکست حزب عدالت و توسعه از زمان تاسیس است. عوامل اقتصادی و سقوط ارزش لیر، نارضایتی بستر اجتماعی از سیاست های اردوغان در قبال غزه، شخصیت و کاریزمای فردی کاندیداها، بستر سکولار کلان شهرها و بافت خاص غرب و نواحی اژه در قیاس با آناتولی محافظه کار و.... از عوامل موتر در این شکست بود‌ند.
پذیرش شکست در انتخابات شهرداری های ترکیه توسط رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، نشانه بلوغ سیاسی رهبر حزب عدالت و توسعه و در عین حال اراده وی برای اصلاحاتی است که دلایل این شکست بوده است.
بی شک اردوغان پس از آتاترک بزرگترین رهبر ترکیه معاصر است که هیچ یک از رهبرانی چون مندرس، دمیرل، اجویت و اوزال قابل قیاس با وی نیستند. مردی از کف خیابان و سیاست که از شهرداری استانبول تا کاخ چانکایا را علی رغم موانع دشوار توانست با موفقیت طی کند. تدوام حضور طولانی اردوغان در قدرت اگرچه شائبه نوعی دیکتاتوری را در نگاه به ترکیه تداعی می کند، اما توسعه و جهش اقتصادی و سیاسی ترکیه در دوران مدیریت اردوغان اغماض بسیاری از رای دهندگان و عامل اقبال مردم ترکیه برای ادامه حضور اردوغان در قدرت را سبب شده است. 
قیاس فضای اقتصادی و سیاسی ترکیه با قبل از اردوغان با وضعیت امروز روشنگر علل حمایت از اردوغان در نگاه کلان است. جا گرفتن در میان بیست اقتصاد برتر جهان برای ترکیه بدون منابع طبیعی و فضای سیاسی گشوده شده تبلور موفقیت اردوغان در نگاه به ترکیه است. برای درک فضای باز سیاسی ترکیه نگاهی به گردهمایی میلیونی کردها به مناسبت نوروز در دیاربکر در حالی که این تجمع مزین به پرچم کردها و عکس های اوجالان بود، نشانگر عمق توسعه‌ سیاسی ترکیه در خاورمیانه ای است که دموکراسی در آن یک رویاست. 
در همین راستا پیروزی کردها در انتخابات شهرداری ها در دیاربکر، ماردین و وان از آن نشان دارد که ترکیه فاصله ای زیاد با ترکیه قبل از اردوغان گرفته است.
اردوغان در انتخابات شهرداری ها شکست خورد اما این شکست را نباید به معنای پایان اردوغان تلقی کرد. اردوغان در بیش از دو دهه گذشته اثبات کرده مردی عملگراست و استاد تبدیل بحران ها به فرصت هاست.
از نگاهی شکست در انتخاباتی که بیش از 78 درصد مردم در آن مشارکت کرده اند را باید پیروزی ساختار و سیستم سیاسی در ترکیه تلقی کرد و از آن درس گرفت.
فارغ از توسعه سیاسی و اقتصادی ترکیه در دوره اردوغان، بزرگترین اقدام رهبر حزب عدالت و توسعه دور کردن نظامیان از هرم قدرت و مطیع کردن آنان توسط قدرت سیاسی بود‌. در ترکیه دیگر فرمان در دست نظامیان نیست و آنان فرمانبر شده اند و این خود بزرگترین عامل گشایش سیاسی و اقتصادی بوده است. جلوه خاص آنان حضور قدرتمند کردها در شهرداری های کلان شهرها و پارلمان است، هر چند که نقیصه ای چون زندانی بودن دمیر تاش و اوجالان همچنان باقیست.
به هر حال ستاره ترکیه سال هاست در خاورمیانه می درخشد و این نبوده و نیست جز آنکه ترکیه و اردوغان به نرم ها و عقلانیت حکمرانی تن داده اند که جهان توسعه یافته بدان تن داده است.
اردوغان و حزبش از این شکست درس گرفته و به جای نفی و سرپوش گذاشتن بر دلایل شکست به اصلاح خواهند پرداخت. حزب عدالت و توسعه تا زمانی که اردوغان در قید حیات باشد، در صحنه سیاسی ترکیه حرف اول را خواهد زد و حزب جمهوریخواه خلق در خوشبینانه ترین پیش بینی ها در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری بیش از سی درصد آرای مردم را نمی تواند در انتخابات جذب کند. پس از اردوغان میراث به جا مانده از وی به سبب نهادسازی سیستمی در ترکیه ممکن است دچار افت شود اما ساختار رو به توسعه در ابعاد سیاسی و اقتصادی تدوام خواهد یافت.