چاپ

اخبارمحرمانه- ترديد چنداني وجود ندارد که توزيع پول نقد ميان مردم [اعطاي يارانه] موجب کاهش نابرابري شد. همچنين اين مسئله درست است که تحريم ها و سوءمديريت اقتصادي، ميزان درآمدها را تحت تاثير قرار داد. با اين همه، هيچ يک از اينها، راه مطلوبي براي بهبود سطح برابري نيست. اما همانطور که مايکل ايگناتيف Michael Ignatieff اندکي پس از انتصاب محمود احمدي نژاد به سمت رياست جمهوري در سال 2005، در مقاله اي در روزنامه نيويورک تايمز نوشت، بي توجهي به برابري ميان مردم مي تواند موجب کاهش اعتماد به حاکمان ميانه رو و ليبرال در ايران شود. ديدگاه اقتصادي روحاني در حمايت از بازار مشابه رويکرد خاتمي است. آيا اتخاذ اين رويکرد به ضرر وي تمام خواهد شد؟ يکي از دلايل احتمالي نابرابري در ايران در سال 2014 ، افزايش بيش از 30 درصدي قيمت انرژي بدون هيچ گونه جبران از طريق دادن پول نقد به مردم بود. متحدان و افراد نزديک به روحاني هيچ حرفي از دادن پول نقد به مردم نزده اند و اين کار را به منزله «گدا پروري» مي دانند. شمار فزاينده اي از اقتصادهاي پيشرفته جهان معتقدند اعطاي پول نقد، راه مؤثري براي کمک به افراد فقير است. به نظر مي رسد تقريباً هر زماني که درآمدهاي نفتي موجب رشد اقتصادي مي شود - از جمله در زمان افزايش قيمت نفت از سال 1990 تا 1991، سال 2000 تا 2001، و سال 2006 تا 2007 -، نابرابري افزايش مي يابد. همانطور که سال 2009 در مقاله اي در نشريه «اکونوميک اين ايکوالايتي» (نابرابري اقتصادي) اشاره کردم،‌ افزايش درآمد نفتي موجب رشد اقتصادي مي شود، اما گروههاي مختلف جامعه به طور يکسان از مزاياي آن سود نمي برند. افزايش نابرابري اقتصادي در سال 2014 در ايران، با ورود (محدود) ارز به کشور -به علت کاهش تحريم ها در پي اجراي برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)- همراه بود. با اين وصف، آيا ورود ارز بيشتر به کشور در آينده به معناي افزايش نابرابري در ايران خواهد بود؟ شايد اينطور نباشد. اما در فضاي سياسي دو قطبي ايران امروز، حتي افزايش يک ساله نابرابري نيز مي تواند نگران کننده باشد. هفته پيش شايعه اي-که به حاميان احمدي نژاد نسبت داده است-، بر سر زبان ها افتاد مبني بر اينکه اگر او بار ديگر رئيس جمهور شود، يارانه را پنج برابر خواهد کرد. بنابراين،‌ ظاهراً بزرگترين چالش پيش روي روحاني که به توافق هسته اي دست يافته است، در آستانه انتخابات رياست جمهوري سال 2017 ، تضمين اين امر است که علاوه بر دستيابي به وجوه حاصل از توافق، اين وجوه به طور مساوي در ميان مردم تقسيم شود.