چاپ

اخبار محرمانه - بازده / اثر دانینگ کروگر نوعی تعصب شناختی است که در آن فرد معتقد است که باهوش‌تر و تواناتر است از آنچه واقعیت دارد. اساسا، افراد کم‌توان مهارت لازم برای شناخت بی‌لیاقتی خود را ندارند. ترکیبی از خودآگاهی ضعیف و توانایی شناختی پایین باعث می‌شود که توانایی‌های خود را بیش از حد ارزیابی و در مورد آن اغراق کنند.
این اصطلاح نام علمی و توضیحی در مورد مشکلی است که بسیاری از مردم بلافاصله تشخیص می‌دهند – اینکه احمق‌ها نسبت به حماقت خودشان کور هستند. همانطور که چارلز داروین در کتاب هبوط انسان نوشت: “نادانی بیشتر از دانش باعث ایجاد اعتماد به نفس می‌شود.”
1. مروری بر اثر دانینگ-کروگر
این پدیده چیزی است که شما احتمالاً در زندگی واقعی تجربه کرده‌اید، شاید دور میز شام در یک جمع خانوادگی. در طول خوردن غذا، یکی از اعضای خانواده بزرگ شما با غرور زیاد در مورد یک موضوع به مدت طولانی صحبت می‌کند، با جسارت اعلام می‌کند که حق با او است و نظر دیگران احمقانه، ناآگاهانه و کاملاً اشتباه است. ممکن است برای همه افراد حاضر در اتاق مشهود باشد که این شخص نمی‌داند درباره چه چیزی صحبت می‌کند، اما با این وجود کاملاً بی خبر از جهل و نادانی خود به حرف زدن ادامه می‌دهد.
این اثر به نام محققان دیوید دانینگ و جاستین کروگر، دو روانشناس اجتماعی که اولین بار آن را توصیف کردند، نامگذاری شده‌است. آنها در مطالعه اصلی خود در مورد این پدیده روانشناختی، یک سری تحقیقات چهارگانه انجام دادند.
افرادی که در آزمون گرامر، شوخ طبعی و منطق کمترین امتیاز را کسب کردند نیز تمایل داشتند که عملکرد خود را به طور چشمگیری بیش از حد ارزیابی کنند (نمرات واقعی آزمون آنها را در صدک 12 قرار داد، اما آنها تخمین می‌زدند که عملکرد آنها در صدک 62 قرار گرفته‌است).
2. تحقیق
به عنوان مثال، در یک آزمایش، دانینگ و کروگر از 65 شرکت‌کننده خود خواستند سطح خنده‌دار بودن جوک‌های مختلف را ارزیابی کنند. بعضی از شرکت‌کنندگان در تعیین آنچه دیگران خنده‌آور تصور می‌کردند بسیار ضعیف بودند – با این حال همین افراد خود را به عنوان افرادی عالی در زمینه‌ی شوخ طبعی توصیف می‌کردند.
محققان دریافتند افراد بی‌کفایت نه تنها مجری ضعیفی هستند، بلکه قادر به ارزیابی و تشخیص دقیق کار خود هم نیستند. به همین دلیل است که دانش‌آموزانی که در امتحانات نمره رد می‌گیرند، گاهی احساس می‌کنند که لیاقت کسب نمره بسیار بالاتری را دارند. آنها دانش و توانایی خود را بیش از حد ارزیابی می‌کنند و توانایی دیدن ضعف عملکرد خود را ندارند.
افراد کم‌توان نمی‌توانند سطح مهارت و شایستگی افراد دیگر را تشخیص دهند، این بخشی از دلایلی است که آنها به طور مداوم خود را بهتر، تواناتر و دارای دانش بیشتری نسبت به دیگران می‌دانند.
دیوید دانینگ در مقاله‌ای برای Pacific Standard نوشت: “در بسیاری از موارد، بی‌لیاقتی افراد را در حالت گمراهی، پریشانی و احتیاط قرار نمی‌دهد. در عوض، افراد نادان اغلب از اعتماد به نفس نامناسبی برخوردار هستند، و این ناشی از چیزی است که آنها تصور می‌کنند دانش و آگاهی باشد.
این اثر می‌تواند تاثیرات عمیقی در باور مردم، تصمیماتی که می‌گیرند و اقداماتی که انجام می‌دهند داشته باشد. در یک مطالعه، دانینگ و کروگر دریافتند که زنان در مسابقه علمی به طور مساوی با مردان عمل می‌کنند. با این وجود زنان عملکرد خود را دست کم می‌گیرند زیرا معتقدند توانایی استدلال علمی کمتری نسبت به مردان دارند. محققان همچنین دریافتند که در نتیجه این اعتقاد، زنان معمولا از حضور در یک رقابت علمی امتناع می‌ورزند.
دانینگ و همکارانش آزمایشاتی را نیز انجام داده‌اند که در آن از پاسخ دهندگان پرسیدند که آیا با اصطلاحات مختلف مرتبط با موضوعات از جمله سیاست، زیست شناسی، فیزیک و جغرافیا آشنایی دارند؟ آنها همراه با مفاهیم اصیل مرتبط با موضوع، اصطلاحات کاملاً ساخته‌شده‌ای را ساخته بودند.
در یک مطالعه از این دست، تقریباً 90 درصد پاسخ دهندگان ادعا کردند که حداقل اطلاعاتی درباره اصطلاحات ساخته شده دارند. مطابق با یافته‌های دیگر مربوط به اثر دانینگ-کروگ ، هرچه شرکت‌کنندگان ادعای آشنایی بیشتری در رابطه با یک موضوع دارند، احتمال اینکه ادعا کنند با اصطلاحات بی‌معنی نیز آشنا هستند بیشتر است. چنانچه دانینگ می‌گوید، مشکل اصلی ناآگاهی این است که می‌تواند طوری توسط فرد احساس شود که انگار تخصص دارد.
3. علل اثر دانینگ کروگر
بنابراین چه چیزی این تأثیر روانشناختی را توضیح می‌دهد؟ آیا برخی از افراد به حدی ناآگاه هستند که نمی‌توانند بدانند که چقدر ضعیف هستند؟ دانینگ و کروگر پیشنهاد می‌کنند که این پدیده از همان چیزی ناشی می‌شود که آنها “بار دوگانه” می نامند. مردم نه تنها بی‌کفایت هستند، بلکه بی لیاقتی آنها توانایی ذهنی‌شان را در برای اینکه چقدر ناتوان هستند از آنها می‌رباید.
افراد بی کفایت معمولا:
– سطح مهارت خود را بیش از حد ارزیابی می‌کنند
– در شناخت مهارت و تخصص اصیل افراد دیگر ناتوان هستند
– نمی توانند اشتباهات و عدم مهارت خود را تشخیص دهند
دانینگ خاطرنشان کرده‌است که دانش و مهارت لازم برای توانایی انجام یک کار دقیقاً همان خصوصیات لازم است برای اینکه فرد تشخیص دهد که در انجام آن کار مهارت کافی ندارد. بنابراین اگر شخصی فاقد این توانایی‌ها باشد، نه تنها در انجام آن وظیفه بد است بلکه نسبت به ناتوانی خود نیز نادان است.
4. ناتوانی در تشخیص کمبود مهارت و اشتباه
دانینگ بر این باور است که کمبود مهارت و توانایی مشکلی دو جانبه ایجاد می‌کند. اولا، این کمبودها باعث می‌شود که افراد در حوزه‌ای که در آن بی لیاقت هستند عملکرد ضعیفی داشته باشند. ثانیا، دانش غلط و کمبود آنها باعث می‌شود که نتوانند اشتباهات خود را تشخیص دهند.
5. فقدان شناخت
اثر دانینگ-کروگر همچنین به مشکلات مربوط به فراشناخت یا توانایی دور شدن و نگاه کردن به رفتار و توانایی‌های خود از بیرون مربوط می‌شود. افراد غالباً فقط از نقطه نظر محدود و بسیار ذهنی خود قادر به ارزیابی خودشان هستند. از این منظر محدود، آنها بسیار ماهر، دانش و برتر از دیگران به نظر می‌رسند. به همین دلیل، مردم گاهی تلاش می‌کنند تا دید واقع‌بینانه‌تری نسبت به توانایی‌های خود داشته باشند.
6. کم بودن علم و دانش می‌تواند منجر به اعتماد به نفس بیش از حد شود
یکی دیگر از عوامل موثر در بروز اثر دانینگ-کروگر این است که گاهی اوقات داشتن دانش اندک در مورد یک موضوع باعث می‌شود که فرد به اشتباه باور کند که همه چیز را در مورد آن چیز می‌داند. چنانچه می‌گویند، داشتن دانش کم می‌تواند چیز خطرناکی باشد. ممکن است فردی کم‌ترین میزان آگاهی را در مورد موضوعی داشته باشد، اما به لطف اثر دانینگ-کروگر، معتقد باشید که یک متخصص است.
از دیگر عواملی که می‌توانند در بروز این اثر، تأثیرگذار باشند، استفاده ما از رهیات آنی یا میانبرهای ذهنی است که به ما امکان تصمیم‌گیری سریع را می‌دهد و سبب می‌شود به جستجوی الگوهایی که حتی وجود ندارند باشیم. ذهن ما در تلاش است تا اطلاعات مختلفی را که روزانه با آنها سروکار داریم، درک کند. در حالی که سعی می‌کنیم سردرگمی را از بین ببریم و توانایی‌ها و عملکرد خود را در دنیای فردی خود تفسیر کنیم، شاید تعجب‌آور نباشد که گاهی اوقات در قضاوت دقیق میزان کار خود کاملاً شکست می‌خوریم.
7. چه کسی تحت تأثیر اثر دونینگ-کروگر قرار دارد؟
بنابراین چه کسی تحت تأثیر اثر دونینگ کروگر قرار دارد؟ متأسفانه همه ما تحت تاثیر این تعصب هستیم. زیرا هر چقدر هم آگاه یا باتجربه باشیم، باز هم دارای حوزه‌هایی هستیم که در آنها بی‌اطلاع و بی کفایت به شما می‌رویم. شما ممکن است در بسیاری از زمینه‌ها باهوش و ماهر باشید، اما هیچ کس در همه امور متخصص نیست.
واقعیت این است که همه مستعد ابتلا به این پدیده هستند و در واقع، احتمالاً اکثر ما آن را با قاعده‌ای شگفت‌آور تجربه می‌کنیم. افرادی که در یک زمینه متخصص واقعی هستند، ممکن است به اشتباه باور داشته باشند که هوش و دانش آنها به حوزه‌های دیگری که در آن کمتر آگاهی و دانش دارند نیز می‌رسد. به عنوان مثال یک دانشمند درخشان ممکن است نویسنده بسیار ضعیفی باشد. برای اینکه دانشمند کمبود مهارت خود را تشخیص دهد، باید دانش خوبی در مورد مواردی مانند دستور زبان و ترکیب داشته باشد. از آنجایی که در این موارد کمتر آگاه است، دانشمند در این مثال همچنین توانایی تشخیص عملکرد ضعیف خود را ندارد.
اثر دانینگ-کروگر با ضریب هوشی پایین مترادف نیست. با افزایش آگاهی از این اصطلاح، کاربرد غلط آن به عنوان مترادف “احمق” نیز افزایش یافته‌است. به هر حال قضاوت درباره دیگران آسان است و هر کسی معتقد است که چنین مواردی به سادگی در مورد او صدق نمی‌کند.
بنابراین اگر افراد بی کفایت تمایل دارند که خود را خبره بدانند، متخصصان واقعی در مورد توانایی‌های خود چه نظری دارند؟ دانینگ و کروگر دریافتند که افرادی که در انتهای طیف شایستگی هستند دیدگاه‌های واقع‌بینانه‌تری از دانش و توانایی خود دارند. با این حال، این متخصصان در واقع تمایل داشتند توانایی‌های خود را نسبت به عملکرد دیگران دست کم بگیرند.
اساسا، این افراد بسیار توانمند می‌دانند که آنها از حد میانگین بهتر هستند، اما اطمینان ندارند که عملکردشان در مقایسه با دیگران بالاتر است. مشکل در این مورد این نیست که کارشناسان نمی‌دانند چقدر آگاه هستند. بلکه این است که آنها معمولا باور می‌کنند که دیگران نیز دانش دارند.
8. آیا راهی برای غلبه بر اثر دانینگ کروگر وجود دارد؟
بنابراین آیا عاملی وجود دارد که بتواند این پدیده را به حداقل برساند؟ آیا نقطه‌ای وجود دارد که افراد نااهل در واقع بی لیاقتی خود را تشخیص دهند؟ دانینگ پیشنهاد داده است که: “همه ما موتورهای ناباوری هستیم.” در حالی که همه ما مستعد تجربه اثر دانینگ-کروگر هستیم، یادگیری بیشتر در مورد چگونگی عملکرد ذهن و اشتباهاتی که همه ما مستعد آن هستیم، ممکن است یک گام در جهت اصلاح چنین الگوهایی باشد.
دانینگ و کروگر اظهار داشتند که با افزایش تجربه در مورد یک موضوع، اعتماد به نفس معمولاً به سطوح واقع‌بینانه‌تری کاهش می‌یابد. افراد در حین اینکه در مورد موضوع مورد علاقه خود اطلاعات بیشتری کسب می‌کنند، کمبود دانش و توانایی خود را تشخیص می‌دهند. سپس وقتی افراد اطلاعات بیشتری کسب می‌کنند و در واقع در یک موضوع متخصص می‌شوند، سطح اطمینان آنها یک بار دیگر بهبود می‌یابد.
به این ترتیب اگر مطمئن نیستید که می‌توانید به ارزیابی خودتان اعتماد کنید، چه کاری می‌توانید انجام دهید تا ارزیابی واقعی‌تری را از توانایی‌های خود در یک منطقه خاص به دست بیاورید؟
– به یادگیری و تمرین ادامه دهید. به جای اینکه فرض کنید همه چیزهای لازم را درباره یک موضوع می‌دانید، به مطالعه و کسب دانش ادامه دهید. وقتی دانش بیشتری در مورد یک موضوع کسب کردید، احتمال اینکه یاد بگیرید چه چیزهای بیشتری برای یادگیری وجود دارد بیشتر است. این کار می‌تواند با گرایش به این فرض که شما یک متخصص هستید، حتی اگر نباشید، مبارزه کند.
– از افراد دیگر بپرسید که شما در چه سطحی قرار دارید. استراتژی موثر دیگر شامل درخواست انتقاد سازنده از دیگران است. اگرچه شنیدن انتقادات گاهی اوقات دشوار است، اما چنین بازخوردی می‌تواند بینش ارزشمندی در مورد چگونگی درک دیگران از توانایی‌های شما فراهم کند.
– آنچه می‌دانید را زیر سوال ببرید. حتی وقتی بیشتر می‌آموزید و بازخورد می‌گیرید، توجه صرف به مواردی که تصور می‌کنید از قبل می‌دانید آسان است. این نمونه‌ای از نوع دیگری از سوگیری روانشناختی است که به عنوان سوگیری تأییدی شناخته می‌شود. به منظور به حداقل رساندن این سوگیری، اعتقادات و انتظارات خود را به چالش بکشید. به دنبال اطلاعاتی باشید که ایده‌های شما را به چالش می‌کشند.
کلام پایانی
اثر دانینگ-کروگر یکی از بسیاری از سوگیری‌های شناختی است که می‌تواند روی رفتارها و تصمیمات شما تأثیر بگذارد، از زندگی روزمره گرفته تا موضوعات تغییردهنده زندگی. اگرچه ممکن است تشخیص پدیده در دیگران آسان‌تر باشد، اما باید به خاطر داشته باشید که این اثر بر همه تأثیر می‌گذارد. با درک دلایل اساسی که باعث ایجاد این سوگیری روانشناختی می‌شوند، بهتر می‌توانید این گرایش‌ها را در خود مشاهده کرده و راه‌هایی برای غلبه بر آنها پیدا کنید.