اخبار محرمانه - نخستین تلگرافی که در
ایران ارسال شد در روز 13 اسفند 1236 شمسی میان مدرسه دارالفنون و لاله‌زار در شهر بود.
«منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربت است و به شکراندرش مزید نعمت...» این متن نخستین تلگرافی است در تهران.
تلگرافی که در روز 27 اسفند سال 1236 هجری شمسی از مدرسه دارالفنون به کاخ شاهی در لاله‌زار برای ناصرالدین‌شاه قاجار ارسال شد.نخستین پیام مدرن که امواج به صورت مورس قرار بود راه‌ها را کوتاه بکند و تهران نخستین شهر
ایران که منطقه خاورمیانه که خطوط تلگراف در آن نصب شد.
همه می‌دانیم که ساعت 8 روز 24 ماه مه 1844 میلادی برابر با 19 اردیبهشت 1223 شمسی نخستین پیام تلگرافی توسط مورس بین واشنگتن و بالتیمور با این جمله ارسال شد: « وه که پرودگار ما چه کارهای شگرف دارد.»
از این پس دستگاه تلگراف الکتریکی در جهان به کار افتاد. چند سال بعد علی قلی‌میرزا اعتضاد السلطنه، وزیر علوم از ناصرالدین‌شاه دعوت کرد تا فرستنده و گیرنده تلگراف آزمایشی را درالفنون مشاهده کند. این دستگاه به تشویق مدیر مدرسه- رضا قلی خان هدایت و به راهنمای معلم آن- مسیو کرشیش نمساوی و به دست محصلین دارلفنون ساخته شد.
«عباسعلی خان دنبلی» اولین ایرانی بود که به فرنگ رفت و زبان مورس را آموخت.حالا این که خودش به صورت شخصی رفته بود یا به درخواست اعتضادالسلطنه این سفر را آغاز کرد را نمی‌دانیم این قدر می‌دانیم که او وقتی در 1236 به تهران بازگشت نصب سیم تلگراف را همراه با مسیو کرشیش و زطی معلم‌های هندسه و فنی و تعدادی از دانش‌آموزان دارالفنون انجام دادند و توانستند نخستین پیام را برای شاه بفرستند. شاه هم که بسیار خرسند شده بود به همه کسانی که در آن جا بودند خلعت و اشرفی داد. البته میان عمارت شاهی لاله‌زار و دارالفنون چند دقیقه‌ای بیشتر فاصله نبود اما ارسال پیام در همین اندازه هم در آن زمان با توجه به نوظهور بودن این تکنولوژی کار مهمی به شمار می‌آمد. در شماره 273 روزنامه وقایع اتفاقیه این اتفاق مهم را به عنوان یکی از نشانه‌های پیشرفت مملکت شمرد:« در بلاد
اروپا بعضی اعمال غریبه متداول گشته که در بلاد
ایران هنوز شایع و متداول نشده است. از جمله راه سیم موسوم به تلگراف که در آن واحد از مسافت بعیده اخبار جدیده را اِخبار می‌نماید. چون استحضار و استطلاع برآن صنعت عجیب ابدا به محض استماع بی‌معاینه و ملاحظه صورت نخواهد یافت، برحسب امر اقدس همایون شاهنشاهی … مقرر شد که به مراقبت و اهتمام نواب والا شاهزاده علیقلی‌میرزای اعتضادالسلطنه، عالیجاه مسیو کرشیش نمساوی معلم کل توپخانه اسباب لازمه این عمل را دستور داده به انجام برساند…»
این خط در اوایل 1327 شروع به کار کرد. تیرماه سال بعد، خط تلگرافی بین تهران و چمن سلطانیه در نزدیکی زنجان که اردوگاه تابستانی ناصرالدین‌شاه بود، به طول حدود 300 کیلومتر آغاز به کار کرد. این خط در اسفند 1239 به تبریز رسید. در سال 1240 ارتباط تلگرافی بین شمیران و تهران برقرار شد و سال 1241 تهران با رشت ارتباط یافت.
پژوهشگر: فرزانه ابراهیم زاده