چاپ

اخبار محرمانه - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شامگاه پنجشنبه گذشته بود که برایان هوکِ 52ساله پس از 720 روز فعالیت به عنوان نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران از قصد خود برای استعفا خبر داد و پمپئو، وزیر خارجه نیز آن را تایید کرد. این کناره‌گیری از سوی رسانه‌ها به شکست هوک در پیشبرد سیاست فشار حداکثری روی ایران تعبیر شده است.
استعفا یا برکناری؟
25مرداد 97 بود که خبر رسید دولت ترامپ در راستای راهبرد فشار حداکثری خود علیه ایران، قصد دارد پست جدیدی تحت عنوان «گروه اقدام ایران» را به ریاست برایان هوک در داخل وزارت خارجه تشکیل دهد. پمپئو در سخنرانی خود وظایف گروه اقدام ایران را «مدیریت، بررسی و هماهنگی تمام جنبه‌های فعالیت‌های وزارت خارجه درباره ایران و گزارش مستقیم» به شخص وزیر خارجه عنوان کرده بود. نیویورک‌تایمز آن زمان، در مقاله‌ای هدف نهایی از این اقدام دولت آمریکا را هماهنگ‌‌‌سازی تلاش‌ها برای مجبور ‌کردن ایران به مذاکره با آمریکا و تن دادن به یک توافق هسته‌ای جدید عنوان کرد. هوک در این دو سال، با تکرار لفاظی‌ها و اتهامات مختلف، نقش سخنگوی کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران را بازی کرد اما در عمل نتوانست در سیاست خارجی واشنگتن در قبال تهران به موفقیت خاصی که برای ترامپ بهره انتخاباتی داشته باشد، دست یابد. پس از این ناکامی عیان، هوک شامگاه پنجشنبه از تصمیم خود برای کناره‌گیری از این سمت خبر داد و وزیر خارجه آمریکا نیز آن را تایید کرد. با وجود این، برخی از اعمال اجبار روی هوک برای کناره‌گیری خبر داده‌اند؛ به ویژه آنکه فرصت چندانی تا انتخابات 2020 آمریکا باقی نمانده و ترامپ با توجه به برتری جو بایدن در نظرسنجی‌های انتخاباتی و انتقاداتی که در خصوص مدیریت بحران کرونا در آمریکا متوجه اوست، بیش از هر زمان دیگری به یک دستاورد دیپلماتیک ملموس برای فرار از تک‌دوره‌ای‌شدن نیاز دارد. با این حال، استعفای برایان هوک چه از روی اختیار بوده باشد و چه از روی اجبار، یک معنا بیشتر ندارد و آن اینکه دولت ترامپ در راهبرد فشار حداکثری خود علیه ایران شکست خورده است؛ این حقیقتی است که رسانه‌ها و کارشناسان آمریکایی نیز بار‌ها به آن اذعان کرده‌اند.
اقدام مقامات عالی‌رتبه آمریکا به برکناری برایان هوک در زمان بسیار حساسی اتفاق می‌افتد، یعنی درست زمانی که واشنگتن تلاش می‌کند همگان را در سازمان ملل متقاعد کند تا تحریم‌های تسلیحاتی ایران را تمدید کنند. این در حالی است که روسیه و چین که از حق وتو برخوردارند، با این امر مخالفند. قرار است شورای امنیت هفته جاری در این مورد تصمیم‌گیری کند. در این‌باره، روزنامه گاردین با اشاره به ناکامی هوک در سیاست‌های خود در قبال ایران به ویژه تلاش برای متقاعد‌کردن شورای امنیت به اعمال تحریم علیه ایران، نوشت: هفته جاری، ایالات متحده قصد دارد با طرح یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی بین‌المللی برای ایران شود، درواقع با تهدید اینکه اگر قطعنامه رد شود، یک اقدام جدی و جنجالی برداشته خواهد شد؛ آمریکا ادعا خواهد کرد به صورت تکنیکی هنوز عضوی از برجام است و بر اساس بند قرارداد و مکانیزم ماشه تحریم‌‌‌‌های سازمان ملل علیه ایران را فعال خواهد کرد. این روزنامه افزود: هوک هم در این زمینه تلاش‌‌‌های بسیاری برای متقاعد ‌کردن متحدان آمریکا کرد اما موفقیت‌‌‌های او ناچیز بود. روزنامه واشنگتن‌پست نیز بامداد روز جمعه(17 مرداد) در مورد کناره‌گیری برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران تصریح کرد که وی به علت شکست سیاست‌های راهبردی آمریکا در قبال ایران کنار گذاشته شد. در همین‌باره، یک مقام سابق دولت این کشور به واشنگتن‌پست خبر داده است: از برایان هوک خواسته شد استعفا دهد تا به عنوان مقصر سیاست شکست‌خورده آمریکا در قبال ایران شناخته شود. از سوی دیگر، می‌شود یکی از نشانه‌‌‌های ناکامی هوک در پیشبرد سیاست‌‌‌های خصمانه‌اش علیه جمهوری اسلامی ایران را در تغییر زمین بازی از غرب به شرق از سوی تهران، دانست. ایران پس از مشاهده بدعهدی از سوی غرب، ترجیح داد منتظر نماند و چین را به عنوان متحد جدی خود در نظر بگیرد که یکی از نشانه‌‌‌های این اتحاد، سند راهبردی 25 ساله میان دو کشور است.
ناکامِ ونزوئلا، جانشین هوک
در کنار این، آنچه شاید مهم‌‌تر جلوه می‌کند، شخص جانشین هوک است. الیوت آبرامز، جانشین برایان هوک که در حال حاضر، نماینده آمریکا در امور ونزوئلاست، ایران را نیز در فهرست ماموریت‌های خود اضافه می‌کند. آبرامز نیز از اعضای قدیمی حزب جمهوری‌خواه آمریکا و از مهندسان جنگ عراق در سال 2003 بود. وی با این حال در پیش بردن تلاش‌های ترامپ برای سرنگونی نیکولاس مادورو، رییس‌جمهور ونزوئلا ناکام ماند. آبرامز با وجود برنامه‌‌‌های مختلف از جمله طرح کودتا و تعیین پول کلان، برای انجام عملیات ترور مادورو و سایر چهره‌‌‌های نزدیک به رییس‌جمهوری ونزوئلا، در زمینگیرکردن دولت کاراکاس و جایگزین‌کردن آن با مهره‌‌ای دست‌نشانده به نام خوان گوایدو، شکست خورد. شکست آبرامز در به زیرکشیدن دولت مادورو، به نوعی شکست از ایران نیز بود چراکه جمهوری اسلامی ایران علاوه بر حمایت از دولت قانونی مادورو، طی دو ماه اخیر، 6 کشتی تجاری برای رفع مایحتاج مردم این کشور، به سمت ونزوئلا گسیل داشته ‌است؛ با این توضیح، به نوعی می‌توان گفت که آبرامز، پیشاپیش یک بار طعم تلخ شکست از ایران را چشیده است.