چاپ

اخبار محرمانه - سرمقاله فرهیختگان/ نیاز جدی به جشنواره‌ای‌ موضوع‌محور
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6044185
١٣
٠
فرهیختگان / « نیاز جدی به جشنواره‌ای‌ موضوع‌محور » عنوان یادداشت روزنامه فرهیختگان به قلم سیدحسین رسولی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
این سال‌ها بحث‌های فراوانی درباره ملی یا بین‌المللی بودن جشنواره‌های هنری در جریان است. برخی اعتقاد دارند جشنواره‌ها باید یکدست باشند پس چه بهتر که فضایی ملی را پوشش بدهند. برخی دیگر نیز می‌گویند وقتی جشنواره‌ای با اعلام اینکه بین‌المللی است به وجود آمده باید ترکیبی از هنرمندان کشورهای مختلف باشد و با همان پیشانی‌نوشت گذشته پیش برود. البته که این اتفاق‌ها باعث شد جشنواره فیلم فجر دوپاره شود. این جشنواره در گذشته میزبان هنرمندان بزرگی بوده است. مثلا بونگ جون-هو در سال 2003 توانست سیمرغ بلورین فجر را بگیرد کسی که نخل طلای کن را گرفته و امسال هم احتمال می‌رود اسکار بهترین فیلم خارجی را دریافت کند. در دوره‌های مختلف جشنواره فجر سینماگران مهمی از جمله کوستا گاوراس، فرانچسکو رزی، بلا تار، آندری زویاگینتسف، تئو آنگلوپولوس، نوری بیلگه جیلان، مصطفی عقاد، لوران کانته، الیور استون و پل شریدر حضور داشته‌اند. شاید جدا کردن بخش ملی از بخش بین‌الملل به این دلیل بود که تمرکز بیشتری صورت بگیرد ولی نباید از یاد ببریم که قوانین تولید و توزیع هنر در ایران با جهان تفاوت‌های چشمگیری دارد، همان‌طور که قوانین کپی‌رایت در زمینه کتاب و ادبیات هم متفاوت است. شاید باید این قانون‌ها به‌روز شوند و نگاه فراملی هم تقویت. جشنواره تئاتر فجر در منطقه خاورمیانه بسیار مهم است و ایران نیز به‌راحتی می‌تواند تبدیل به قطب تئاتر منطقه شود و با این کار بسیاری از مخاطبان خارجی را هم به دیدن نمایش‌های ایرانی بکشاند چون برخی شهرهای تئاتری جهان مانند برادوی با استقبال توریست‌ها و مخاطبان تئاتری روبه‌رو هستند و این امر باعث رونق تئاتر در آن شهرها شده است. اگر جشنواره فجر به کشورهای منطقه بیشتر توجه کند و تئاترهای آنان نیز در طول سال در سالن‌های ایرانی اجرا بروند فضا تغییر خواهد کرد، اما بزرگ‌ترین مشکل ما نبود کمپانی‌های تئاتر و برخی قوانین دست‌وپاگیر است. سالن‌های خصوصی هم قدرت چندانی ندارند و اغلب آنها هم فقط به فکر پول گرفتن از هنرمندان هستند تا تولید کار هنری. تهیه‌کنندگان بین‌المللی هم به ایران رفت و آمد ندارند، چون این افراد می‌توانند قراردادهایی با گروه‌ها و کمپانی‌های مختلف ببندند و کارهای مختلفی را هم به کشورهای گوناگون ببرند. در گفت‌وگویی که با مهرداد رایانی‌مخصوص در این زمینه داشتیم نکات جالی مطرح شد؛ مثلا او گفت: «جشنواره‌ها اصولا دو بخش دارند که یک بخش ملی و یک بخش بین‌الملل است. اگر ما این دو بخش را جدا کنیم با دو جشنواره روبه‌رو می‌شویم. این کار را در جشنواره فیلم فجر کردند که مشکل‌هایی شکل گرفت و به نظر من درست نیست. اگر قرار است یک جشنواره با یک تریبون و پیشانی‌نوشت مشخص به حیات خود ادامه بدهد باید با همان مفروضات گذشته و همیشگی ادامه یابد. اگر قرار است چیز جدیدی شکل بگیرد باید تریبون جدیدی هم شکل بگیرد. فکر می‌کنم امکان دارد فضای بین‌الملل را به شکل دیگری قوام بدهیم، ولی اگر جشنواره را دوپاره کنیم قطعا کار سخت می‌شود.» نظر او مخالف جدا شدن و حتی حذف بخش بین‌الملل است. از سوی دیگر، ابراهیم پشت‌کوهی، نویسنده و کارگردان تئاتر گفته است: «در سال‌های اخیر در حوزه بین‌الملل، ضعیف‌تر شده‌ایم؛ هم از نظر حضور خودمان در رویدادها و جشنواره‌های بین‌المللی و هم در بخش دعوت از میهمانان خارجی به جشنواره‌های خودمان و اینها سبب شده که بخش بین‌الملل تئاترمان کمرنگ‌تر شود. جشنواره تئاتر فجر همچنان بزرگ‌ترین جشنواره ما و مرکزیت تئاتر ماست و هنوز هم می‌تواند به کانون توجه تبدیل شود.» به نظر می‌رسد ساختار و شکل و شمایل جشنواره تئاتر فجر باید تغییراتی کند تا از این طریق بتوان بخش بین‌الملل آن را تقویت کرد چون اگر این‌گونه پیش برود بخش بین‌الملل ضعیف‌تر هم خواهد شد. اگر بشود بخش بین‌الملل جشنواره را چند روز زودتر یا چند روز دیرتر آغاز کرد و موضوعی مشخص را در فراخوان مطرح کرد که هم به معنا و هم به فرمی خاص بپردازد باعث ترغیب هنرمندان خواهد شد. یعنی اینکه گفته شود این جشنواره به نمایش‌هایی مثلا با موضوع خانواده و فرم نوگرا توجه ویژه خواهد کرد. از سوی دیگر، با سه کارگردان مطرح تئاتر جهان نیز در ابتدای سال قرارداد تولید بسته شود تا آنان به مدت یک هفته یا یک ماه در ایران اجرا داشته باشند و در کنار اجرایشان جلسات نقد، بررسی و کارگاه آموزشی هم تشکیل بدهند. این‌گونه است که شکل و شمایل جشنواره حرفه‌ای‌تر خواهد شد و فضای بین‌الملل آن نیز مورد توجه بیشتر قرار خواهد گرفت. اگر از منظر پسااستعماری به این جشنواره نگاه کنیم شاید بتوان رویکردی نظری هم به آن داد تا در برابر جشنواره‌های اروپایی، هویتی مشخص یابد.»