چاپ

اخبار محرمانه - اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
«نهادهای انتخابی و جمهوریت نظام» موضوع ششمین کنگره حزبی بود که برای حمایت از دولت سیدمحمد خاتمی و پیشبرد اهداف و برنامه‌های او تشکیل شد ولی مثال ده‌ها و صدها حزب فعال در جمهوری اسلامی هرگز روند برگزاری کنگره‌هایش را به صورت منظم پیگیری نکرد. «حزب همبستگی ایران اسلامی» که در سال 76 با چهره‌هایی همچون غلامرضا انصاری، الیاس حضرتی، محمدرضا راه‌چمنی تشکیل شده بود، صبح پنجشنبه هفته‌ای که گذشت و پس از حدود 2 سال از برگزاری کنگره پنجمش با حضور افرادی چون عبدالواحد موسوی لاری، علی مطهری، محسن هاشمی‌رفسنجانی، مجید انصاری، محمود صادقی، عباس عبدی، آذر منصوری، رسول منتجب‌نیا و جمعی دیگر از نام‌آشنایان اصلاحات تشکیل شد و محمد سالاری، دبیرکل این حزب در اظهاراتی در مرحله نخست از تیغ تیز رد صلاحیت‌ها انتقاد کرد و بودن یا نبودن اصلاح‌طلبان در انتخابات را معضل این جریان سیاسی عنوان کرد ولی در مرحله دوم تاکید کرد که «حزب همبستگی در انتخابات مجلس شرکت خواهد کرد.»
نادیده‌های یک کنگره
عالم سیاست بارها و بارها شاهد طرح مسائل و اختلافاتی میان سیاستمداران است و از همین رو، هنگام برگزاری کنگره احزاب سرشناس و ریشه‌دار عموما شاهد حضور همزمان نامدارانی هستیم که قرارگیری‌شان کنار یکدیگر سوژه‌ای جذاب برای لنزهایی است که تشنه صحنه‌هایی است با مفاهیم پنهان. یکی از تصاویر قابل‌توجه ششمین کنگره حزب همبستگی همنشینی الیاس حضرتی و رسول منتجب‌نیا بود که با فاصله تنها یک صندلی اما همچنان در یک قاب قرار گرفتند. دو سیاستمداری که تا همین چندی پیش، دو چهره سرشناس حزب اعتمادملی بودند که دبیرکلش حالا 8 سال و 10 ماه و 5 روز است که در حصر خانگی روزگار می‌گذراند و غیبت دبیرکل خواه‌ناخواه مترادف بود با تقویت جایگاه دیگر چهره‌های شاخص ازجمله حضرتی و منتجب‌نیا. حالا اما تنها حضرتی است که همچنان پای اعتمادملی مانده و منتجب‌نیا مدتی است که صرفا دبیرکل حزب تازه‌تاسیسی است به ‌نام جمهوریت. در وصف اختلافات این دو فرد رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا بارها و بارها نوشتند ولی براساس آنچه غلامرضا حیدری - نماینده مجلسی که در کنگره همبستگی ازقضا بر همان یک صندلی مابین حضرتی و منتجب‌نیا نشسته بود - به «اعتماد» گفته برخورد میان حضرتی و منتجب‌نیا در این نشست چنان طبیعی و حتی دوستانه بوده که کمتر کسی موضوعات گذشته بر حزب اعتماد ملی را به یاد می‌آورد.
ششمین کنگره همبستگی در جریان این نشست بیش از هر چیز دیگر مساله چگونگی حضور در انتخابات را مورد بحث و بررسی قرار داد، هر چند سخنرانان یکی پس از دیگری انتقادهایی به ردصلاحیت‌های صورت گرفته توسط هیات اجرایی زیرنظر وزارت کشور دولت روحانی مطرح کردند. ردصلاحیت‌هایی که پیش از رسیدن کار به شورای نگهبان و بررسی صلاحیت افراد توسط 6 فقیه و 6 حقوقدان شورای نگهبان، معدود نامداران اصلاح‌طلب حضور یافته در انتخابات را با مهر «عدم احراز صلاحیت» مواجه کرده تا ناظران بیش از پیش خطر کاهش مشارکت در یازدهمین دوره انتخابات مجلس و تشکیل پارلمانی شبیه به مجلس هفتم را گوشزد کنند.
استبداد؛ نتیجه تمرکز قدرت
در میان سخنرانان علی مطهری، نماینده مردم تهران در مجلس که این روزها بیش از پیش از سوی اصولگرایان مورد حمله و هجمه قرار گرفته، اظهاراتش را به فلسفه «جمهوریت» اختصاص داد و کوشید به چرایی لزوم وجود و فعالیت نهادی تحت‌ عنوان مجلس اشاره کند. او نیز همچون بسیاری از اهالی سیاست ایران، فلسفه وجودی پارلمان را جلوگیری از «استبداد» و «تمرکز قدرت» در یک فرد و نهاد دانسته و تاکید می‌کند: «بشر به تجربه دریافته که وقتی قدرت در یک جا متمرکز شود، استبداد ایجاد می‌کند؛ بنابراین باید نهاد ناظری وجود داشته باشد که از استبداد جلوگیری کند از این رو روشن است که فلسفه وجودی مجلس جلوگیری از استبداد و دیکتاتوری است.» او در توضیح چرایی پرهیز از «تمرکز قدرت در یک فرد» به نوشته‌های پدرش، استاد شهید مرتضی مطهری اشاره کرده و به نقل از او می‌گوید: «در جلد سیزدهم یادداشت‌های خودشان تعبیری دارند که می‌گویند حساسیتی که ما شرقی‌ها و مسلمانان در موضوع غریزه جنسی و خلوت با نامحرم داریم، غربی‌ها در موضوع در خلوت گذاشتن فرد با قدرت دارند و تاکید دارند که فرد را نمی‌توان با قدرت تنها گذاشت و قدرت را در آن متمرکز کرد.»
مطهری که در روزگار فعالیتش در پارلمان نیز بارها و بارها بر لزوم بازگشت مجلس به راس امور و نظارت بر اقدامات صورت گرفته در جمهوری اسلامی تاکید کرده و از تمرکز قدرت در یک فرد و نهاد خاص گلایه کرده در ششمین کنگره همبستگی اضافه می‌کند: «همان طور که اگر کسی با زیبارویان زیادی خلوت کند و بگوید پاک است، باورپذیر نیست؛ کسی که با قدرت در خلوت باشد و بگوید که من با این شرایط باز هم پاک هستم، باورپذیر نیست و امری محال نامیده می‌شود.»
لااکراه فی‌الدین...
«ما قیم مردم نیستیم»؛ کلیدواژه‌ای است که بارها و بارها از سوی مسوولان مختلف در جمهوری اسلامی بیان شده ولی به‌عقیده بسیاری از ناظران و نمایندگان مجلس آن‌چنان که باید و شاید عملیاتی نشده به‌ویژه در بحث انتخابات و نوع نظارت‌های شورای نگهبان تا جایی که حسن روحانی در قامت عالی‌ترین مقام اجرایی ایران نیز بهترین پارلمان را پارلمان نخست می‌داند که گزینش نمایندگانش مبتنی بر نظارت پیشینی، آن هم از نوع استصوابی نبود. انتخابات و همین طور طول فعالیتش، نه نظارت استصوابی وجود داشت و نه نظارتی به شکل کنونی. مطهری نیز در جریان اظهاراتش با تکرار همین جمله بر «آزادی جامعه» تاکید کرده و می‌گوید: «باید جامعه را آزاد بگذاریم تا مردم انتخاب کنند و رای دهند، حتی اگر اشتباه انتخاب کنند؛ چراکه مساله رشد اجتماعی اجباربردار نیست و باید بدانیم با اجبار به کمال مطلوب نمی‌رسیم.» نماینده تهران در بخش دیگری از اظهارات خود آزادی‌های دینی را نیز مدنظر قرار داده و بیان می‌کند: «دوست داشتن و ایمان داشتن به کسی اجباربردار نیست. حتی قرآن هم می‌گوید «لااکراه فی‌الدین». باید بدانیم رسیدن به کمال مطلوب و رشد اجتماعی با اجبار امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین اگر به شکل فعلی و با اجبار رفتار کنیم، جامعه رشد نخواهد کرد. مردم باید آزاد باشند که فکر کنند و تصمیم بگیرند و بارها اشتباه کنند تا بالاخره جامعه رشد پیدا کرده و بفهمد به چه کسی رای بدهد و به چه کسی رای ندهد.»
راه اصلاح باز است
«مشارکت در انتخابات»، دیگر موضوعی است که مطهری در اظهارات خود بدان اشاره کرده است. او که به خوبی به حوادث پس از افزایش قیمت بنزین و نوع برخوردهای صورت گرفته با مردم آگاه است و از این‌رو مصرانه همچنان پای استیضاح وزیر کشور به عنوان رییس شورای امنیت کشور ایستاده، همچنان جزو حامیان نظریه «مشارکت حداکثری» در انتخابات است. او تاکید می‌کند که «برای مردم سخت است که شرایط فعلی همچنان در انتخابات مشارکت بالایی داشته باشند.» این عضو فراکسیون امید با اشاره به عقیده‌های مخالف حضور گسترده در انتخابات می‌گوید: «ممکن است عده‌ای بگویند حضور در انتخابات فایده‌ای ندارد و اصلا برای چه باید شرکت کنند؟ ممکن است گروهی بگوید که هر کسی که بیاید شرایط همین است و تصمیمات در جای دیگری گرفته می‌شود، اما این طور نیست. می‌شود با مجلس شورای اسلامی خیلی کارهای خوبی را پیش برد، لذا باید در انتخابات شرکت کرد.»
تغییر شدنی است؛ حتی با همین مجلس
مطهری که بارها و بارها از کاهش نقش مجلس و تنزل جایگاه پارلمان در ایران انتقاد کرده، پنجشنبه گذشته تاکید کرد که به‌رغم این موارد «با همین مجلس و نهادها می‌توان کارهای مهمی را انجام داد.» او همچنین قوه مقننه و نمایندگان را از عاملان اصلی ایجاد تغییر و اصلاح در جمهوری اسلامی دانسته و می‌گوید: «راه اصلاح بسته نیست. اینکه عده‌ای می‌گویند راه اصلاح بسته است و فایده ندارد و در انتخابات شرکت نمی‌کنیم، اشتباه بزرگی است. این ترفند طرف مقابل است تا سطح مشارکت پایین آمده تا آنها پیروز انتخابات باشند. مردم باید با شور و شوق در انتخابات شرکت کنند و ناامید نباشند. اتفاقات اخیر بد بود و باید در جای خود پیگیری شود اما نباید با انتخابات و صندوق رای قهر کرد؛ بلکه باید فعال‌تر شرکت کرد تا باز هم با مجلس شورای اسلامی و نمایندگان شرایط را تغییر داد و بتوانیم به اصلاحات خوبی دست پیدا کنیم.»