چاپ

اخبار محرمانه - نشنال اینترست: خلبان های «اف-5» ایرانی از پس «اف-35» برمی آیند
k ٩.٤
٠
دیپلماسی ایرانی / متن پیش رو در دیپلماسی ایرانی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
دیوید اَکس | در میانه تشدید تنش ها بین تهران و واشنگتن که بعضا به دلیل تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، به خروج یک جانبه از توافق هسته ای سال 2015 ایران است بوده است، نیروهای مسلح ایالات متحده طیف گسترده ای از کشتی ها، هواپیماها و سایر سلاح ها را در خاورمیانه مستقر کرده اند. زرادخانه آمریکایی در منطقه جت های جنگنده رادار گریز «اف-35» را نیز شامل می شود که اگر تنش ها شدت بگیرند و به مواجهه نظامی بینجامند، با نیروی هوایی ایران از جمله برخی از قدیمی ترین جت های جنگنده فعال در جهان درگیر می شوند.
در نگاه اول به نظر می رسد که ایرانی ها که از جت های جنگنده رده «اف-4»، «اف-5» و «اف-14» متعلق به حدود 4 دهه پیش استفاده می کنند، در برابر جت های جنگنده جدید آمریکایی که از پیشرفته ترین هواپیماهای جنگی در جهان به شمار می روند، بختی برای پیروزی ندارند. اما تاریخ و رزمایش های اخیر نشان می دهند که شیوه پرواز خلبان های ایرانی با هواپیماهای قدیمی می تواند به شکست خلبان های آمریکایی جت های جنگنده جدید بینجامد. برای نمونه، جت های جنگنده اف-35 اگرچه جدید هستند، اما لزوما در عملکرد هوایی یک ستاره به شمار نمی روند. در سال 2015 یکی از افرادی که از آزمایش های اف-35 اطلاع داشت گزارشی را افشا کرد که محدودیت های این جنگنده در مانورهای هوایی در برابر اف-16 را نشان می داد. در این گزارش، یک خلبان درباره پرواز آزمایشی خود با اف-35 نوشته است: «اف-35 از نظر قدرت وضعیت خوبی ندارد. سرعت بلند شدن آن از زمین نامناسب است و کمبود انرژی در سرعت گیری به مرور زمان افزایش می یابد.» او در ادامه گزارش 5 صفحه ای خود آورده است: «قابلیت های پرواز در محدوده ترکیبی (20 تا 26 درجه که زاویه حمله به شمار می رود) نه قابل احساس بود و نه مطلوب.» این خلبان در ادامه به این مساله اشاره می کند که یک خلبان اف-35 از درگیری نزدیک با خلبان دشمن هیچ سودی نخواهد برد: «هیچ دلیل قانع کننده ای برای جنگ در این منطقه وجود نداشت.»
افشاگری های این خلبان مهر تاییدی بر تصورات دیرینه بسیاری از ناظران درباره اف-35 است. در حالی که ویژگی هایی همچون قابلیت گریز از رادار و سنسورهای قوی می توانند این جنگنده را در مواجهه با شلیک موشک دور برد در برتری قرار دهند، اما این هواپیماها در درگیری نزدیک به سختی دوام می آورند. اگر یک خلبان ایران در مواجهه اولیه با اف-35 دوام آورد و این جنگنده را در رویارویی مستقیم درگیر کند، احتمالا خلبان ایرانی پیروز خواهد شد و جایزه او هم یک اف-35 خواهد بود. لازم به ذکر است که در نیروی هوایی ایران شمار جنگنده هایی که به ویژه در چنین مواجهه ای برتری دارند، زیاد است. یکی از نمونه ها در این زمینه، ببرهای اف-5 ساخت آمریکا هستند. فرانچسکو چیریچی، خلبان پیشین نیروی دریایی ایالات متحده که خلبان اف-5اس در نقش دشمن بوده، در سال 2019 در مقاله ای برای «وار زون/منطقه جنگی» در مدح قابلیت های این هواپیما نوشته است: «ببر تمیز و سبک است؛ فقط یک ایم-9 (نوعی موشک حرارت یاب کوتاه برد هوا به هوا) و غلاف تله متری در نوک باله ها وجود دارد و گاهی اوقات یک مخزن سوخت مرکزی. جنگنده به راحتی رقابت اول را پشت سر گذاشت. اف-5 یک جفت موتور و باله است. همه چیز خیلی ساده بود.»
اف-5 از نظر ایرودینامیک همواره یکی از جنگنده های موسوم به دسته سه خواهد بود، در حالی که اف-35 و اف-22 از جنگنده های دسته پنج هستند. این جنگنده در قیاس با جت های مدرن، قدرت و سرعت کمتری دارد، کند است و در پرواز پایدار به شدت کم می آورد و لازم به ذکر نیست که قابلیت گریز از رادار ندارد و تنها مزیتش اندازه کوچک بودن آن است. اما اف-5 با یک سری تغییرات کوچک می تواند به یک هواپیمای تهدیدآمیز با قابلیت های بالا تبدیل شود. جدیدترین به روز رسانی های این جنگنده رادارهای اسکن الکترونیکی، دنده خوب، خاشه و رهاساز خاشه و یک سیستم نشانه گذاری موشک های هدایت مادون قرمز در کلاه ایمنی است. یک ببر تا این اندازه مجهز می تواند تهدیدی جدی برای سوپر هورنت ها و اف-35اس باشد.
ایران مدت ها پیش به روز رسانی ناوگان اف-5 خود را آغاز کرده است، اگرچه پیش بینی می شود که این به روز رسانی ها شامل جدیدترین حسگرها و تغییرات در کلاه ایمنی نباشند. با این حال، حتی در شرایط یکسان هم اف-5 ها به رغم قدیمی بودنشان باز هم می توانند در برابر اف-35 ها به برتری برسند چرا که این جنگنده ها به خلبانان خود در مواجهه نزدیک برتری می دهند. به طور قطع، خلبان های اف-35 با آگاهی از محدودیت های هواپیماهای خود، همه تلاششان را برای خودداری از درگیری در مواجهه نزدیک به کار خواهند گرفت. در چنین شرایطی، خلبان های ایرانی مجبور خواهند شد برای آمریکایی ها کمین کنند تا بتوانند آنها را به درگیری در فاصله نزدیک وا دارند. اما با توجه به مزیت قابل توجه اف-35 ها از نظر سنسورها و رادار گریزی، پیاده سازی این استراتژی برای ایرانی ها بسیار دشوار خواهد بود.