چاپ

اخبار محرمانه - سالمندی، مساله‌ای رو به رشد
٠
٠
روزنامه شهروند / متن پیش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
عباس عبدی| روز جهانی سالمندان نیز گذشت ولی پدیده سالمندی در حال غلبه کردن بر مسأله جمعیت و جامعه ایران است و هر روز بیش از پیش مشکلات خود را نشان خواهد داد. البته جای خوشبختی است که تعاریف سالمندی در حال تغییر است، ولی معلوم نیست که این تغییر برای ایران کاربردی داشته باشد. در حال حاضر، افراد بالای 65‌سال را سالمند می‌نامند که نیروی خارج از عرصه کار و اشتغال محسوب می‌شوند و با مشکلات خاص خودشان درگیرند. ولی با توجه به بهبود زندگی و بهداشت، در جوامع توسعه‌یافته، مجامع جهانی در حال تجدید نظر در این رقم هستند و شاید 75 یا 80‌ سال به بالا را سالمند تلقی کنند. ولی گمان نمی‌رود که ما در آینده نزدیکی بتوانیم این حد از شرایط را پیدا کنیم.
با این‌حال، پدیده سالمندی در حال پیشرفت است و دیر یا زود به معضلی اساسی در جامعه ایران تبدیل خواهد شد. اکنون حدود 10‌درصد جمعیت کشورمان را افراد بالای 65‌ سال تشکیل می‌دهند. تعداد آنان در دو دهه گذشته چندین‌برابر شده است و برآورد می‌شود که تا سه دهه آینده این نسبت به رقم حتی 28‌درصد نیز برسد که بسیار بالاست. رشد جمعیت سالمند حدود سه برابر رشد جمعیت کل است و در آینده نیز این نسبت خیلی بیشتر خواهد شد. درواقع در آینده نه چندان دور و هنگامی که در خیابان راه می‌رویم، از هر چهار نفر، یک نفرشان سالخورده و سالمند خواهد بود! اگر از امروز برنامه‌ریزی نشود، فردا خیلی دیر خواهد بود. مشکلات ناشی از این وضع چگونه است؟
نخستین مسأله، مشکل بهداشت و درمان است. طبق قاعده پزشکی، بیشترین هزینه‌های درمانی برای کودکان زیر دو ‌سال و افراد بالای 60‌سال است. در واقع نظام بیمه‌ای از دو سالگی تا 60سالگی پول می‌گیرد که از 60سالگی تا مثلا 80سالگی هزینه کند. نظام بیمه‌ای ایران در حال حاضر نیز با بحران مواجه است، چه رسد به زمانی که نسبت جمعیتی سالمندان سه‌برابر فعلی شود.
نه فقط بیمه درمان، بلکه بیمه تأمین اجتماعی و بازنشستگی با بحران جدی مواجه خواهد شد. بازنشستگی با 30‌سال سابقه، یعنی در 50سالگی بازنشسته شدن و تا 80سالگی پول گرفتن، یعنی 30‌سال کار، 30‌سال دریافت مقرری بازنشستگی؛ این وضعیت غیر ممکن است. باید تغییرات جدی در مقررات بازنشستگی ایجاد کرد. یا پرداخت‌های دوران بازنشستگی دقیقا معادل ارزش کسور بازنشستگی در دوران خدمت باشد. در غیر این‌صورت ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی قطعی است.
مشکل مهم دیگر سالمندان، روابط اجتماعی است. اکنون و با کوچک‌شدن تعداد اعضای خانواده و سبک زندگی جدید از حیث آپارتمان‌نشینی و محدود شدن اعضا به پدر و مادر و فرزندان در خانواده هسته‌ای، زندگی سالمندان در روابط اجتماعی خود دچار مشکل خواهد شد و تنها بودن آنان را اذیت خواهد کرد. تعاریف جدید از چگونگی پر کردن اوقات فراغت سالمندان، مسأله خانه‌های سالمندان، استفاده از توانایی‌های آنان در امور مدنی و موارد مشابه به‌عنوان موضوعات در دستور کار برای سیاست‌گذاری درباره پدیده سالمندان باید مورد توجه قرار گیرد.
انتظار می‌رود که کمیته مطالعاتی و برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای توصیف و تحلیل وضعیت فعلی سالمندان و چشم‌انداز آینده آنان تشکیل و کلیه نیازهای قانونی، مالی، درمانی، اوقات فراغت و ارتباطات اجتماعی آنان تعیین و سپس طی فرآیندی زمان‌بندی شده اجرا شود. در غیر این‌صورت، هر روز که بگذرد، فرصت‌های برنامه‌ریزی را از دست خواهیم داد و دیر یا زود به جایی خواهیم رسید که با مشکل و مسأله‌ای اساسی روبه‌رو می‌شویم که امکان چندانی برای حل آن نیز نخواهیم داشت.