چاپ

اخبار محرمانه - تعادل / « بانک‌های ایران و نقش واسطه‌گری » عنوان یادداشت روزنامه تعادل به قلم سعید امیر شاه‌کرمی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
بانک‌ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین ارکان اقتصادی هر کشوری انواع مختلفی از خدمات مالی را با هدف کسب سود ارایه می‌کنند. بانک‌ها به عنوان واسطه‌های مالی جریان یکنواخت مالی را از پس‌انداز‌کنندگان به قرض‌گیرندگان و سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. منظور از واسطه‌گری مالی فرآیند انتقال وجوه از واحدهای اقتصادی دارای مازاد به واحد‌های اقتصادی که تمایل دارند این وجوه را بگیرند می‌باشد. در روند واسطه‌گری بانک‌ها تبدیل سررسید وظیفه مهمی است که بر عهده بانک‌ها می‌باشد. واحدهای اقتصادی و پس‌انداز‌های خانوارها معمولا تمایل دارند وجوه سپرده‌گذاری خود نزد بانک‌ها را در دسترس داشته باشند. به عبارتی بتوانند نقدینگی خود را در هر لحظه از زمان از بانک متعهد درخواست نمایند. پس سرمایه‌گذاران تمایل به سرمایه‌گذاری در بازه زمانی کوتاه‌مدت دارند و در مقابل واحدهای متقاضی دریافت اعتبار از بانک‌ها تمایل دارند دوره بازپرداخت اعتبار بلندمدت باشد تا بتوانند حداکثر بازده‌ای ممکن را از منابع اعتباری کسب نمایند. بانک‌ها به عنوان واسطه‌گر مالی باید فرایندی را در پیش بگیرند که بتوانند تعهدات کوتاه‌مدتی خود را با تغییر سررسید به دارایی‌های بلندمدت تبدیل کنند. این فرآیند یعنی تبدیل تعهدات کوتاه‌مدت به دارایی‌های بلندمدت را تبدیل سررسید می‌نامند. این فرآیند باعث می‌شود هر دو واحد اقتصادی بتوانند نقدینگی خود را پس انداز یا تامین مالی کنند. در صورت عدم وجود واسطه‌گری مالی مبادله کمتری میان واحدهای اقتصادی با مازاد یا کسری نقدینگی اتفاق خواهد افتاد. زیرا واحدهای دارای مازاد نقدینگی، به منظور جبران هزینه فرصت، درخواست نرخ سود بالایی را از واحدهای دارای کسری نقدینگی طلب خواهند نمود که باعث کاهش گردش مالی می‌شود. بر این اساس واسطه‌های مالی عوامل مهمی هستند که انتقال وجه و گردش پول را تسهیل نموده و از هزینه تامین سرمایه‌های بلندمدت در اقتصاد می‌کاهند.
واسطه‌گری بانک‌ها در کنار محاسنی که دارد ریسک ذاتی نیز دارد. تبدیل سپرده‌های کوتاه‌مدت به اعتبارات با سررسیدهای بلندمدت باعث عدم تطابق سررسید در ترازنانه بانک‌ها می‌شود. علاوه بر این اگر بانک‌ها قادر به وصول مطالبات ناشی از اعطای اعتبار نباشند آسیب‌پذیری آنها افزایش می‌یابد بنابراین بانک‌ها به علت فعالیت‌های واسطه‌گری به‌طور ذاتی آسیب پذیرند. اگر بخواهیم عملیات بانکی یا واسطه‌گری وجوه را به‌صورت خلاصه شرح دهیم باید به دو بخش تجهیز و تخصیص منابع اشاره نماییم. هرگونه ضعفی در بخش تخصیص منابع و عدم بازگشت اعتبارات باعث قفل شدن حجمی از منابع سیستم بانکی و خارج شدن بخشی از نقدینگی مولد از چرخه پولی کشور می‌شود.
موفقیت نظام بانکی مستلزم طراحی و اجرای یک الگوی مناسب در زمینه اعطا و وصول اعتبارات است که مانع ایجاد مطالبات جاری و غیر جاری شود. به عبارتی هر یک از بانک‌های فعال در شبکه بانکی باید شاخص‌هایی را مد نظر قرار دهند تا ریسک عدم بازپرداخت تسهیلات را به کمترین حد ممکن کاهش دهند. بر این اساس مطالعات انجام شده بانک‌ها از طریق تغییر شکل دادن سررسید دارایی‌های خود به خلق نقدینگی اقدام می‌کنند. بانک‌ها بدهی‌های نقد پس‌انداز‌کنندگان‌ را به بدهی‌های غیر نقد تبدیل می‌کنند، این اختلاف نقدینگی ایجاد شده در واقع همان خلق نقدینگی است که بانک‌ها به وسیله آن کسری نقدینگی اشخاص حقیقی و حقوقی را تامین مالی می‌کنند.