چاپ

اخبار محرمانه - اعتماد / « مددکاران اجتماعی به مثابه «سرمایه اجتماعی» در جامعه » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته عالیه شکربیگی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
به عنوان یک جامعه‌شناس معتقدم برای مطالعه پدیده‌های اجتماعی که در جامعه ما حضور دارند باید فرود به زمین و به واقعیت و عینیت رجوع کرد. حال این واقعیت در درون متروها یا اتوبوس‌ها و بازار یا سازمان‌های دولتی و خصوصی باشد، فرقی نمی‌کند، مهم این است که بروی و ببینی و تعمق و باور کنی ایثارگری‌های انسان‌ها را، به‌رغم زمانه‌ای که در اطراف‌مان جاری و ساری است و پر از بحران‌هایی که در میدان‌های مختلف زندگی ما حضور دارند و باید با آنها دست و پنجه نرم کنی. فرصتی دست داد که برای برگزاری یک دوره آموزشی به استان مازندران، شهرستان بابل سفر کنم و از نزدیک همیاران ارزشمندم را در سازمان بهزیستی این استان زیارت کنم. به عنوان یک معلم، معتقدم در چنین دوره‌های آموزشی، این فقط معلم نیست که تعلیم می‌دهد، بلکه او هم از این تعامل علمی می‌آموزد، این آموختن، لزوما در داخل کتاب‌ها نیست و گاهی به عنوان یک دانش‌آموخته جامعه‌شناسی باید از تجربه اجتماعی چنین میدان‌هایی آموخت. در این دوره فرصت این را پیدا کردم که با مددکاران سازمان بهزیستی این استان از نزدیک ملاقاتی داشته باشم و این فرشتگان روی زمین را بشناسم. شغل آنها، مددکار اجتماعی است، بعضا ممکن است بارها و بارها این نام به گوش ما رسیده باشد، اما فرصت تامل درباره این شغل و کسانی که پذیرای انجام وظیفه در این شغل هستند، را نداشتیم . مددکار اجتماعی، یک انسان ایثار‌گر است و به عنوان انسان‌های بی‌ادعا و گمنام در همه کشور در این سازمان حضور دارند و من آنان را «خدایان همیار» در روی زمین می‌دانم. حضور در این دوره مرا از نزدیک با فضای اجتماعی کار آنان آشنا ساخت، شغل آنان «انسان‌سازی» و «معنا دادن به انسان‌ها» است، مددکار بودن نیازمند داشتن صفاتی چون مهربانی، همراهی، همدلی، همیاری و ایثارگر بودن است. بی‌تردید همه این صفات خوب در میدان اندیشه‌ورزی و ارزش‌های مدنی هویداست و این انسان‌ها دارای چنین ارزش‌هایی هستند که ساعت‌ها وقت بگذارند تا با مددجوی خود در یک محیط سرشار از اعتماد و دوستی و مشارکت و همدلی صحبت کنند و هنر اصلی آنان در این میدان «خوب گوش دادن» است تا بتوانند با همراهی این مددجو او را به آرامش و نظم و پویایی و معنویت و معناگرایی دعوت کنند و چه چیزی از این بالاتر در این دنیای پر از بحران. فرآیند مددکاری اجتماعی در زمینه مراقبت از مددجوی خود به عنوان یک کارگزار اجتماعی است. به گفته هریسون از صاحب‌نظران حوزه مددکاری اجتماعی که می‌گوید: مراقبت اجتماعی «مشتمل است بر واکنش به وابستگی و کمک به تدارک خدمات بهنجار جامعه‌پذیری، رشدی و مشاوره‌ای که تقریبا هر کس برای زندگی در جوامع پیچیده امروزی به آن نیاز دارد.» و البته این مراقبت اجتماعی در قالب یک کارگزار اجتماعی قابل تعریف و پیاده‌سازی است . بدین معنا به عنوان مثال، مددکاری که شرایط را به گونه‌ای همدلانه، مهیا می‌کند تا بتواند مشاوره ازدواج بدهد، برای فرد بیکاری شغلی بیابد یا در یافتن مسکن مناسب به او کمک کند و... نیازمند در اختیار داشتن منابعی است که او را در امر تسهیلگری یاری دهند . بالطبع این منابع هم در خود مددکار و هم در ساختار کاری باید به هم پیوند بخورد تا مددجو به یک آرامش و رفاه نسبی دست یابد. مددکاری اجتماعی نوعی مشارکت است و حمایت اجتماعی از مددجویان خود و از این حیث او به مثابه سرمایه اجتماعی در پیشانی و ویترین خدمات انسانی می‌درخشد و حضورش امیدبخش در دل تاریکی‌ها برای انسان‌های نیازمند است. با حضور در این میدان باور کردم که مددکاری اجتماعی، نوعی دیگر از توسعه اجتماعی در کشورهای فقیر و در حال توسعه است. کار جامعه‌ای و توسعه اجتماعی از ابعاد دیگر سرمایه اجتماعی‌ و تکمیل‌کننده هم در امر معناگرایی و توسعه انسانی و اجتماعی هستند. مددکاران اجتماعی مملو از شور و همدلی و همراهی‌اند و چنین منبع غنی انسان‌سازی نیازمند تشویق ساختارهای تصمیم‌گیر در امرکاری خود هستند تا بتوانند به سیستم‌های بسته نابهنجار نفوذ کنند و یاری‌بخش آنان باشند. بنا بر مباحث فوق، بر این اندیشه هستم که نقش مددکاران اجتماعی:
1- توسعه جوامع مراقبت‌کننده است.
2- تشخیص دادن و توسعه دادن فعالیت‌هایی که به نفع عموم است.
3- ظرفیت‌سازی در افراد و جامعه .
4- ترویج عدم تمرکز و تصمیم‌گیری‌های محلی و کمک به عملی شدن آن تصمیمات.
5- ترویج بهداشت و سلامت جامعه و آسایش اجتماعی.
6- ترویج عدالت محیطی و همچنین عدالت اجتماعی.
7- کاهش استرس (فشار روانی) انسانی و بوم‌شناختی (محیطی) به ویژه از طریق تمرکز بر کار درباره سوگ و فقدان.
8- تمرکز بر روش‌های طبیعی شفابخشی و معناگرایی.
نکته پایانی
گفت‌وگو در یک فضای اعتمادآمیز و مشارکت‌جویانه برای حل مسائل مددجویان و انسان‌های نیازمند به منظور طرح مساله درست و پیدا کردن بستر راه‌حلی که مددکار همواره یک سرمایه اجتماعی در اندیشه انسان‌ها باشد.