اخبار محرمانه -
ترامپ در وضعیت آچمز
k ٢.٦
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
علیرضا میریوسفی| مقامات ارشد
دولت ترامپ روز پنجشنبه گروهی از خبرنگاران برجسته و شخصیت‌های تاثیرگذار امریکایی را جمع کرده‌اند و در توضیح سیاست آشفته روزهای اخیر امریکا در قبال ایران، به آنها گفته‌اند در هفته‌های اخیر تغییراتی در سیاست خودشان در قبال ایران ایجاد کرده‌اند که مهم‌ترین آن، افزودن سیاست بازدارندگی deterrence به سیاست قبلی یعنی «فشار حداکثری» بوده است. سیاست بازدارندگی در روابط بین‌الملل یک مفهوم شناخته شده با قدمتی بیش از دو قرن بوده و به ویژه در قرن حاضر و به موازات سیاست مهار containment مهم‌ترین سیاست‌های راهبردی قدرت‌های بزرگ را تشکیل داده‌اند. در ساده‌ترین تعریف، بازدارندگی عبارت است از «استفاده یک‌طرف از مجموعه‌ای از تهدیدها برای قانع کردن طرف دیگر به عدم انجام یک عمل نامطلوب» از دیدگاه طرف اول. تا قبل از جنگ جهانی دوم و شروع جنگ سرد، بازدارندگی عموما به موازنه‌ای از تهدیدات نظامی متعارف اطلاق می‌شد، ولی پس از این تاریخ بازدارندگی هسته‌ای هم به ادبیات این حوزه اضافه شد. دو جنبه نزدیک و دور از سیاست بازدارندگی در قبال ایران می‌تواند به ذهن متبادر شود. جنبه نزدیک‌تر این است که بعد از اقدامات تحریک‌آمیز اخیر امریکا به ویژه عدم تمدید معافیت‌های ادامه خرید نفت از ایران، امریکا نگران واکنش‌های تلافی‌جویانه ایران نسبت به منافع خود و متحدانش در منطقه است و به‌دنبال بازداشتن ایران از اقدامات در این رابطه بوده است. همان‌طور که گفته شد مهم‌ترین عامل بازدارندگی، ارسال یک پیام تهدید نظامی قوی و قابل اعتبار به طرف مقابل است که امریکا در دو هفته گذشته با صدور اطلاعیه در مورد اعزام ناو هواپیمابر و استقرار بمب‌افکن و سیستم دفاع ضدموشکی این کار را انجام داد. با این حال جنبه دورتر بازدارندگی به بازداشتن ایران از اقدامات برجامی و هسته‌ای در دو ماه آینده و بعد از پایان مهلت اعلام شده در بیانیه اخیر شورای عالی امنیت ملی است؛ موضوعی که واشنگتن‌پست در سرمقاله سه‌شنبه‌اش به آن اشاره کرد و باعث عصبانیت و واکنش شدید
ترامپ شد. درواقع، باتوجه به اعلامیه ایران مبنی بر کاهش قابل‌توجه تعهدات برجامی خود،
دولت ترامپ در دو ماه آینده مقابل یک سه راهی غیرمطلوب خودساخته قرار خواهد گرفت...
پذیرش عبور ایران از خطوط قرمز هسته‌ای که در
برجام محدود شده بود، اقدام نظامی وسیع علیه برنامه هسته‌ای ایران یا برگشت به برجام. تقریبا هیچ یک از این سه گزینه برای
ترامپ قابل‌قبول و انجام نیست و عملا در وضعیت آچمزی قرار خواهد گرفت که خودش آن را به وجود آورده است، بنابراین
دولت ترامپ به اجرای یک طرح و بازی سه‌گانه با هدف بازداشتن ایران از قدم‌های بعدی برجامی در انتهای مهلت دو ماهه، دست زده است.
این بازی سه‌گانه عبارت است از: اول؛ جلب‌توجهات به جنبه نزدیک‌تر سیاست بازدارندگی به بهانه ساختگی تحرکات جدید ایران در منطقه، دوم؛ انحراف توجه افکار عمومی از بن‌بست احتمالی سیاست فشار حداکثری در دو ماه آینده و همزمان فرستادن پیام به ایران به امید بازدارندگی ایران از اقدامات برجامی آتی.
انتشار گزارش‌های جعلی اطلاعاتی در کنار ابراز آمادگی برای مذاکره با ایران، در همین راستا قابل‌توجیه است. اقدام واکنشی ایران در این دو ماه هم جزو محاسبات
ترامپ در این بازی سه‌گانه بوده است.
با این حال چیزی که شاید
ترامپ کمتر روی آن حساب کرده بود، واکنش گسترده رسانه‌ها و جامعه مدنی امریکا نسبت به این بازی جدید بود و عصبانیت
ترامپ هم از این رسانه‌ها و به‌ویژه شخصیت‌های دموکرات به همین دلیل است. برخلاف تصور اولیه ترامپ، هم گزارش‌های اطلاعاتی درز داده شده (که معمولا کمتر مورد تشکیک قرار می‌گیرند) و هم بازی ملامت موردنظر
ترامپ آن‌طور که فکرش را می‌کرد، پیش نرفت.
از یک طرف این گزارش‌های اطلاعاتی هم از نظر اصالت و هم از نظر میزان بزرگنمایی خط ایران و هم از نظر صفت تهاجمی یا تدافعی بودن زیر سوال رفت و از سوی دیگر
ترامپ از سوی اکثر رسانه‌ها و شخصیت‌های امریکا مسوول وضعیت فعلی شناخته شد.
اقدامات حساب شده و خویشتنداری راهبردی ایران هم در ایجاد این وضعیت و سردرگمی بیش از پیش
ترامپ موثر بود.
دو ماه آینده (و در واقع یک ماه و نیم باقی‌مانده از مهلت تعیین شده ایران) بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است و فعلا وضعیت به ضرر ایران نیست. ابتکار ایران در تجدیدنظر در تعهدات برجامی خود و تعیین مهلت دو ماهه، یک تغییر‌دهنده قواعد بازی در سیاست فشار حداکثری
ترامپ بوده و ادامه خویشتنداری و کنترل وضعیت فعلی تا پایان مهلت تعیین شده، اهمیت بسیاری داشته و می‌تواند شرایط را به نحو قابل‌توجهی به نفع ایران تغییر دهد.