بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - تسنیم / بررسی گزارش یارانه‌های آشکار و پنهان در نظام یارانه‌ای ایران نشان می‌دهد حداقل 140 هزار میلیارد تومان یارانه فرابودجه ای در سال 98 پرداخت خواهد شد.
برآورد انجام شده در گزارش یارانه‌های آشکار و پنهان در نظام یارانه‌ای ایران که اخیرا در خصوص یارانه های پرداختی احصا شده، نشان می‌دهد در سال 1398، مجموع هزینه‌های ریالی و غیرریالی که دولت برای پرداخت یارانه آشکار (شامل بودجه‌ای و فرابودجه‌ای) و پنهان متحمل می‌شود برابر 890 هزار میلیارد تومان است این رقم تقریبا 2.2 برابر بودجه سالانه کشور است.
همچنین تسهیلات تکلیفی و تحت تضمین دولت که توسط شبکه بانکی پرداخت می‌شود برابر 72 هزار میلیارد تومان باشد.
بر این اساس حدود 960 هزار میلیارد تومان یارانه (شامل 650 هزار میلیارد یارانه پنهان ) در اقتصاد کشور توزیع می‌شود.
به گزارش تسنیم، در بخش یارانه‌های آشکار، جدای از یارانه 100 هزار میلیارد تومانی در لایحه بودجه 98، منابع بخش یارانه فرابودجه‌ای از یارانه‌ها در سقف قانون بودجه دیده نشده،‌ اما دولت از منابع موجود در بخش عمومی مانند صندوق‌های فعال در بخش عمومی (صندوق توسعه ملی، صندوق نوآوری و شکوفایی، حساب هدفمندی یارانه‌ها و ...) یا منابع نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت‌های دولتی اقدام به اعطای این نوع از یارانه‌ می‌کند. با توجه به کمبود منابع نقدی در دسترس دولت، تاخیر در بازپرداخت این تعهدات سبب می‌شود درنهایت این یارانه‌ها در ترازنامه نهادهای مالی (بانک‌ها، صندوق‌ها و ...) به عنوان بدهی دولت انباشت شوند. این عملیات از یک سو موجب ایجاد ناترازی در ترازنامه نهادهای مالی می‌شود و آن‌ها را با مشکل زیان‌ یا کمبود منابع نقد روبرو می‌‌سازد و از سوی دیگر،‌ ناپایداری مالی دولت را تشدید می‌کند.
براین اساس اصلاح قیمت‌های تکلیفی و کاهش تعهدات دولت در این بخش باید با هدف پایداری میان مدت بودجه دولت با جدیت دنبال شود. طبق برآورد انجام شده مجموع یارانه‌های فرابودجه‌ای از محل صندوق‌های فرابودجه‌ای، منابع نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت‌های دولتی، 140 هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود.
گفتنی است، شاخص دیگری نشان می‌دهد سرانه یارانه اعطایی به هر فرد معادل 10.9 میلیون تومان در سال است، این رقم حدود 20 برابر یارانه نقدی دریافتی افراد تخمین زده می‌شود. ابعاد ارقام تخمین زده شده نشان می‌دهد افزایش کارایی نحوه توزیع این منابع می‌تواند معیشت بخش بزرگی از جامعه را بهبود بخشد.
بخشی از یارانه های فرابودجه که در قالب صندوقها، نهادهای عمومی، شرکتهای دولتی و تسهیلات و تضامین پرداخت میشود در ادامه قابل مشاهده است.
بر این اساس، صندوقهای فرابودجه ای شامل: یارانه حساب هدفمندی-یارانه سود تسهیلات حساب صندوق توسعه ملی-یارانه سود تسهیلات حساب صندق رفاه دانشجویی میشود.
نهادهای عمومی شامل یارانه اعطایی از طریق صندوقهای تامین اجتماعی و یارانه اعطایی از طریق صندوق رفاه دانشجویی است. همچنین یارانه از طریق شرکتهای دولتی شامل شرکتهای بازرگانی دولتی-راه اهن-ملی گاز-صندوق بیمه کشاورزی-سازمان توسعه روستایی-شرکت عمران و بهسازی منابع اب ایران و اب و فاضلاب است.
گفتنی است، تسهیلات و تضامین نیز شامل تسهیلات تکلیفی حوادث غیر مترقبه، اشتغال روستایی-تکلیفی مسکن-فاینانسهای خارجی تحت تضمین دولت میباشد.
بر اساس این گزارش شیوه پرداخت یارانه را در یک طبقه بندی کلی می‌توان به پرداخت مستقیم به خانوار و پرداخت غیر مستقیم (یا پرداخت به بنگاه) تقسیم نمود. از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون شیوه پرداخت یارانه بیشتر بر پرداخت غیرمستقیم متمرکز بوده و حجم محدودی از یارانه در این سال‌ها به صورت مستقیم به خانوار پرداخت شده است. این در حالی است که پرداخت مستقیم از سه منظر شفافیت در عملکرد، بالا بودن ضریب اصابت به اقشار هدف و کاهش اختلال در قیمت‌گذاری و عملکرد بازار نسبت به پرداخت غیرمستقیم مرجح است.