بزرگنمايي:
اخبار محرمانه - فارس/ طی سال های اخیر سریال سازان تلاش کرده اند، شمایلی متفاوت از نیروهای امنیتی و فعالیت های آن ها به تصویر بکشند. این مسیری است که کشورهای صاحب سینما طی کرده و موفق شده اند. استقبال گسترده از سریال های جاسوسی مثل 24 ، میهن ،مدیر شیف شب ، ایستگاه برلین و ... نشان می دهد ، موضوعات امنیتی و ماموران آن چه ظرفیت بالایی برای تبدیل به آثار نمایشی دارند. در کشور ما نیز سریال های جاسوسی (بخوانید امنیتی) زیادی ساخته شده است که برخی موفق بوده اند و برخی ناکام. 10 مورد از این سریال ها را مرور می کنیم. این گزارش به بهانه آغاز سریال امنیتی «خانه امن» تهیه شده است.
**خانه امن/ احمد معظمی / 1399
همزمان با تغییر فعالیت نیروهای امنیتی به دلیل شرایط کشور و نیز اتفاقات جهانی، لزوم عوض شدن شیوه سریال سازی هم احساس می شود. سازندگان سریال «خانه امن» می گویند داستان آن ها متاثر از این تغییر و تحولات و نیز نیاز جدید مخاطب است. «خانه امن» سومین سریال امنیتی بعد از «سارق روح» و «ترور خاموش» است که با همکاری مرتضی اصفهانی (طراح و مشاور پروژه)، ابوالفضل صفری (تهیه کننده) و احمد معظمی (کارگردان) ساخته می شود.
داستان سریال درباره تلاش نیروهای امنیتی برای مقابله با تروریست های خارجی از جمله داعش است. در «خانه امن» فعالیت های وزارت اطلاعات برای مقابله با مفاسد اقتصادی هم دراماتیزه شده. این سریال بتازگی روی آنتن شبکه یک رفته است.
ترور خاموش/ احمد معظمی / 1398
«ترور خاموش» تلاش نیروهای امنیتی کشور برای مقابله با «ترور نرم» را به نمایش گذاشت. سریال شاخ و برگ های دیگری هم دارد ؛ مثل طلاق ، اعتیاد ، بزه های اجتماعی و ... اما تاکید اصلی آن بر نفوذ خزنده مدل های جدید اعتیاد میان جوان ها است. «ترور خاموش» فعالیت کشورهای غربی برای رسیدن به تئوری «اروپای پاک و خاورمیانه آلوده» را به تصویر کشید و نشان داد نیروهای امنیتی چگونه به مقابله با این تئوری برخاسته اند. در این سریال، چگونگی آلوده شدن دانش آموزان و دانشجویان به مواد مخدر نشان داده شد و به خانواده ها نهیب زده شد که خیلی ها «ناآگاهانه» به دام می افتند. مبنای قصه های سریال ، پرونده های واقعی و نیز تخیل نویسنده ها بود.
**گاندو / جواد افشار/ 1398
یکی از سریال های پر سر و صدای سال های اخیر تلویزیون است. «گاندو» دست روی فساد و خیانت برخی از اصحاب قدرت گذاشت و تلاش نیروهای امنیتی برای مبارزه با آن ها را به تصویر کشید. در «گاندو» برخی اتفاق ها و شخصیت های واقعی مشابهت سازی شده بود. مثلا نام جیسون رضائیان به مایکل هاشمیان تغییر یافت. با این ها همه کدها و نشانه ها روشن بود و «گاندو» به شکل مستقیم نقدش را به برخی مسولان وارد می کرد. این شیوه اما مورد اعتراض برخی رسانه ها بود؛ بویژه این که مشابهت سازی محمد جواد
ظریف از سوی برخی ، گل به خودی تعبیر شد.
سارق روح / احمد معظمی/ 1396
در سال 1396 وجه تازه های از فعالیت نیروهای دستگاه امنیتی در قالب سریالی تلویزیونی عرضه شد. «سارق روح» این بار پدیده گروه های شبه عرفانی و حلقه های نوظهور شبه دینی را محور روایت قرار داد. قصه هایی که در سریال مطرح می شدند، حاصل تحقیقات شخصیتی به نام نادر عابدی استاد دانشگاه و بازنشسته وزارت اطلاعات بود. نقش عابدی را دانیال حکیمی بازی می کرد و هر بار سرنوشت یکی از شخصیت ها در قصه باز می شد. مهم ترین دستاورد «سارق روح» آشنا شدن مخاطب با تهدیدهایی است که از نظر اعتقادی متوجه اوست. علاوه بر داستان نو ، مواجهه متفاوت سازندگان «سارق روح» با ماموران امنیتی دیگر وجه تمایز آن محسوب می شود. در این سریال ماموران وزارت اطلاعات ، در عین برخوداری از اقتدار ، آدم هایی از جنس خود مردم نشان داده شدند.
تعبیر وارونه یک رویا/ فریدون جیرانی / 1394
خط کلی سریال «تعبیر وارونه یک رویا» ترور دانشمندان هسته ای است. فریدون جیرانی در این سریال تلاش ماموران برای محافظت از دانشمندان را به تصویر می کشد. علاوه بر این ، «تعبیر وارونه یک رویا» پروژه نفوذ جاسوسان از طریق مختلف به کشورمان را به نمایش می گذارد. جیرانی قصه اش را با جذابیت تعریف کرد و بخاطر ورود یک خط عشقی ، توانست مخاطب بیشتری را پای سریالش بنشاند. آن چه باعث شد «تعبیر وارونه یک رویا» مورد هجمه قرار گیرد ، شیوه گره گشایی در دو قسمت پایانی است.
آسمان من/محمدرضا آهنج/ 1394
یکی از بکرترین داستان های امنیتی در سریال «آسمان من» روایت شد. این سریال سراغ ماجراهای واقعی رفت که دهه شصت در پروازها رخ داده است. هر بار یک ماجرا درباره تلاش خرابکاران برای انفجار و یا ربایش هواپیما مطرح شد و چگونگی مصاف نیروهای امنیت پرواز با آن ها به تصویر درآمد. «آسمان من» به دلیل تعدد بازیگر و نیز تنوع قصه، سریالی موفق است و توانست رضایت مخاطب پی گیر را بدست بیاورد. در این سریال، خلوص نیروهای امنیتی که در شرایط سخت (از جمله جنگ) جان خود را برای حفظ امنیت کشور فدا می کنند، بخوبی به تصویر درآمد.
پیدا و پنهان/ شهرام شاه حسینی / 1392
ایده داستان هایی که در «پیدا و پنهان» به نمایش درآمدند ، جذاب است اما در عمل این سریال ناکام بود. دلیل اصلی شکست سریال به حاشیه های ساخت آن برمی گردد. ابتدا آرش معیریان کارگردانی سریال را برعهده گرفت اما به دلیل اختلاف ها ، انصراف داد و شهرام شاه حسینی کارگردان شد. او هم در حین تولید با مجری طرح سریال به مشکل خورد و در نهایت سریال بجای 13 قسمت ، در هفت قسمت روی آنتن رفت. «پیدا و پنهان» سریالی اپیزودیک بود که هر بار یک قصه از ماموران امنیتی را روایت می کرد. شعاری بودن سریال به همراه صحنه های اکشن (که مناسب سریال های پلیسی است و نه امنیتی) مهم ترین ضعف های «پیدا و پنهان» هستند.
راستش را بگو/محمدرضا آهنج/ 1391
سریال «راستش را بگو» نقدی است بر اخلاق و رفتار آدم ها در دنیای حاضر. این سریال می خواهد بر اصول راست گویی و صداقت صحه بگذارد و به همین خاطر نمایندگان داستان خود را از آدم های جامعه انتخاب می کند. در بخشی از سریال ، نیروهای امنیتی در قالب شخصیت های مختلف هم حضور دارند. «راستش را بگو» بخشی از فعالیت های نیروهای امنیتی برای شناسایی خرابکارها را نشان داده است. برآیند سریال اما مورد اعتراض برخی رسانه ها قرار گرفت که عقیده دارند تصویر نیروهای امنیتی ، جعلی است و با واقعیت آن ها همخوانی ندارد. مهم ترین ایرادی که به این وجه از سریال گرفته شده ، نمایش نیروهای امنیتی در قالب است آدم هایی که از درک بسیاری مسائل عاجز هستند!
جستجوگران / محمدعلی سجادی/ 1388
سریال«جستجوگران» هم ایده ای نو دارد و هم پرداخت آن قابل قبول است. در این سریال مخاطبان برای نخستین بار با پرونده مفاسد اقتصادی مواجه شدند. محمد علی سجادی با استناد به پرونده های واقعی که بازرسان سازمان بازرسی کل کشور با آن درگیر بوده‌اند،داستان های سریال را روایت کرد. «جستجوگران» ساختاری اپیزودیک دارد و هر بار یکی از پرونده های قضایی درباره مفاسد اقتصادی محور می شود. این سریال جسورانه بود و بیننده را با وجهی متفاوت از تلاش ماموران آشنا می کرد. برغم این که مقدمات ساخت فصل دوم فراهم بود ، « جستجوگران» ادامه نیافت.
دومین انفجار /نادر مقدس/ 1375
یکی از نخستین سریال هایی که به نقش نیروهای امنیتی می پرداخت ، «دومین انفجار» به کارگردانی نادر مقدس است. خط کلی این سریال درباره توطئه‌ای است که توسط نیروهای دشمن برای منفجر کردن یکی از مراکز مهم مخابراتی کشور در حال شکل‌گیری است. «دومین انفجار» جزو اولین مجموعه های نمایشی است که به ویژگی فکری نیروهای امنیتی می پرداخت. با این حال میزان اکشن آن هم بالا بود! «دومین انفجار» تبدیل به اتفاقی ویژه نشد اما در آن سال ها اثری قابل قبول بود که می توانست مخاطب را سرگرم کند. تصویری که این سریال درباره نیروهای امنیتی می داد هم کامل نبود و در ذهن ها ماندگار نشد... .