بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد / « مصلحت‌سنجی اروپا » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته عبدالرضا فرجی‌راد است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
سه کشور اروپایی عضو برنامه جامع اقدام مشترک روز گذشته با انتشار نامه‌ای خطاب به شورای امنیت اعلام کردند که هر اقدامی از سوی امریکا در راستای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و فعالسازی دوباره قطعنامه‌های شورای امنیت که به موجب قطعنامه 2231 این شورا بلااثر شده بودند، «فاقد وجاهت قانونی» است. این اقدام از این جهت صورت گرفته است که کشورهای اروپایی احساس کرده‌اند اگر روند اقدامات یکجانبه‌گرایانه امریکا در راستای تضعیف نقش شورای امنیت و چندجانبه‌گرایی در عرصه بین‌المللی ادامه پیدا کند، سنگ روی سنگ بند نخواهد شد.
در ماه‌های اخیر شورای امنیت دست‌کم دوبار در برابر خواست امریکا ایستاده و اعضا به‌طور قاطع و یک‌صدا اعلام کرده‌اند که حاضر نیستند در راستای تامین منافع ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی که نقض توافق هسته‌ای به حساب می‌آید و همچنین بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران همکاری کنند.
اروپا در مقطع زمانی کنونی مایل نیست که دولت ترامپ در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری دستاوردی جدید برای خود فراهم آورد و به رای‌دهندگان امریکایی اعلام کند که در پرونده ایران به موفقیت دست یافته است. ترامپ در سال 2016 به رای‌دهندگان امریکایی وعده داده بود که ضمن خروج از برنامه جامع اقدام مشترک، خیلی زود به توافقی بهتر با ایران دست خواهد یافت اما با ناکامی در این زمینه اکنون رییس‌جمهور امریکا تمایل دارد با استفاده از ابزار شورای امنیت، فشار بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی را افزایش دهد. کشورهای اروپایی که تمایلی به ابقای ترامپ در کاخ سفید ندارند، تصمیم گرفته‌اند که در برابر این خواست غیرقانونی او بایستند و مانع از آن شوند که دونالد ترامپ با بهره‌جویی از مساله ایران بتواند در انتخابات نوامبر به پیروزی برسد.
در ماه‌های اخیر صحبت‌های ترامپ و همچنین مقاله‌نویسی بایدن نشان داده است که مساله ایران مساله‌ای تاثیرگذار در انتخابات امریکا است و کاندیداها تلاش دارند تا با نقد سیاست رقیب در این زمینه، سیاست خارجی دولت خود را به عنوان سیاستی کارآمدتر به رای‌دهندگان عرضه کنند.
اروپا امیدوار است با روی کار آمدن جو بایدن، بتواند روابط خود را با ایالات متحده اصلاح کرده و در مسیر بازگرداندن جهان به چندجانبه‌گرایی گام بردارد. آنها می‌دانند که اگر با خواسته دونالد ترامپ همراهی کنند و اجازه دهند که رییس‌جمهور کنونی ایالات متحده به اهداف خود در بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران دست یابد، برجام به عنوان یکی از دستاوردهای دیپلماسی چندجانبه از بین خواهد رفت و از بین رفتن این توافق خطری امنیتی برای آینده اروپا برآورد می‌شود. ایران به کشورهای اروپایی هشدار داده است در صورتی که در مقابل امریکا نایستند از برجام خارج خواهد شد و علاوه بر توقف اجرای پروتکل الحاقی به خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) خواهد اندیشید. منافع اروپا ایجاب می‌کند در راستای جلوگیری از فروپاشی توافق هسته‌ای، مانع از آن شوند که ایالات متحده به صورت غیرقانونی اقدام به بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران کند. با توجه به این شرایط می‌توان انتظار داشت دست کم تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، تقابل سیاسی دو سوی آتلانتیک در موضوع برجام ادامه پیدا کند. باید در نظر داشت در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات فضا کمی متفاوت خواهد شد و احتمالا به مرور زمان شاهد نزدیک‌تر شدن مواضع کشورهای اروپایی به مواضع دولت احتمالی دموکرات‌ها خواهیم بود. فشاری که ترامپ بر ایران وارد آورده تغییراتی را در برجام سبب شده که این تغییرات در مذاکرات احتمالی موثر خواهد بود. در حال حاضر ایالات متحده به‌طور کامل از برجام خارج شده، اروپا قادر به اجرای تعهداتش نیست و جمهوری اسلامی ایران نیز 5 فاز کاهش تعهدات برداشته و عملا تعهدی فنی برای خود در برجام قائل نیست. بنابراین نمی‌توان شرایط موجود را با شرایط پیش از خروج امریکا از برجام مقایسه کرد و با همان سیاست‌ها با مساله برخورد کرد.
احتمالا زمانی که بایدن روی کار بیاید اعلام خواهد کرد که ایالات متحده به برجام بازگشته است اما اینکه آیا تحریم‌ها لغو خواهند شد یا نه، اعتقاد نگارنده بر این است که به بعد از مذاکرات 1+5 موکول خواهد شد. به آن معنا که همه طرف‌های فعلی برجام به علاوه ایالات متحده پشت یک میز خواهند نشست و در مذاکره با یکدیگر راهی برای بازگشت برجام خواهند یافت. در این مذاکرات، ایران تلاش خواهد کرد تا همه ‌چیز بدون تغییر باقی بماند و روسیه و چین نیز حامی همین موضع خواهند بود، در مقابل امریکا خواستار اضافه شدن برخی مسائل به برجام خواهد بود و اروپا هم که بی‌میل نیست مسائلی نظیر مساله موشکی به توافق هسته‌ای اضافه شود. آینده این مذاکراتی که شاید روزی با پیروزی احتمالی جو بایدن، معاون اول باراک اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر 2020 شکل گیرد مشخص نیست اما مشخص است که بایدن با درس گرفتن از اشتباهات مکرر دولت دونالد ترامپ در تقابل با ایران، تلاش خواهد کرد از طریق دیپلماسی به حل و فصل این مساله بپردازد.