بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
محمدرضا سرابندی - پژوهشگر بنیاد هابیلیان / گروه‌های تروریستی که در تاریخ معاصر ایران بیشتر وامدار تفکرات چپ و مارکسیستی هستند، به دلیل ماهیت وجودی خود و الزاماتی که برای حفظ تشکیلات دارند، نوعاً خشونت افراطی را در برابر مخالفان و حتی اعضای خود تجویز می‌کنند. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) نیز در این مسیر فجایع زیادی را مرتکب شده که قابل باور نیست. این خشونت‌ها از درگیری فیزیکی در راهپیمایی‌ها شروع می‌‌‌شد و به تهدید و ترور و شکنجه نیز می‌‌‌رسید.
گروهک تروریستی منافقین با ناکامی از حضور در فرایند مردم‌سالاری کشور، در خرداد سال 1360 دست به اسلحه برده و با صدور اطلاعیه‌‌ای سیاسی نظامی رودرروی مردم و نظام اسلامی ایران قرار گرفت. منافقین که تا آن زمان برای جذب هوادار و حفظ چهره منافقانه، بروز هرگونه خشونتی را از جانب خود کتمان می‌‌‌‌کردند، ماهیت خشونت‌طلبانه خود را آشکار کرده و با اقدامات تروریستی، تابستان سال 60 را برای ملت ایران بسیار ناگوار و تاسف‌بار رقم زدند. ترور رویه‌‌ای طبیعی و هماهنگ با ساختار درونی منافقین بود که به فراخور موقعیتی که برایشان پیش می‌‌‌آمد، وسعت و شدت می‌‌‌یافت. با حاکم شدن نیروهای امنیتی بر تشکیلات تروریستی منافقین، بسیاری از خانه‌‌‌های تیمی و همچنین افراد رده اول آنها ضربه دیده و معدوم شدند. انهدام خانه تیمی موسی خیابانی، فرد دوم منافقین در بهمن 60 و در ادامه ضربات اردیبهشت و مرداد سال 61، منافقین را که مستاصل از شکست‌‌‌های پی در پی کرده بود، به سمت انجام اقدامات دهشتناکی سوق داد که شاید تاکنون تاریخ بشریت کمتر نمونه آن را به خود دیده باشد. «عملیات مهندسی» نامی که منافقین به اقدامات شکنجه‌گرانه خود دادند، به گونه‌‌ای وحشیانه و غیر قابل باور بود که حتی خود سازمان سعی کرد با خودسرانه خواندن این اقدامات و انتساب آن به چند نفر از هواداران، از زیر بار مسوولیت آن شانه خالی کند، در حالی که مرور اقدامات خشونت‌طلبانه و تروریستی منافقین در قبل و بعد از «عملیات مهندسی» و اعترافات افراد دخیل در آن، اجازه سلب مسوولیت از این اقدام ددمنشانه را به تشکیلات نفاق نمی‌دهد.
ضدتروریسم
منافقین پس از ضربات مهیبی که در نیمه اول سال 1361 از نیروهای امنیتی دریافت داشتند، به این نتیجه رسیدند که مشکل آنها بیشتر در حوزه اطلاعاتی است و علت آسیب بالا، ناتوان بودن سازمان در جنگ اطلاعاتی علیه نیروهای عمل‌کننده است؛ بنابراین به منظور مقابله با اشراف اطلاعاتی نیروهای امنیتی، طرحی در تشکیلات منافقین به مورد اجرا گذاشته شد که از آن به عنوان «عملیات مهندسی» یاد می‌‌‌شود. براساس این طرح، تمامی افرادی که در ارتباط با خانه‌‌‌های تیمی منافقین و درگیری‌های انجام‌شده مورد سوء‌ظن بودند، باید دستگیر، بازجویی و تخلیه اطلاعاتی می‌‌‌شدند. این دستگیری‌ها محدود به افراد نظامی نبود و افراد غیرنظامی و حتی بعضی اعضای خود تشکیلات نفاق را نیز -به ظن همکاری با نظام حاکم- در برمی‌گرفت.
واحد اطلاعات سپاه پاسداران با همکاری سایر نهادها به ویژه کمیته انقلاب و هماهنگی قضایی کارشناسان دو شعبه ویژه دادستانی انقلاب مرکز (تهران)، توانستند ضربات سنگینی را ابتدا بر بخش نظامی منافقین در تهران و سپس بر نهادهای کارمندی و کارگری بخش اجتماعی در جنوب کشور وارد کنند. تمرکز دو سیستم هماهنگ الکترونیک و انسانی توسط اطلاعات سپاه و نهادهای امنیتی نخست‌وزیری، با همکاری دادستانی انقلاب اسلامی و ارتش، تحت دو رمز «عبدالله پیام‌» و «گشتی» تا مدت‌ها کابوس هولناکی برای سازمان و دیگر گروه‌هایی که امکان شنود بی‌سیم‌های این دو سیستم را داشتند، پدید آورد. با استفاده از تجربه اقداماتی که انجام شده و سایر اطلاعاتی که به دست آمده بود، یک جریان جدید از تعقیب و مراقبت ایجاد شد. در ادامه تعداد قابل توجهی از خانه‌های تیمی کاملاً استتار شده و دارای محملی که متعلق به نیروها و کادرهای فعال سازمان و بخشی از مرکزیت بخش‌ها و نهادها بود، توسط این جریان کشف شد. (سازمان مجاهدین خلق، پیدایی تا فرجام (1384-1344)، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1385، ص692)
الگویی برای داعش
علی‌اکبر راستگو از اعضای سابق منافقین در کتاب خود در ارتباط با نحوه شکل‌گیری عملیات مهندسی می‌‌‌نویسد: «در پی ضربات شدید در اوایل سال 61 و لو رفتن بسیاری از خانه‌های تیمی، سازمان دستور داد افراد مشکوکی را که در حوالی خانه‌های تیمی مشاهده می‌کردند، ربوده و سپس آنها را برای کسب اطلاعات مورد شکنجه قرار دهند. این عملیات نوظهور توسط سازمان «عملیات مهندسی» نام گرفت. ...تحلیل در مورد عملیات مهندسی نیز این بود که کار مهندسی خیلی پیچیده‌‌‌تر از کار عملیاتی است و احتمال بریدن هست، ما شکنجه می‌کنیم چون مجبوریم ولی وقتی که حاکم بشویم، نمی‌کنیم. ...جنگ ما با رژیم، جنگ دو سازمان مهندسی است؛ هر کدام بیشتر شکنجه کند، برنده است. (راستگو ، مجاهدین خلق در آئینه تاریخ ، ص 60)
بهرام (مهران اصدقی) از عوامل اصلی ربایش و شکنجه «عملیات مهندسی» که از سوی تشکیلات منافقین عنوان فرمانده اول نظامی تهران را نیز داشت، در ارتباط با علت شکل ‌گرفتن عملیات مهندسی می‌‌‌گوید: در ضربه 12 اردیبهشت تعداد زیادی از خانه‌‌‌های تیمی ما ضربه خورده بود و افراد زیادی از مرکزیت سازمان در این درگیری‌ها کشته شده بودند. ما نمی‌دانستیم از کجا ضربه می‌‌‌خوریم! سازمان به ما ابلاغ کرد که از این پس هر فرد مشکوک که در اطراف خانه‌ها دیدید از افراد دشمن به حساب می‌‌‌آید. باید آنها را دستگیر کنید و تحت بازجویی و شکنجه قرار دهید تا نحوه کشف روابط ما و اطلاعاتی که در مورد ما دارند، مشخص شود. سازمان در حرکتی دیوانه‌وار به ما گفت به کلیه خانه‌‌‌های تیمی این خط را بدهید که اگر در اطراف خانه افراد مشکوکی را دیدید، آنها را بگیرید و سریع اقدام کنید. آنها را بدزدید و به خانه تیمی ببرید، شکنجه کنید و اطلاعات بگیرید. نام این کار یعنی «شکنجه»، عملیات مهندسی گذاشته شد. (تارنمای خبرگزاری تسنیم، ضربه دو مرحله‌ای اطلاعات سپاه به بخش اجتماعی سازمان و افول قدرت مجاهدین خلق، 19 اردیبهشت 1399)
به دنبال این نتیجه‌گیری، سازمان تصمیم گرفت به صورت «عملیات معکوس» به مقابله‌ با اقدامات اطلاعاتی جدید نظام بپردازد و مسوولیت آن بر دوش دو بخش ویژه نظامی تشکیلات منافقین گذاشته شد. سازمان به این نتیجه رسید که یک سیستم اطلاعاتی قوی پشت سر نظام است که آن را با نام عبدالله پیام می‌‌‌شناختند. عبدالله پیام رمز بی‌سیمی نیروهای کمیته انقلاب اسلامی بود.
جنایات هولناک
در جریان اجرای عملیات مهندسی منافقین که حدود 10 روز به طول انجامید، 6 نفر توسط منافقین ربوده و شکنجه شدند که سه نفر آنها از نیروهای کمیته انقلاب اسلامی بوده؛ دو نفر غیرنظامی که یکی معلم و دیگری کفاش بود و همچنین یک نفر از اعضای خود سازمان که به وی مشکوک شده بودند.
عباس عفت‌روش، کفاش محل به ظن همکاری با نیروهای حزب‌اللهی در تاریخ 17/5/61 از جلوی مغازه‌اش ربوده و به خانه امن منافقین در خیابان بهار که برای شکنجه آماده شده بود، منتقل شد. پس از شکنجه بسیار، منافقین در همان روز اول متوجه شدند که وی از همه‌چیز بی‌اطلاع است اما چند روز تحت شکنجه قرار داشت تا به شهادت رسید.
خسرو ریاحی‌نظری، معلمی که به دلیل مشکوک بودن! توسط منافقین در تاریخ 19/5/61 ربوده شده و پس از انتقال به خانه تیمی منافقین در خیابان بهار، پس از دو روز شکنجه به شهادت می‌‌‌رسد.
حبیب روستا از هواداران تشکیلاتی منافقین نیز مورد سوءظن افراد تیم ویژه تروریستی منافقین قرار گرفت و به همین منظور ربوده و شکنجه می‌‌‌شود. او نیز به خانه خیابان بهار برده شده و پس از چندین روز شکنجه سرانجام در تاریخ 10/5/1361 توسط منافقین به قتل می‌‌‌رسد.
شاهرخ طهماسبی، عضو کمیته مرکزی انقلاب اسلامی نیز از دیگر افرادی بود که توسط منافقین ربوده و پس از 10 روز شکنجه سخت، به شهادت رسید. وی ابتدا به خانه تیمی خیابان سهروردی برده شد اما با لو رفتن این خانه، منافقین او را برای شکنجه به خانه تیمی خیابان خواجه‌نظام برده و در همانجا او را به شهادت رساندند.
طالب طاهری،‌ 16ساله و محسن میرجلیلی، 25ساله عضو کمیته انقلاب اسلامی دو پاسداری بودند که منافقین به آنها مشکوک شده و اقدام به ربایش و شکنجه آنها می‌‌‌کنند و سرانجام نیز آن دو را به شهادت می‌‌‌رسانند. نیرو‌های کمیته خانه‌ای در خیابان کارون تهران که مربوط به توزیع مواد مخدر بود را زیر نظر داشتند. خانه تیمی مرکزیت بخش ویژه منافقین نیز در خیابان کارون بود. مهدی کتیرایی و حسین ابریشم‌چی در آنجا بودند و جواد محمدی (طاهر) مسوول حفاظت خانه با مشاهده آن دو پاسدار، مشکوک شده و آنها را به خانه خیابان بهار که از قبل برای شکنجه آماده شده بود، می‌‌‌برند. با شروع شکنجه مشخص شد طاهری و میرجلیلی خانه‌ مرکزی سازمان را تحت نظر نداشتند؛ اما آنها در نظر منافقین جرم بزرگتری داشتند و آن عضویت در سپاه پاسداران بود. در نتیجه ‌گرفتن انتقام، جایگزین ‌گرفتن اطلاعات شد. این دو نفر نیز پس از چند روز شکنجه در تاریخ 17/5/61 به شهادت رسیده و توسط منافقین دفن می‌‌‌شوند.
تمامی افرادی که به ظن و گمان منافقین ربوده، شکنجه و به شهادت رسیدند، هیچ‌گونه ارتباط یا اطلاعی از نحوه ضربات واردشده بر منافقین نداشتند و افراد مرتبطی در این موضوع نبودند، اما منافقین برای پنهان ماندن راز جنایات خود، همه آنها را به قتل رساندند. مهران اصدقی از شکنجه‌گران عملیات مهندسی در این‌باره می‌‌‌گوید: «از آنجا که خط شکنجه نباید لو می‌رفت، هر کس را که ما می‌‌‌ربودیم در نهایت چه اطلاعات می‌داد و چه نمی‌داد، باید می‌کشتیم و از قبل نیز چاله‌‌ای برای دفن افراد کنده شده بود.» (پیدایی تا فرجام، پیشین، ص 703)
جعبه سیاه جنایت
با وجود اینکه بخش ویژ‌ه‌ نظامی سازمان تمام تلاش خود را کرد تا عملیات مهندسی از نظرگاه‌ها پنهان بماند و حتی اعضا و مسوولان سایر بخش‌ها نیز از آن مطلع نشوند، با این حال رمزگشایی از خط شکنجه و افشا شدن عملیات مهندسی به سه روز نکشید. در روز 22 مرداد 1361 به دنبال سرقت موتور یک فرد عادی و تیراندازی به وی، مردم عبوری موفق شدند خسرو زندی را دستگیر کنند و مانع خودکشی او با قرص سیانور شوند. خسرو زندی را می‌توان شاه‌کلید عمیات مهندسی دانست، چرا که در روز اول پس از دستگیری، خط شکنجه‌ سازمان و جنایات بخش ویژه را افشا کرد. وی در روزهای اول، شکنجه‌گاه خیابان بهار و محل دفن دو پاسدار و کفاش را لو داد. 
در پی کشف اجساد متلاشی‌شده قربانیان عملیات مهندسی، موج وسیع انزجار از سازمان مجاهدین خلق به راه افتاد. به فاصله‌ چند ماه، دومین جعبه‌ سیاه عملیات مهندسی یعنی مهران اصدقی نیز دستگیر شد. وی اعترافات زیادی را درباره‌ جنایات و ترورهای بخش ویژه‌ نظامی اظهار داشت. (عملیات مهندسی، انتقام‌گیری به جای اطلاعات‌گیری، تارنمای بنیاد هابیلیان، 03/02/1397)
در ادامه اسناد شکنجه‌های منافقین (از جمله شکنجه پاسداران کمیته در عملیات مهندسی) از خانه تیمی سازمان در گلشهر کرج کشف شد. نیرو‌های سازمان شکنجه‌هایی را که انجام می‌دادند، یادداشت می‌‌کردند تا از آن به‌عنوان جزوه‌ای برای نحوه شکنجه دادن و اطلاعات ‌گرفتن درست و در بازجویی‌هایشان استفاده کنند. محسن رضایی، اولین فرمانده اطلاعات سپاه معتقد است که «منافقین حرکت ضداطلاعاتی را شروع کرده بودند که در نطفه خفه شد. اگر اطلاعات سپاه چند ماه دیرتر سراغ این شبکه می‌رفت، ده‌ها و صد‌ها نفر را گرفته و شکنجه کرده بودند. داشتند یک سیستم درست می‌‌کردند، به طوری که انواع وسایل شکنجه را روی سه بنده خدا تست کرده بودند. وقتی دوستان ما شنیدند که چنین جریانی در حال شکل‌گیری است، آموزش‌هایی را به بچه‌های اطلاعات دادند که مراقبت بیشتری بکنند.» (اولین اقدام ضداطلاعاتی علیه اطلاعات سپاه؛ «عملیات مهندسی» یا «عملیات کور»؟، تارنمای تسنیم، 21/05/1398)
بدین‌ترتیب اولین اقدام ضداطلاعاتی منافقین علیه نیروهای امنیتی که عملیات مهندسی نام گرفت، ناکام ماند. منافقین قصد داشتند با دستگیری و شکنجه نیرو‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور و در کل هر شخصی که هوادار نظام اسلامی بود یا حتی ظاهری انقلابی داشت، به زعم باطل خود به شبکه اطلاعاتی تشکیلات امنیتی دست یابند.