بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
عارف چراغی/ پنج ماه از شیوع ویروس کرونا در ایران می‌گذرد. روزهای قرنطینه‌ را پشت سر گذاشتیم و از سه ماه قبل با دستور دولت و برای در خطر نیفتادن معیشت، مردم دوباره زندگی روزمره‌شان را از سر ‌گرفته‌اند. با وجود تمام توصیه‌ها اما در هفته گذشته آمار مبتلایان سیر صعودی داشت؛ اتفاقی که سبب شد سعید نمکی، وزیر بهداشت از عملکرد و تصمیمات سلیقه‌ای و خودسرانه دولت گلایه کند و از برخی حقایق پرده بردارد.
بیش از 12 میلیون مبتلا به ویروس کرونا آخرین آماری است که از همه‌گیری این ویروس کشنده در جهان منتشر شده است. از این تعداد تا به امروز بیش از
550‌هزار نفر از آنها جان خود را از دست داده‌اند. با این حال با نگاهی به آمار کشورهای مختلف در جهان متوجه تفاوت ایران با سایر کشورهای جهان می‌شویم. اغلب کشورهای مختلف دنیا، به ویژه آنهایی که در مواجهه اولیه با این ویروس با ابتلا و کشته‌های زیادی روبه‌رو ‌شدند، حالا به مرحله کنترل و مدیریت ویروس رسیده‌اند و نمودارها اغلب نزولی شده است، این در حالی است که طی چند روز اخیر ایران رکورد بیشترین تعداد فوتی‌ها را از ابتدای شیوع کرونا تاکنون شکسته است. نمودار در ایران روند سینوسی را طی می‌کرد؛ روزهایی هست که تعداد مبتلایان کم می‌شود و به یک باره اوج می‌گیرد، با این حال در چند روز گذشته بسیاری از استان‌های کشور در وضعیت قرمز قرار گرفته‌اند و مرگ‌ومیرها و تعداد مبتلایان با سرعت بالایی درحال اوج‌گیری بوده و نگرانی‌ها درباره با آینده بیش از هر زمان دیگری است، به‌خصوص اینکه خبرهایی هم درباره کمبود کیت‌های تشخیصی، کمبود تخت‌های آی‌سی‌یو و شلوغ ‌شدن اورژانس‌ها به گوش رسیده است. همین موضوع سبب شد که روز 18 تیر، دکتر سعید نمکی، وزیر بهداشت و درمان دستور تشکیل جلسه‌ای اضطراری ستاد کرونایی پایتخت را بدهد؛ جلسه‌ای که در آن نمکی لب به گلایه باز کرد.
وزیر بهداشت در بخشی از سخنان خود گفت: «ما برنامه‌ داریم اما عده‌ای دچار سهل‌انگاری ‌شده‌اند. این عده چه از مردم و چه از دوستان غیرمردم که در جایگاه‌های مختلف در بخش خصوصی یا دولتی نشسته‌اند، سبب شدند این دستاورد عظیم ملی ساده انگاشته شود. من مدت‌ها بود جلوی دوربین نیامده بودم؛ هم قهر بودم، هم دل‌شکسته و هم عصبانی. بارها گفتم این دستاورد بزرگ ملی را از دست می‌دهیم و این حرکت بزرگ افتخارآفرین در عرصه بین‌المللی را لگدمال بی‌توجهی نکنید. من خدمت مقام معظم رهبری نوشتم که من بارها گفتم کسانی که چندین سال است مرا می‌شناسند می‌دانند من در عمرم تملق نکرده‌ام ولی خدا شاهد است حمایت و بصیرت مقام معظم رهبری در این دوره را وظیفه دارم اعلام کنم.» نمکی گفت: «ما در بحران کرونا دچار خسران شدیم، نه اینکه ندانیم این بازگشایی آمار را افزایش خواهد داد و نه اینکه نفهمیم وقتی مترو و اتوبوس یک‌سوم توان نقل و انتقال جمعیت را دارد با چنین پدیده‌ای مواجه نخواهیم شد؛ اینها جهل ما نبود بلکه ضعف ما و زانو زدن ما در مقابل اقتصادی بود که بیش از این پتانسیل و کشش نداشت.»
وزیر بهداشت در بخشی از سخنان خود درباره میزان بودجه دریافتی برای مبارزه با کرونا گفت: «بنده از یک میلیاردی که مقام معظم رهبری فرمودند زیر 30 درصدش را تا امروز توانسته‌ام دریافت کنم ولی با توجه به میزان مرگ و ابتلا و گرفتاری‌هایمان و میزان آوارگی مردم در درمان، از آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها هفت به یک ما جلو بودیم که این حرکت‌های بزرگ به معنای یک برنامه و ایثار و یک روش موفق است.» سخنان نمکی، وزیر بهداشت بازتاب زیادی داشت و بسیاری از مردم و مسوولان از نحوه عملکردها در روزهای کرونایی گله‌مند بودند. به طور مثال دکتر کامران باقری‌لنکرانی، وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از جمله کسانی بود که به دنبال سخنان نمکی طی نامه‌ای واکنش نشان داد و از وی حمایت و از سایر همکارانش گلایه کرد. در بخشی از نامه لنکرانی خطاب به وزیر بهداشت آمده است: «من هم چون شما از برخی اساتید کشور که معتمد مسوولان ارشد اجرایی کشور بودند و آدرس غلط در ایمنی عمومی داده یا در استفاده از روش‌های ساده‌ای چون ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی ایجاد تردید کردند و باعث تاخیر در بسیاری از تصمیم‌های اساسی ‌شدند، گله‌مندم.»
دوگانه معیشت و سلامت
یکی از دلایلی که دولت خیلی زود دستور راه اندازی کسب‌وکارها را صادر کرد، مشکلات معیشتی مردمی بود که در روزهای کرونا در مرداب اقتصاد فعلی کشور گیر افتاده‌اند. با این حال تصمیمات اتخاذشده ازسوی ستاد ملی مبارزه با کرونا و همچنین سهل‌انگاری‌ها و ساده‌انگاری‌های عمومی مردم باعث شد به وضعیتی برسیم که به‌طور روزانه رکوردهای جدید و نگران‌کننده‌ای از ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا ثبت کنیم. با این وجود بسیاری از کارشناسان از اساس ایجاد دوقطبی سلامت و معیشت را اشتباه می‌دانند، چرا که تجربیات جهانی و مطالعات کشور نشان داده که می‌توان بین راه‌اندازی چرخ اقتصاد و حفظ سلامت مردم تعادل ایجاد کرد؛ البته با استفاده از مدل‌های شناخته‌شده در پیش‌بینی و آینده‌پژوهی و پایش و اصلاح مداوم و نه با تصمیمات سلیقه‌ای.
چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
روش‌های زیادی وجود دارد که بتوان اوضاع را کنترل کرد. تاکنون مسوولان و کارشناسان و اپیدمیولوژیست‌های زیادی در این‌باره سخن گفته‌اند. به طور مثال دورکار‌کردن بخشی از کارمندان دولت از جمله اقداماتی است که خیلی زود نتیجه‌اش را در آمارهای کرونایی نشان می‌دهد. وزارتخانه‌هایی مثل وزارت آموزش‌و‌پرورش به ویژه در فصل تابستان، وزارت علوم، وزارت فرهنگ، وزارت ورزش و جوانان، وزارت دادگستری و وزارت ارتباطات از جمله وزارتخانه‌هایی هستند که این امکان را دارند که با اجرای دورکاری برای تعدادی از کارمندان خود، بار سنگینی را از حضور کارمندان و تردد در شهر و ادارات بردارند و بسیاری از امور مربوطه را از راه دور و با کار در منزل انجام دهند. همچنین برداشتن طرح ترافیک یکی از اقدامات مهم است که می‌تواند به روند صعوی مبتلایان به کرونا پایان دهد، آن هم در شرایطی که بارها گفته شده حمل‌ونقل عمومی به خصوص در پایتخت ظرفیت پاسخگویی به نیاز شهروندان را
ندارد. به همین دلیل بهترین راهکاری که می‌توانست تاحدی از مشکلات پیش‌آمده جلوگیری کند، لغو اجرای طرح ترافیک در تهران بود که متاسفانه آن هم دوباره اجرایی شد. کشورهای مختلف جهان مانند اسپانیا، آلمان، ایتالیا، چین و... برای جلوگیری از شیوع هر چه بیشتر ویروس کرونا سناریوهای مختلفی را در پیش ‌گرفتند؛ اقداماتی که نه‌تنها موجب از حرکت ایستادن چرخ اقتصاد کشورشان نشد، بلکه سلامت مردم را هم تا حدود زیادی تضمین کرد. می‌توان با الگو ‌گرفتن از آنها و بومی‌‌‌سازی این سناریوها تا حدود زیادی از این روند صعودی جلوگیری کرد.
لزوم بازنگری در نظام سلامت
راه نجات از وضعیت فعلی و تامین سلامت همه‌جانبه مردم، اصلاح مسیر ساختار مداخله محور و درمان محور است که شرایط مقطعی پاندمی کرونا می‌تواند شروع آن باشد. باید سیاستمداران و تصمیم سازان متعهد برای انجام حرکتی اصولی، فارغ از هر گونه منفعت‌طلبی همراه هم شوند تا
در کوتاه مدت ضمن نجات جان افراد جامعه بتواند در میان مدت نقص‌های نظام سلامت را هم برطرف کنند. در این میان وزارت بهداشت هم نیاز به بازسازی و اصلاح دارد. کرونا درس‌های زیادی برای نهادهای مختلف داشت. ازجمله لزوم بازسازی ساختار وزارت بهداشت.