بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در جلسه نشست مجازی گفت‌وگوی مدیترانه‌ای ISPI به مجموعه‌ای از سوالات مجری درباره پرونده هسته‌ای ایران، نحوه مبارزه ایران با ویروس کووید‌19، تنش در رابطه تهران و واشنگتن، نگاه ایران به انتخابات ایالات‌متحده و روابط دو‌جانبه ایران با افغانستان، چین و... پرداخت.
وزیر خارجه کشورمان در ابتدای سخنانش با بیان اینکه در حال حاضر ما با دو ویروس در جهان مواجه هستیم، گفت: این جهان‌گیری بیماری کرونا نوعی تواضع را در میان ما ایجاد کرد. پیش از این گروهی احساس می‌کردند که قدرت بسیاری دارند اما در مقابل این ویروس معلوم شد که چقدر ضعیف هستند. ویروس دیگر یکجانبه‌گرایی است. ما شاهد بیرون رفتن امریکا از همه تعهداتش هستیم. مردم در کشورهایی مانند ایران، ونزوئلا و سوریه همزمان با جهان‌گیری بیماری کرونا از فشارهای امریکا هم رنج می‌برند. باید همگی درک کنیم که به تنهایی از پس مشکلات برنمی‌آییم و باید با هم همکاری کنیم تا
بر این مشکلات غلبه کنیم. باید باور کنیم
که اشتباهات یکی از ما می‌تواند به همه آسیب برساند.
ایران مکانیسم حل و فصل اختلاف را در 2016 فعال کرد
ظریف در ادامه در پاسخ به سوال مجری درباره اینکه آیا فکر می‌کنید برجام هنوز زنده است؟ گفت: من باور دارم که توافق هسته‌ای یک دستاورد عظیم برای دیپلماسی بود. این توافق از طریق تلاش سخت با دیپلماسی پیگیر پیش آمد. همه طرف‌ها با چشم باز وارد این مذاکرات شدند و همه متوجه بودند که همه مشکلات را نمی‌توان یکجا حل کرد. ما در این توافق به یک مصالحه رسیدیم.
وزیرخارجه در توضیح مکانیسم حل و فصل اختلاف و تفاوت دیدگاه میان ایران و 3 کشور اروپایی حاضر در برجام گفت: اولین نامه من به فدریکا موگرینی سپتامبر 2016 بود، چراکه حتی در دوران باراک اوباما هم امریکایی‌ها تعهدات‌شان را در برجام اجرا نمی‌کردند. در آن نامه اشاره کردم که امریکا برای صدور مجوز صادرات هواپیماهای ایرباس به ایران 7 ماه تعلل کرد. من اولین‌‌بار در ماه نوامبر 2016 مکانیسم حل اختلاف را شروع کردم، چراکه در آن دوره کنگره امریکا با تمدید 10 ساله تحریم‌های ایران و عدم اقدام رییس‌جمهور امریکا برای وتوی این قانون، باعث شد که تعهدات امریکا زیر پا گذاشته ‌شود.
برخی در اروپا تصور می‌کنند که اروپایی‌ها این مکانیسم را آغاز کرده‌اند در حالی که این ایران بود که اولین شکایت‌ها را مطرح و این سازوکار را درخواست کرد. اروپایی‌ها تعهدات مشخصی در برجام دارند که اجرا نمی‌کنند. تعهد برجامی اروپا فقط یک امضا پای کاغذ نیست بلکه تعهدات اروپا با اجرای دقیق و نمایش آثار آن معنا پیدا می‌کند. کمپانی‌های اروپایی ایران را ترک کرده‌اند و اتحادیه اروپا هیچ اقدامی برای پیگیری حقوق این خروج‌ها نکرده است.
وزیر خارجه در ادامه افزود: تحریم‌هایی که علیه ایران ایجاد شده است، غیرانسانی‌ترین نوع تحریم است. هیچ بانکی نمی‌تواند حتی برای انتقال غذا و دارو هم پول ایران را منتقل کند. پول‌های ما در اروپا و کره‌جنوبی بلوکه شده است. امریکا می‌گوید که می‌خواهد به ما کمک کند اما اجازه نمی‌دهد که از پول خودمان استفاده کنیم، ما از امریکا کمک نمی‌خواهیم بلکه می‌خواهیم از جلوی راه ما کنار بروند تا ما به پول‌های خود که صدقه هم نیستند، دسترسی پیدا کنیم. ما این روزها را تحمل می‌کنیم و زنده می‌مانیم اما اروپا باید فکری به حال خودش بکند، آیا اتحادیه اروپا با این شکل از یک‌جانبه‌گرایی زنده می‌ماند؟
تحریم‌های ایران به شکل خودکار لغو می‌شوند
ظریف در ادامه افزود: هیچ‌کس قرار نیست تحریم‌های تسلیحاتی ایران را لغو کند، قطعنامه‌های تحریمی
به خودی خود لغو می‌شوند. کسی قرار نیست کار کند، این یک ماده اساسی در توافق ما (برجام) است. فرصت 5 ساله در برجام، یک فرصت قطعی و غیرقابل تغییر بود و قابل تغییر نیست.
وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره عربستان گفت: حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران به همه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس به اضافه عراق یک نامه نوشت و ابتکار ایران برای امنیت منطقه را با عنوان «ابتکار صلح هرمز (HoPE)» به آنها ارایه داد. تمام کشورها جز عربستان و بحرین به این نامه پاسخ مثبت دادند اما پاسخ عربستان به نامه ما بسیار منفی بود. من همین‌جا باز هم به آنها می‌گویم، اگر آنها صلح و امنیت و رونق در منطقه می‌خواهند باید بدانند که ایران همواره یک شریک حاضر و آماده برای گفت‌وگو در این مورد است. تصور می‌کنم که ریاض تمام امید خود را به دولت ترامپ بسته است. ما تلاش کردیم برای مساله کرونا هم مذاکرات منطقه‌ای را آغاز کنیم. ایران پیشنهاد داد، وزرای بهداشت کشورهای پیرامون خلیج‌فارس با یکدیگر مذاکره کنند، همه آماده بودند اما عربستان نپذیرفت.
تحریم باعث تغییر سیاست نمی‌شود
ظریف با اشاره به اینکه ایالات‌متحده امریکا از جنگ اقتصادی و در واقع تروریسم اقتصادی استفاده می‌کند تا بر هر کسی که امریکا دوست ندارد فشار وارد کند، افزود: در تجربه ایران ثابت شد که فشارهای اقتصادی یک اقدام دیگرآزارانه است که به مردم آسیب می‌زند اما باعث تغییر سیاست نمی‌شود. کاری که آنها می‌کنند، تغییر دادن سیاست نیست، آزار مردم است چه در مورد ایران چه در مورد لبنان و چه در مورد ونزوئلا. امریکا هر جا که می‌تواند فشار وارد می‌کند این یک بخش جدایی‌ناپذیر از سیاست خارجی امریکاست.
وضع ترامپ خراب شده است
ظریف در پاسخ به سوالی درباره انتخابات آتی ایالات‌متحده گفت: من به عنوان یک تحلیلگر حرف می‌زنم، تحلیلگران یک جام جهان‌نما ندارند و نمی‌توانند پیش‌بینی کنند. من بر‌اساس تحلیل‌هایی که مشاهده کردم، تصور می‌کردم که دونالد ترامپ باز هم رییس‌جمهور امریکا در دور دوم باقی می‌ماند، اما اتفاقاتی اخیرا افتاده از‌جمله انتشار کتاب جان بولتون که در‌نتیجه ترامپ بخشی از جایگاهش را در میان رای‌دهندگانش از دست داده است. اما به عنوان وزیر خارجه باید بگویم که برای ما فرقی نمی‌کند چه کسی در امریکا روی کار باشد، امریکا باید غرامت مردم ایران را به خاطر سیاست‌هایش علیه ایران بدهد. هر کس که در کاخ سفید باشد باید غرامت آسیب‌هایی را که توسط یک دولت در امریکا وارد شده است، جبران کند. ما با باراک اوباما موافقت امضا نکردیم. کسی که با من مذاکره کرد، نماینده حزب دموکرات نبود بلکه وزیر خارجه دولت ایالات‌متحده امریکا بود.
با فشار امریکا صندوق بین‌المللی پول پاسخ ما را نداده است
وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره درخواست وام ایران از صندوق بین‌المللی پول گفت: ما یکی از اولین کشورهایی بودیم که درخواست وام از صندوق بین‌المللی پول دادیم به‌ویژه در شرایطی که تحریم‌های امریکا آسیب زیادی به توانایی ما برای مقابله با جهان‌گیری کرونا و شرایط بعد از شیوع بیماری زده‌ بود. متاسفانه با فشار امریکا، صندوق بین‌المللی پول پاسخ ما را نداده است. امریکا علنا تلاش خود را برای جلوگیری از وام صندوق بین‌المللی پول نشان داده است. این یک قلدری واضح است. ما درخواست اعانه نکرده‌ایم این حق ماست و ما درخواست حق‌مان را کرده‌ایم.
وزیر خارجه در ادامه افزود: ما دو برابر دیگر کشورها با مشکل مواجهیم. در کنار شیوع ویروس کرونا
تحت فشار بدترین جنگ اقتصادی علیه کشورمان هستیم. ما تلاش کرده‌ایم اما متاسفانه مردم ایران آسیب‌های زیادی دیده‌اند و مردم ایران می‌دانند که امریکا سعی می‌کند آنها را خفه ‌‌کند، همان کاری که امریکایی‌ها علیه اقلیت‌های‌ خودشان انجام می‌دهند. این سیاست مقابل ایران جواب نمی‌دهد و جواب نخواهد داد. همه هفته پیش جلسه شورای امنیت را دیدند که همه کشورهای عضو شورای امنیت و حتی متحدان امریکا از دولت امریکا خواستند که به تعهداتش در برجام برگردد و حتی نزدیک‌ترین متحدان امریکا هم نپذیرفتند که امریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه را دارد.
بزرگ‌ترین تأسفم عدم گفت‌وگو با برخی همسایگان است
وزیر خارجه کشورمان در پایان گفت: دیپلماسی لازمه حقوق بین‌الملل است، صلح جهانی بدون دیپلماسی وجود ندارد. ما 8 سال با عراق جنگیدیم و عاقبت با دیپلماسی توانستیم این جنگ را پایان دهیم. کسانی که بدون جنگ و خونریزی بتوانند مسائل را حل کنند، حاکمان بهتری هستند. در دیپلماسی همه می‌توانند برنده باشند. بزرگ‌ترین دستاورد من این بود که توانستیم موضوعی که ممکن بود به جنگ برسد را از طریق دیپلماسی حل کردم، ساده نبود اما با مذاکرات سخت و پیگیرانه آن را حل کردیم نه فقط میان دو کشور بلکه با چندین کشور. بزرگ‌ترین تاسف من این است که نتوانستم با برخی همسایگان‌مان راهی برای گفت‌وگو پیدا کنم. امیدوارم که تا پایان حضورم در وزارت خارجه بتوانم این گره را باز کنم.