بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد / « حریمی که‌ شکسته‌ شد » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته داریوش خانلری است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
چرا جنگل‌های زاگرس به چنین وضعیتی افتاده است؟ دانستن واقعیت هر اتفاقی از راه تاریخ آن منابع شدنی است. سه عامل موجب تخریب و بروز چنین وضعیت اسفناکی در جنگل‌های زاگرسی بی‌دفاع و شدت یافتن حریق درختان و گیاهان علفی و از بین رفتن حیات‌وحش این منطقه منحصر به فرد در جهان شده است! اول: وجود کوه دنا با سلسله‌جبال و قله‌های بلند، حوزه‌های آبخیر عمیقش با دیواره‌های سنگی و همچنین پوشش گیاهی (درختی و علفی) انحصاری در جهان که پایگاه مبارزین تاریخ‌ساز منطقه بود. کوه دنا با ارتفاع 4هزار و 400 متری از سطح دریا و با قله‌ها، بلندی‌ها و دره‌های ویژه با غارهای عظیم و یخچال‌های گسترده تامین‌کننده نزدیک به نیمی از آب کشور با هفت رودخانه بزرگ است. این منطقه با جنگل‌های انبوهش در طول تاریخ همواره محل مبارزان ایرانی ضد استعمار غرب بود و به گواه تاریخ این مکان طی مبارزات طولانی، ضربات سختی به استعمار غرب‌ زده است. با چنین پیشینه‌ای طبیعی بود این مکان از درختان و پوشش انبوه خارج می‌شد تا دسترسی به مبارزان آسان شود و چنین شد. با ایجاد تنگنای اقتصادی و ترفند آزادی عمل حساب‌شده به بومیان منطقه؛ موجب تقسیمات عرفی جنگل‌ها و گسترش دامداری و کشاورزی آن هم در عرصه جنگل شدند که پیامدش حذف پوشش درختی به ویژه پوشش علفی اتصال‌دهنده ذرات بسیار ریز مواد معدنی خاک بود. متعاقب آن ایجاد فضای باز و شدت گرمایش موجب آزادسازی ریزگردها شد و از سوی دیگر با بارش تند شاهد بروز سیل و حمل خاک عرصه جنگل به پایین‌دست و مناطق مسکونی و خسارات جانی و مالی بودیم.
دوم: رها شدن جنگل‌های وسیع زاگرس از پیرانشهر متصل به حوضه آبخیز کردستان تا فیروزآباد شیراز و نبود بیش از یک قرن حفاظت فیزیکی و نیز نبود حمایت علمی از جنگل‌های زاگرس. با رها شدن جنگل‌های زاگرسی از جانب متولیان جنگل‌های وقت کشور از زمان شکل‌گیری جنگلبانی در ایران یعنی دهه 30 شمسی تاکنون، شاهد بی‌توجهی به ضرورت آمایش سرزمین و طراحی جامع حفاظت (با معیار فیزیکی) و حمایت از درختان‌ (با معیار علمی) برای هریک از حوزه‌های آبخیز هستیم. پیامد این امر سبب شده در جنگل‌های زاگرسی فاقد زمان‌بندی اجرایی و بیلان مالی طرح مدون با چارچوب تخصصی باشیم. علاوه برآن تعهد تامین مالی و پرسنل مورد نیاز بر حسب شدت بحران منطقه و نیازهای ساکنان بومی در جنگل از جمله: ایجاد اشتغال و نیاز مکان تحصیل و نیروی آموزشی، مکان بهداشتی و رفاهی و نیروی پزشک و ماما و... وجود ندارد و همچنین شاهد طرح مدونی برای ممانعت از دستبرد به جنگل‌ها جهت ارتزاق بومیان منطقه نیستیم. سوم: نبود جنگل‌شناسی بومی جنگل‌های زاگرسی و طراحی جامع جنگلداری به تفکیک هر یک از حوضه‌های آبخیز. به این موضوع واقف و آگاهیم که تفاوت در نوع اقلیم‌ها و عوارض فیزیوگرافی (دامنه‌های شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا) و تمایز در عرض جغرافیایی و نیز تفاوت در نوع گونه‌های درختی، علفی، حیات‌وحش و ... باعث می‌شود هیچ جنگلی مشابه دیگری نباشد. بنابراین جنگلداری و جنگل‌شناسی بومی جنگل‌های زاگرس در الزام بوده و هست تا از این طریق بتوانیم عوامل زایش و رویش پوشش گیاهی و حیات وحش یعنی اقلیم‌های ثابت و گذرا و نقش هر یک در ایجاد و تحویل رویشگاه‌های جنگلی، سنگ‌های مادری متنوع و نیز نقش کانی‌های متفاوت در بروز پدیده‌های رویشی متنوع، همچنین خاک‌های متنوع و نقش عمق و بافت و ساختمان خاک در پایداری درختان‌ و معرف‌های علفی را مورد کنکاش و پژوهش قرار دهیم. تمامی این موارد بسیار مهم در طرح‌های جنگلداری بومی و جامع متناسب هر یک از حوضه‌ آبخیز در الزام بوده و هست. این اتفاق مهم طی دهه‌های اخیر به هیچ‌وجه در آموزه‌های مراجع دانشگاهی و تحقیقاتی و اجرایی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور درباره جنگل‌های زاگرسی دیده نشده است. حاصل این بی‌توجهی این می‌شود که جنگل‌های زاگرس از سه جهت مورد هجوم و بی‌توجهی قرار گرفته و تنها کاری که در مواجهه با آن کرده‌ایم درخت‌شناسی آنهم شناخت نام فارسی و علمی درخت بوده و لاغیر. حال آنکه تشخیص نیاز و پیام درخت، همچنین نیاز و پیام گیاهان علفی در تکلیف جنگل‌شناس بود. در نبود جنگلداری، جنگل‌شناسی و اکولوژی بومی جنگل‌های زاگرسی به ویژه نبود طرح مدون حفاظت و حمایت از جنگل‌های زاگرسی که از راه طراحی جامع حفاظت و حمایت منابع طبیعی (جنگل‌ها، مراتع، حیات‌وحش) به دست می‌آید شاهد وضعیت کنونی جنگل‌ها هستیم. این نکات کارشناسی که کلیاتی درباره لزوم دانش بومی برای مدیریت جنگل‌های زاگرس است به دولتمردان و متولیان حاضر جنگل‌های کشور یادآور می‌شود تا از وضعیت بسیار بد جنگل‌های زاگرس مطلع شوند و بدانند خط قرمز جنگل‌های زاگرسی سال‌هاست شکسته شده است و نفس آخر این منابع عظیم شنیده می‌شود.