بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - آرمان ملی / متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
مجلس یازدهم روز چهارشنبه به صورت رسمی آغاز می‌شود. مجلسی که از اکثریت مطلق اصولگرایان تشکیل شده و اصلاح‌طلبان حتی در اقلیت نیز قرار ندارند. گمانه‌زنی‌ها از مشخص شدن گزینه‌های ریاست و نواب ریاست مجلس در بین اصولگرایان حکایت دارد. به نظر می‌رسد رقابت اصلی برای ریاست مجلس آینده بین محمدباقر قالیباف، سیدمصطفی میرسلیم و دو وزیر احمدی‌نژادی یعنی شمس‌الدین حسینی و علی نیکزاد خواهد بود. این در حالی است که انتخاب هر کدام از این افراد به عنوان رئیس مجلس تفاوت معناداری با دیگری ندارد و در رویکرد کلی مجلس تأثیرگذار نخواهد بود. با این وجود اگر قالیباف نتواند ریاست مجلس را برعهده بگیرد بسیاری از معادلات اصولگرایان بهم می‌خورد و مجلس آبستن اتفاقات مهمی خواهد بود. از سوی دیگر امروز اصلاح‌طلبان فارغ از هیاهوهای سیاسی می‌توانند بهتر و دقیق‌تر عملکرد خود را در چهار سال گذشته در مجلس شورای اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. عملکردی که اگر چه با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بود اما از تندروی دور و به صورت نسبی از رویکرد معتدلی برخوردار بود. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی عملکرد اصلاح‌طلبان در مجلس دهم و چالش‌های پیش روی مجلس یازدهم «آرمان ملی» با حجت‌الاسلام احمد مازنی گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.
مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف مجلس دهم چه بود؟ مجلس دهم با چه موانعی برای پیشبرد اهداف خود مواجه بود؟
مجلس دهم برآیند نارضایتی مردم از مجالس هفتم تا نهم بود. مردم ایران همواره ثابت کرده‌اند در مسائل سیاسی و اجتماعی صبر زیادی دارند. البته این صبر ممکن است در برخی مقاطع نتیجه منفی به همراه بیاورد و به جای حرکت‌های تدریجی و اصلاحی یکباره به اتفاقاتی شبیه انقلاب منجر شود. نمونه بارز این شبه‌انقلاب‌ها دوم خرداد سال هفتاد و شش، انتخابات ریاست جمهوری سال نود و دو و همچنین انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال نود و چهار بود. مشارکت گسترده و فعال مردم در انتخابات مجلس سال نود و چهار به دلیل نارضایتی بود که از وضعیت کشور داشتند. مردم به واسطه اتفاقات تلخ دوران ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد که مهم‌ترین آن تحریم‌های بین‌المللی بود در سال نود و دو به آقای روحانی رأی دادند تا کشور به مسیر اعتدال برگردد. در استمرار انتخاب آقای روحانی به عنوان رئیس‌جمهور در انتخابات سال نود و چهار نیز به افرادی برای حضور در مجلس رأی دادند که در راستای گفتمان اعتدال و عقلانیت باشند. ما نباید این نکته را فراموش کنیم که در پایان دوران ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد با تحریم سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا مواجه بودیم. به همین دلیل دولت آقای روحانی در مرحله نخست تلاش کرد با تعامل مثبت و سازنده با کشورهای مختلف جهان، تحریم‌ها را از بین ببرد که در نهایت به توافق‌نامه برجام منجر شد که گام بلندی برای ایران در عرصه بین‌المللی به شمار می‌رفت. در چنین شرایطی مردم از مجلس دهم انتظار داشتند در مسیر عقلانیت و اعتدال با دولت همسو و همراه باشد. در این مقطع زمانی مردم خواستار وحدت نیروهای معتدل و عقل‌گرا در مقابل عناصر افراطی بودند که این وحدت با ائتلاف بین اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل شکل گرفت. در چنین شرایطی مردم انتظار داشتند وعده‌هایی که در زمینه امید، آرامش و رونق اقتصادی به آنها داده شده در راستای دولت تدبیر و امید محقق شود. بنده معتقدم این عوامل نقاط قوت شکل‌گیری مجلس دهم بود.
به هر حال انتقادات زیادی به مجلس دهم وارد است. از چه نقطه‌ای به بعد نقاط قوت مجلس دهم کمرنگ شد و نقاط ضعف شکل پررنگ‌تری به خود گرفت؟
اولین اتفاق در این زمینه جدا شدن اصولگرایان معتدلی بود که در انتخابات مجلس در لیست انتخاباتی اصلاح‌طلبان قرار داشتند. در چنین شرایطی ما به جای اینکه یک فراکسیون بزرگ با حدود صدو هشتاد نفر داشته باشیم با دو فراکسیون امید و مستقلین مواجه شدیم. این در حالی بود که فراکسیون مستقلین در برخی مواقع به سمت فراکسیون امید تمایل داشت و در برخی مواقع با فراکسیون ولایی همراهی می‌کرد. این اتفاق سبب شد که مجلس دهم به مجلس اکثریت تبدیل نشده و برخی از مطالبات مهم مردم محقق نشود. مردم به واسطه مشارکتی که در انتخابات داشتند انتظار داشتند یک مجلس اصلاح‌طلب شکل بگیرد که روی مطالبات جدی آنها پافشاری کند، در حالی که با این اتفاقات چنین مجلسی شکل نگرفت و به همین دلیل بسیاری از مطالبات مردم به شکل دلخواه آنها تحقق پیدا نکرد. به عنوان مثال هیات رئیسه و رئیس مجلس با اینکه نقش پررنگی در ائتلاف اصلاح‌طلبان داشتند اما در عمل نتوانستند مجلس را به سمت رویکردهای اصلاح‌طلبانه هدایت کنند. البته آقای لاریجانی یک چهره معتدل اصولگرا هستند و هیچ گاه مدعی اصلاح‌طلبی نبوده‌اند. مردم از مجلس دهم انتظار یک حرکت انقلابی و اصلاحی بزرگ را داشتند که مجلس نتوانست در این زمینه مطالبه مردم را محقق کند. مسأله مهم دیگری که در سرنوشت مجلس دهم تأثیرگذار بود اتفاقات سال هشتاد و هشت بود. این اتفاق باعث شد که بخشی از نخبگان خود به‌خود کنار بروند. در نتیجه انتخابات متعدد دهه نود یعنی ریاست جمهوری سال نود و دو، مجلس سال نود و چهار و ریاست جمهوری سال نود و شش در امتداد عبور کشور از دشواری‌های گذشته بود. البته هنوز وارد بهشت موعودی که مورد نظر مردم است نشده‌ایم.
اتفاق مهمی که در دوران مجلس دهم رخ داد به نظر شما چه بود؟
وضعیت برزخ به معنای قرار گرفتن در وضعیت بین دو حالت و یا دو عالم متفاوت است. وضعیت نخست حالت تند دارد، در حالی که وضعیت دوم وضعیت معقول و معتدلی است که می‌توان با اتکا به این رویکرد چشم‌انداز آینده را ترسیم کرد. در نتیجه انتخابات دهه نود در این راستا و حرکت در این مسیر بود. نکته مهم در این زمینه فعالیت عناصر افراطی از ابتدای شکل‌گیری تا پایان مجلس دهم بود. نمونه بارز این اتفاق در رویکرد صداوسیما به عنوان رسانه ملی مشهود بود. رسانه ملی بیش از آنکه به نقاط قوت مجلس بپردازد تلاش می‌کرد ضعف‌ها و نقصان‌های مجلس را بزرگ جلوه بدهد. اتفاقی که سبب تغییر باور مردم نسبت به عملکرد مجلس دهم شده بود. اتفاق مهم دیگری که دوران مجلس دهم رخ داد حمله داعش و نیروهای تروریستی به مجلس بود که در تاریخ پارلمان در ایران بی‌سابقه بوده است. این اتفاق به مویی بند بود و ممکن بود سرنوشت مجلس را دگرگون کند. بدون شک اگر تروریست‌هایی که وارد مجلس شدند به جای اینکه مسیر را اشتباه بروند و وارد طبقات مجلس شوند وارد صحن و یا جایگاه خبرنگاران در بالای سر نمایندگان شده بودند ما با یک حادثه تاریخی بزرگ مواجه می‌شدیم. بنده معتقدم اگر ما آن روز به دست داعش شهید می‌شدیم امروز برای کسانی که مجلس را تخریب کرده و نسبت به مجلس دهم کم‌لطفی می‌کنند، به یک امامزاده تبدیل می‌شدیم.
آیا جزئیاتی از آن روز وجود دارد که تاکنون رسانه‌ای نشده باشد؟
استقامت و پایمردی نمایندگان در آن روز مثال‌زدنی بود. بنده شاهد بودم هیچ کدام از نمایندگان در آن روز نترسیدند و مرعوب نشدند. کسی به دنبال این نبود که صحنه را ترک کند. حتی برخی از نمایندگان عنوان می‌کردند به ما هم اسلحه بدهید تا از خود و مجلس دفاع کنیم. جلسه مجلس نیز مانند روزهای عادی به همان میزان چهار ساعت که در روزهای دیگر برگزار می‌شد، برگزار شد. آقای پزشکیان نیز جلسه را اداره کردند وپس از مدتی آقای لاریجانی به صحن برگشتند و مدیریت جلسه را برعهده گرفتند. پس از مدتی به نمایندگان گفتند به صورت محدود از در مجلس خارج شوند که در این لحظه نمایندگان عنوان کردند ما در ابتدا نماز جماعت را برگزار می‌کنیم و سپس از مجلس خارج می‌شویم. به همین دلیل نیز برای اولین بار نماز جماعت در درون صحن مجلس برگزار شد. در این لحظه آقای سالک به عنوان یک اصولگرا به عنوان امام جماعت و آقای عارف به عنوان اصلاح‌طلب پشت سرشان در کنار سایر نمایندگان نماز جماعت را برگزار کردند. اتفاقات مهم دیگری که در سرنوشت مجلس دهم تأثیرگذار بود روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا در بهار سال نود و هفت بود. به همین دلیل ما باید عملکرد دولت آقای روحانی و مجلس دهم را به قبل و بعد از بهار نود و هفت تقسیم کنیم. تا قبل از خروج آمریکا از برجام کشور از نظر اقتصادی و سیاسی در مسیر قابل قبولی در حالت حرکت بود و ما شاهد کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی بودیم. با این وجود پس از خروج آمریکا از برجام تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال شد که دوباره کار را برای دولت و مجلس سخت کرد.
چرا مجلس و دولت برای احتمال تغییر قدرت در آمریکا و پیامدهای احتمالی آن پیش‌بینی‌های لازم را انجام نداده بودند؟
تحریم‌های اخیر آمریکا بسیار گسترده و سنگین بود. وضعیت به شکلی بود که آمریکایی‌ها با کسانی که قصد داشتند با ایران مراوده اقتصادی انجام بدهند تماس می‌گرفتند و آنها و خانواده‌هایشان را تهدید می‌کردند. این اتفاقی است که آقای زنگنه آن را مطرح کردند. بی‌انصافی رقبای سیاسی این بود که عملکرد ترامپ را به پای ضعف‌های دولت آقای روحانی و مجلس دهم می‌گذارند. این اتفاق امروز نیز رخ می‌دهد و ما شاهد آن هستیم. از ابتدا قرار بود در جمهوری اسلامی همه مسائل مبتنی بر اخلاق و اخلاق محوری باشد در حالی که در عمل کمتر چنین اتفاقی رخ داده است. نکته مهم دیگر که باید درباره مجلس دهم مورد توجه قرار بگیرد این است که باید بین عملکرد مجلس دهم، فراکسیون امید، مجمع نمایندگان تهران و تک تک نمایندگان مجلس تفکیک قائل شد. به هر حال در مجلس دهم منتهی علیه جبهه پایداری و افرادی مانند آقای کریمی قدوسی نیز حضور داشتند که بسیاری از اهداف خود را از طریق مجلس دهم پیش بردند و اجازه ندادند برخی از تصمیمات مهم مجلس گرفته شود. البته به جز اعضای جبهه پایداری همه نوع گرایش سیاسی در مجلس حضور داشته و به همین دلیل باید مجلس دهم را به صورت عام مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
مهم‌ترین چالش‌های پیش روی مجلس یازدهم چه خواهد بود؟
واقعیت این است که مجلس دهم در فضای امید شکل گرفت در حالی که مجلس یازدهم در فضای ناامیدی شکل گرفته است. هنگامی که فضای امید در کشور وجود داشته باشد مردم برای حضور در انتخابات در صف‌های طویل می‌ایستند. این در حالی است که در انتخابات مجلس یازدهم چنین اتفاقی رخ نداد و میزان مشارکت مردم در سطح کشور در حد چهل درصد بود. در بسیاری از حوزه‌های انتخابیه مردم براساس مسائل قومی و فامیلی در انتخابات شرکت کردند. بنده در آخرین تذکری که در مجلس دادم عنوان کردم نزدیک به هشتاد درصد مردم در پای صندوق‌های رأی حاضر نشدند و این مسأله باید مورد توجه دست اندرکاران نظام قرار بگیرد که چرا میزان مشارکت مردم تا به این اندازه افول داشته است. اگر بخواهیم یک تابلو روی مجلس یازدهم بگذاریم باید مجلس یازدهم را مجلس اقلیت مردم نام گذاری کنیم و نه اکثریت. نمایندگان کنونی نماینده اکثریت مردمی نیستند که در انتخابات شرکت نکردند. مجلس یازدهم عصاره تخریب مجلس دهم است. با این وجود بنده امیدوارم عملکرد مجلس یازدهم به شکلی باشد که بتواند امید و نشاط از دست رفته را دوباره به مردم باز گرداند. بنده به خاطر دارم در زمانی که موضوع تحقیق و تفحص در مجلس مطرح شد از بیرون و درون مجلس لابی‌های مختلفی صورت گرفت که این تحقیق و تفحص به نتیجه نرسد.