بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - روزنامه جوان / متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
با مشکلات پیش‌آمده در روند صادرات گاز به عراق و حرکت آرام عربستان برای کاهش وابستگی بغداد به گاز ایران، شواهد امر نشان می‌دهد روز‌های سختی در انتظار بازار گاز ایران است.
وحید حاجی‌پور/ به گزارش «جوان»، ایران دو قرارداد گازی با عراقی‌ها دارد که همه گاز ارسالی از سوی ایران برای مصرف نیروگاه‌های عراق صرف می‌شود. برق رکن اصلی عراقی‌ها برای توسعه ظرفیت‌های اقتصادی و البته رفاهی این کشور است و دولت به هیچ عنوان علاقه ندارد در این زمینه دچار محدودیت‌های پیشین باشد. ضعف عراق در ساخت نیروگاه‌ها از یک سو و تأمین خوراک برای واحد‌های تولید برق از سوی دیگر تبدیل به یک چالش اساسی طی سال‌های گذشته شده‌است.
نگاهی به ناآرامی‌های اخیر عراق نشان می‌دهد برق از اهمیت بسزایی در میان مردم برخوردار است، به‌طوری که مردم این کشور شاید بتوانند ناکارآمدی دولت خود را تحمل کنند، اما با قطعی برق نمی‌توانند کنار بیایند به ویژه با قرارداد‌هایی که دولت با شرکت‌ها و کشور‌های مختلفی برای پایان دادن به وضعیت موجود امضا کرده‌است.
ظرفیت نیروگاهی عراق پاسخگوی نیاز‌های برق این کشور نیست و بر همین اساس، از 10 سال پیش برنامه توسعه ظرفیت نیروگاهی این کشور اجرایی شد و شرکت‌های جنرال الکتریک و زیمنس، قرارداد‌های فراوانی را با دولت عراق امضا کردند هرچند که مپنا نیز به عنوان یک شرکت ایرانی وارد این حوزه شده‌است. یکی از مزیت‌های نسبی ایران در این‌باره، منابع گازی است که می‌تواند نیاز‌های نیروگاهی این کشور را تأمین کند؛ بیش از 80 درصد نیروگاه‌های عراق با گاز برق تولید می‌کنند. عراقی‌ها برای خودکفایی در تأمین گاز مورد نیاز خود پروژه جمع‌آوری گاز‌های همراه را کلید زده‌اند و بر همین اساس، پیش‌بینی می‌شود میزان واردات گاز این کشور از ایران کاهش یابد.
سوخت مایع جایگزین گاز ایران؟
طی یک ماه گذشته که مصرف گاز در داخل افزایش یافته‌بود، جریان صادرات گاز به عراق با مشکلاتی مواجه شد، به‌طوری که یکبار جریان صادرات گاز به طور کل قطع شد. این قطع گاز گرچه یک اتفاق طبیعی در قرارداد‌های صادرات گاز است، اما عراقی‌ها را در متعهد بودن وزارت نفت، دچار تردید کرد. به همین دلیل بود که وزیر برق عراق گفت این کشور می‌خواهد از سوخت مایع برای نیروگاه‌های خود بهره ببرد. این اتفاق، می‌تواند رخدادی اسفناک برای کشور باشد، زیرا صادرات گاز ایران، تنها بخش از اقتصاد تجاری ایران است که شامل تحریم‌ها نمی‌شود و امریکایی‌ها هر چهار ماه یکبار، معافیت عراق را تمدید کردند جز هفته گدشته. امریکا به عراق گفته است واردات گاز ایران را برای 45 روز معاف از تحریم‌ها کرده‌است و دولت بغداد باید طی این مدت، برنامه خود را برای پایان‌دادن به قرارداد گازی خود با جمهوری اسلامی ایران مشخص و آن را رسماً اعلام کند.
به نوشته آسوشیتدپرس، معافیت تمدیدشده به عراق فرصت می‌دهد تا ظرف 45 روز به امریکایی‌ها نشان دهند که عرضه گاز داخلی را تقویت کرده یا منابع جایگزینی برای برق مورد نیاز خود پیدا کند و اتکا به ایران را کاهش دهد. امریکا این احتمال را مطرح کرده که اگر این جدول زمانی ارائه شود، معافیت‌ها تا دوره‌ای طولانی‌تر نیز تمدید شود.
با توجه به چهار ساله‌بودن قرارداد‌های صادرات گاز ایران به عراق، عربستانی‌ها نیز وارد این حوزه شده و به‌جای صادرات گاز ایران، برق خود را پیشنهاد کرده‌اند آن هم زیر قیمت برق تولید‌شده در نیروگاه‌های این کشور. از آنجا که برق به عنوان یک مقوله مهم سیاسی – امنیتی در حاکمیت عراق شناخته می‌شود، دولت این کشور از هر ابزاری استفاده می‌کند تا با استمرار جریان برق در این کشور، مانعی شود از بروز ناآرامی‌ها و تظاهرات مردمی.
تحرکات گازی عربستان
این خبر‌ها در جایی قابل تأمل می‌شود که بدانیم عربستان برای توسعه میادین گازی خود و صادرات گاز گام‌های جدی برداشته‌است، در حالی که نیروگاه‌های این کشور با سوخت مایع کار می‌کنند؛ بر اساس آخرین آمار‌های منتشر شده، 68 درصد سوخت مصرفی در نیروگاه‌های عربستان مایع بوده و تنها 32 درصد آن با گاز است.
با این وجود، ریاض می‌خواهد اندک منابع گازی خود را برای صادرات گاز حتی به شکل ال ان جی به عراق اختصاص دهد؛ ایسنا هم در این باره نوشت: شرکت آرامکوی سعودی قصد دارد برای بهره‌برداری از ذخایر گازی غیرمرسوم 110 میلیارد دلار در میدان گازی جفورا سرمایه‌گذاری کند.
میدان جفورا 100 تریلیون فوت مکعب گاز دارد و توسعه تدریجی این میدان تولید آن را تا سال 2036 به 2/ 2 تریلیون فوت مکعب خواهد رساند. انتظار می‌رود این میدان 130 هزار بشکه در روز اتان و 500 هزار بشکه در روز مایعات گازی و میعانات تولید کند. جفورا در جنوب شرقی میدان غوار است که بزرگ‌ترین میدان نفتی مرسوم جهان است.
بر اساس این گذار، عربستان سعودی قصد دارد تا سال 2030 به یک صادرکننده گاز تبدیل شود. وزیر نفت عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام دنیا، اعلام کرد این کشور قصد دارد گاز و محصولات پتروشیمی را به صادرات خود اضافه کند. یکی از بازار‌های بکری که عربستان به آن چشم دوخته، عراقی است که ریاض سال‌هاست برای نفوذ اقتصادی و سیاسی در آن به بن‌بست خورده‌است و قصد دارد با ایجاد تشدید شکاف ملت – دولت عراق، از مشکلات برقی مردم عراق بهترین بهره را برده و در نهایت برنامه قدیمی خود را به پیش ببرد.
با این وجود، هنوز برنامه ایران برای سامان دادن به برنامه گازی خود در عراق روشن نیست به ویژه آنکه با قطع گاز طی ماه گذشته، شرایط برای حفظ این بازار سخت‌تر از گذشته شده‌است.