بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
براساس تصمیم غیر‌فنی و سیاسی FATF ایران در «لیست اقدامات مقابله‌ای» قرار گرفته است؛ لیستی که به طرف‌های معادله مالی و پولی با کشورهای موجود در لیست تنها درخواست افزایش نظارت را داده و بحث قطع روابط کارگزاری بانکی در این توصیه‌ها وجود ندارد؛ اما معضل اصلی اقتصاد ایران تحریم‌های آمریکاست که به‌طور قاطعانه دستور به قطع همکاری با ایران داده و تنبیهات جدی برای خاطیان در نظر گرفته است.
طبق بیانیه اخیر گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، ایران به لیست سیاه این گروه بازگشته و اقدامات مقابله‌ای علیه تبادلات بانکی ایران فعال شده است. ایران از سال 2009 در لیست کشورهای غیرهمکار و پرریسک FATF قرار گرفته بود. در خرداد 95 (ژوئن 2016) ایران با پذیرش برنامه اقدام ارائه‌شده از سوی FATF و ارائه یک تعهد سطح‌بالای سیاسی برای اجرای این برنامه اقدام، توانست به صورت موقت از لیست سیاه به حالت تعلیق دربیاید که در بیانیه‌ خرداد 95 FATF منعکس شده بود.
اصطلاح لیست سیاه در ادبیات رسمی و حقوقی FATF وجود ندارد و صرفاً در فضای رسانه‌ای مطرح است؛ منظور از لیست سیاه همان حالت اقدام متقابل است که این نهاد از کشورهای دیگر می‌خواهد اقدامات مقابله‌ای را علیه کشور مورد نظر ذیل توصیه شماره 19 اتخاذ کنند؛ بنابراین از نظر فنی بهتر است به جای واژه «لیست سیاه»، از ترکیب «لیست اقدامات مقابله‌ای» استفاده کرد.
اما توصیه شماره 19 چیست؟ در این توصیه آمده است: «موسسات مالی باید ملزم شوند در روابط کاری و معامله با اشخاص حقیقی و حقوقی و مؤسسات مالی کشورهایی که توسط گروه ویژه مشخص شده‌اند، تدابیر مربوط به شناسایی کافی مشتریان را به نحو شدیدتری اعمال کنند. تدابیر مذکور، باید مؤثر و متناسب با ریسک‌های موجود باشند. در صورت درخواست گروه ویژه، کشورها باید بتوانند اقدامات متقابل متناسبی را به اجرا گذارند. همچنین، کشورها باید بتوانند جدا از هرگونه درخواست گروه ویژه، اقدامات متقابل را به عمل آورند. اینگونه اقدامات باید مؤثر و متناسب با ریسک‌های موجود باشند. این توصیه شامل 9 اقدام می‌شود که کشورهای عضو FATF باید در تعامل با ایران آن‌ها را لحاظ کنند، اما آیا فعال‌شدن این 9 اقدام تأثیری هم بر روابط کارگزاری بانکی ایران خواهد داشت؟ «صبح‌نو» در گفت‌وگو با حسین درودیان، تحلیلگر اقتصادی این موضوع را بررسی کرده‌است.
حسین درودیان: توسعه روابط با کشورهای شرقی، بهترین اقدام در مقابله با لیست سیاه FATF
«حسین درودیان» کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به تاثیر تلاش غرب برای ورود ایران به لیست سیاه FATF، گفت: این اتفاق بیشتر تاثیر روانی بر انتظارات ما دارد و در بازار به‌عنوان یک خبر بد موجب می‌شود تاثیری منفی روی قیمت‌ها بگذارد ولی این اقدام تاثیر زیادی روی شبکه نقل و انتقال پولی که به تجارت ما مرتبط است، ندارد چرا که این شبکه خارج از شبکه بانکی دنیاست.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: FATF روی شبکه رسمی و قانونی گشایشی ایجاد می‌کند که شناخته شده است اما وقتی از راه‌های غیر‌متعارف و به دلیل تحریم استفاده می‌کنید، این محدودیت خیلی نمی‌تواند مشکلی در شبکه غیررسمی شما ایجاد کند چرا که آن شبکه غیر‌رسمی ناشناخته است و نمی‌توانند آن را تحریم کنند.
درودیان ادامه داد: FATF سیستم خوبی برای انطباق مسائل اقتصادی و مالی با آن است ولی در شرایطی که روال روتین و معمولی داشته باشید و از نقل و انتقال رسمی استفاده کنید؛ اما اکنون که ما تبادلی با آن نداریم و در تحریم‌های ظالمانه غرب به سر می‌بریم بیشتر همان شرایط روانی آن مدنظر است که تاثیرگذار است.
این پژوهشگر مسائل اقتصادی با اشاره به چگونگی رویکرد ایران نسبت به این موضوع، گفت: این بار روانی FATF که برجای گذاشته با تامل و درنگ می‌تواند تاثیر خودش را از دست دهد، گرچه ممکن است به این زودی شکل نگیرد. آثار روانی آن موجب واکنش برخی نسبت به این موضوع شده است که نسبت به آن تاثیر می‌پذیرند. ما باید رویکردمان را نسبت به تعاملات‌مان در تجارت و نقل‌و‌انتقال بفهمیم تا کارکرد FATF تاثیرپذیر نباشد.
وی با اشاره به اقداماتی که در کوتاه‌مدت باید انجام داد، گفت: درحقیقت باید شبکه نقل وانتقال را تسهیل کرده و توسعه بدهیم و از طریق کشورهایی که وابسته به غرب نیستند کار را توسعه دهیم. چین و کشورهای اقماری آن می‌توانند در حد زیادی با ما در ارتباط باشند چرا که به لحاظ سیاسی و ژئوپلتیک از آمریکا دور هستند، ظرفیت و استعداد بهتری برای همکاری با ایران دارند. اگر بناست تحت تحریم‌ها بمانیم و FATF را نمی‌خواهیم باید راه‌های بعدی را از لحاظ سیاسی و اقتصادی دنبال کنیم.
مدیر مالی بانک تجارت: ورود به لیست سیاه تاثیری روی روابط بانکی ندارد
در همین زمینه، محمود صفرزاده مدیر مالی بانک تجارت روز گذشته در جمع خبرنگاران گفته است: ورود ایران به لیست سیاه FATF تاثیری روی روابط بانکی و سودآوری بانک‌های تجاری از جمله بانک تجارت نخواهد داشت. وی افزود: همه تبادلات کشور در زمینه دور زدن تحریم‌ها به همان صورت سابق در حال انجام است و ورود ایران به لیست سیاه تاثیری روی آن نخواهد داشت. مدیرمالی بانک تجارت اضافه کرد: بقیه بانک‌ها نیز با ورود ایران به لیست سیاه FATF چالش اساسی ندارند چراکه اساسا ارتباطات بانکی از قبل قطع شده است. وی گفت: درباره سود و زیان بانک نیز صرفا روی درآمدهای ریالی حساب کردیم و درآمدهای ارزی را کلا در نظر نگرفته‌ایم.
«مجید شاکری»: در طرح FATF از استراتژی کوبا یا پاکستان الگو بگیریم
«مجید شاکری» کارشناس مسائل اقتصادی نیز در کانال تلگرامی خود با اشاره به تاثیر تلاش غرب برای ورود ایران به لیست سیاه FATF گفت: در عمل و فضای مالی کشور همانگونه که قبلا گفتم روی زمین اتفاق خاصی نمی‌افتد و شاید به دلیل کرونا در چین یا ایران، نرخ ارز تاثیر پذیرد ولی در بازار ارز تغییر زیادی نباید بکند چون تمدید ما چهارماه چهارماه بوده و هیچ پایه کارگزاری نداشته یا به روایتی تولد نداشته است. اعمال آنها اعمال تقابلی تبصره 19 است که خیلی از جاها بر ما تحمیل شده است.
وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین ایراد واقعی که می‌شود به بازگشت ایران به لیست سیاه گرفت، این است که طرح ما منقضی شود، افزود: در واقع این طرح با استاندارد 2013 نوشته شده و FATF در آن پررنگ نیست و بهتر است که بازنویسی شود چرا که توصیه هفت در آن وجود ندارد؛ به همین خاطر بود که اگر این را از ما می‌گرفتند، خوب نبود ولی با این وجود اتفاقی رخ نداد و این به آن معنی نیست که لیست سیاه خوب است.
شاکری ادامه داد: نکته‌ای که به‌طور خاص در این بیانیه می‌توان اشاره کرد، درباره پاکستان است. غرب نسبت به اقدام پاکستانی‌ها واکنشی نشان نمی‌دهد و هیچ ‌برنامه‌ای برای طرف پاکستانی نوشته نشده اما در مقابل می‌بینیم که برای ایران تصمیمی برعکس گرفته می‌شود. برای اسلام‌آباد فرصت نوشته شد و با وجود ایراداتی که داشت، دیدیم که اسلام‌آباد خیلی زود از آن جست.
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: چهار ماه قبل از دوستانم در دولت پرسیدم که چطور است پاکستان که به برنامه اکتبر FATF انتقاد می‌کند، فرصت می‌گیرد و می‌جهد ولی ایران اینگونه نمی‌شود و به ازای یک خواسته صفر و یکی، برایش یک تنبیه و اقدامات تقابلی اعمال می‌شود؛ چه امری باعث این تفاوت میان اسلام آباد و تهران است؟
وی یادآور شد: چهار ماه پیش گفتم و اکنون هم تاکید می‌کنم که ما باید استراتژی خودمان را انتخاب کنیم یا باید استراتژی کوبا را داشته باشیم که شانس خروج ما را زیاد می‌کند یا استراتژی پاکستان که هزینه‌ها را به تعویق می‌اندازد. یکی از این دو باید انتخاب شود. ما باید تصمیم بگیریم که این الحاق را انجام ندهیم که در پی‌نوشت بیانیه اکتبر بود و اینجا مجددا تکرار شده است. اگر الحاق کنیم باید پس از بازگشت به روی ریل این موضوع، یک قابلیت دسترسی نیز داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه راه حلی که امروز پیش چشم ماست بحث همان یک‌سال پیش است، تاکید کرد: اگر به این نتیجه رسیدیم که الحاق نکنیم باید راه‌هایی در کنارش اقدام شود. خیلی موضوع پاکستان نزدیک به یک‌سال قبل من است که قبلا در تلویزیون هم گفتم. به مسیری برویم که همچنان باز است. اگر بناست الحاق را بپذیریم احتمالا شروط بیرونی و کارکردی در کنارش اعمال می‌شود. امیدوارم آنچه خیر کشور و مفید برای کشور است، رخ دهد.