اخبار محرمانه: از روزي که نتايج راي اعتماد نمايندگان به کابينه پيشنهادي دکتر حسن روحاني اعلام شد تحليل ها و تفاسير متعددي مطرح شده است. خبرگزاري آريا در تحليلي نوشته است : هر يک از تحليلگران و ناظران مسايل سياسي با ديدگاه هاي خاص خود به اين رويداد مهم سال 92 نگاه کرده و پيش بيني هايي هم البته درباره آرايش سياسي مجلس در دو سال باقي مانده به ميان آمده است.
اما حالا که چند روز از جلسه راي اعتماد به وزرا گذشته به خوبي مي توان با رصد آنچه در جلسه پنج شنبه مجلس رخ داد و با تحليل نتايج آماري شمارش آرا وزرا و مضاف بر آن اظهارات مطرح شده در چند روز اخير به نتايج مهمي رسيد.نتايجي که هم مي تواند تصوير روشن تري از آنچه رخ داده را در اختيار ما قرار دهد و هم مي تواند تغييرات فضاي سياسي مجلس را که از اين پس به وجود خواهد آمد را نمايان کند.
مجلس نهم ؛ از فراکسيون حداد تا فراکسيون لاريجاني
وقتي مجلس نهم تشكيل شد معادلات دروني اصولگرايان موجب شده تا براي اولين بار فراكسيون اصولگرايان با مشكل مواجه شود.حالا آنها دو طيف شده بودند يك طيف به حمايت از غلامعلي حدادعادل براي رياست مجلس اصرار داشت و يك طيف به رياست علي لاريجاني فكر مي كرد.چنين شد كه اصولگرايان مجلس به جاي تكرار رويه پيشين يك فراكسيون واحد تشكيل ندادند و زمينه ايجاد فراكسيون رهروان ولايت پديد آمد.فراكسيوني كه اكثريت نمايندگان مجلس در آنجا حضور داشتند . علي لاريجاني نامزد مورد حمايت اين فراكسيون رييس مجلس شد و كاظم جلالي به رياست فراكسيون رهروان ولايت منصوب شد.
وقتي حدادعادل رييس مجلس نهم نشد حاميان حدادعادل که متشکل از جمعيت ايثارگران ، جمعيت رهپويان و البته اعضاي جبهه پايداري بودند با ايجاد فراکسيون اصولگرايان با تعداد حدود 100 نماينده به ائتلاف سياسي خود ادامه دادند. به بيان ديگر از نتيجه آرا هيات رييسه مجلس مي توان اينگونه تفسير کرد که حاميان علي لاريجاني در مجلس که البته فقط شامل اصولگرايان نمي شوند تعدادشان به 173 رسيد و حاميان حدادعادل که متشکل از رهپويان و جمعيت ايثارگران و پايداري ها است قريب 100 نماينده مجلس هستند.
اين ترکيب پس از انتخابات هيات رييسه البته فرجه اي براي بروز سياسي نيافت. چرا که به فاصله اندکي فعاليت هاي سياسي براي انتخابات رياست جمهوري يازدهم آغاز شد و همه کنش ها و واکنش هاي سياسي پارلمان معطوف به اين رويداد شد. هيچ يک از دو فراکسيون حتي در درون خود هم با همصدايي مواجه نشدند که به تقابل فراکسيوني بپردازند.
بروز سياسي دو فراکسيون اصلي مجلس
انتخابات 24 خرداد که پايان يافت گويا هر دو فراکسيون با فارغ شدن از بار سياسي انتخابات رياست جمهوري زماني براي سياست ورزي متقابلانه يافتند.
طيفي که به علي لاريجاني نزديک بود به دليل گرايش هاي معتدل تر خود را به کابينه نزديک تر ديد و بناي حمايت از کابينه را گذاشت. به جهت تعداد بالاي نمايندگان اين فراكسيون طبعا از زمان معرفي كابينه ،مي شد به اين تحليل رسيد كه رفتار سياسي فراكسيون رهروان مساله اي تعيين كننده در ماجراي راي اعتماد به وزراي پيشنهادي خواهد بود.
از همان ابتدا اما به خوبي مي شد دريافت فراکسيوني که حدادعادل رياست آن را بر عهده داشت چه رويکردي نسبت به کابينه اتخاذ مي کند.حدادعادل چند رو قبل از راي اعتماد چنين گفته بود :
مصلحت نمي‌دانم درباره اشخاص اظهارنظر کنم اما به طور کلي سعي مي‌کنيم کابينه معتدل روحاني،معتدل‌تر شود.
اين سخنان از همان ابتدا نشان مي داد که فراکسيون حدادعادل به رهبري غلامعلي حدادعادل تلاش براي راي نياوردن چند وزير کابينه را آغاز کرده است.
همزمان با سخنان حداد عادل اعلام شد :
شوراي مرکزي فراکسيون اصولگرايان مجلس تشکيل جلسه داده و در اين جلسه کميته‌اي 6 نفره به سرپرستيعليرضا زاکاني مامور شدند تا هماهنگي‌هاي لازم در خصوص نطق اعضاي فراکسيون را در موافقت يا مخالفت با وزراي پيشنهادي دولت در جريان بررسي صلاحيت و راي به اعتماد آنها انجام دهد.
اين مساله از نقش مهم عليرضا زاکاني دبير کل جمعيت رهپويان براي اجراي تصميمات فراکسيون حامي حدادعادل حکايت داشت.
4 روز جنجالي مجلس
اگر بنا بر بررسي رفتار سياسي چهره ها و طيف هاي سياسي مجلس باشد ، رفتار سياسي فراکسيون اصولگرايان به رياست حدادعادل بسيار مهم خواهد بود. فراکسيوني كه از اعضاي شاخص آن مي توان به عليرضا زاكاني ، احمد توكلي، غلامعلي حداد عادل ، حميد رسايي و مهدي کوچک زاده اشاره كرد.
در ميان اين افراد عليرضا زاكاني در جلسات 4 روزه مجلس يکي از فعالترين افراد بود . او چند بار به عنوان مخالف وزراي پيشنهادي در صحن علني مجلس سخنراني كرد.او مهمترين نطقش را در انتقاد و مخالفت با اولين وزير پيشنهادي كابينه حسن روحاني بيان كرد. زاكاني در نطقي با انتقاد شديد از عملکرد محمدعلي نجفي خواستار رأي عدم اعتماد نمايندگان به اين گزينه پيشنهادي کابينه يازدهم شد.زاكاني در حالي كه محمد علي نجفي را مقابل مي ديد خطاب به نمايندگان گفت: برخي از دوستان آقاي نجفي در دوره‌اي به وي گفتند که چرا در انتخابات رياست جمهوري کانديدا نمي‌شويد که وي پاسخ داد کسي بايد در انتخابات کانديد شود که به حکومت اسلامي اعتقاد دارد.او حتي گفت كه شخصيت سياسي نجفي يک شخصيت معتدل براي اداره آموزش و پرورش کشور نيست.
زاكاني به يك مساله ديگر هم اشاره كرد. او گفت: من در شوراي عالي هلال‌احمر بودم. زماني که گروه ها براي سرکشي به منازل آسيب ديدگان فتنه مي‌رفتند، خانواده ها مي گفتند قبل از شما آقاي نجفي با خانم الف آمده و گفته اند که ما نماينده موسوي و کروبي هستيم ، چرا شما مدعي شهدايي که داده‌ايد نمي شويد. آيا اين خاموش کردن فتنه بود؟
اما زاكاني يك نطق مهم ديگر هم در مجلس داشت.او كه به عنوان يكي از مخالفان زنگنه در صحن علني مجلس سخنراني كرد چند سند و مدرك هم همراه سخنراني هايش كرد.
او گفت :قراردادهايي که در اکثر آنها حضور نادرست و مفسده انگيز سه نفر با هويت مشخص و معلوم آشکار است، قراردادهايي همچون استات اويل، توتال و کرسنت که پيرامون آنها ده‌ها هزار صفحه اسناد موجود است، اسنادي که سال ها مورد دقت قرارگرفته اند ولي با وجود دست هاي پيدا و پنهان تا کنون نتيجه عملي در داخل کشور نداشته است در حالي که متهمان آن در نروژ و آمريکا محکوم شده و با جرايم سنگين و با بي آبرو شدن حتي خودکشي نيز نموده اند.
قرارداد کرسنت و صادراتِ 25 سال گاز به شارجه، يکي از چندين پرونده مفسده‌آميز دوره مديريت آقاي زنگنه است که مکتوبات قبلي ايشان و همچنين در جلسات اخير با نمايندگان به برخي مفاسد موجود آن اذعان داشتند که شرح هرکدام مثنوي هفتاد من کاغذ است.او در ادامه نطقش گفت :آيا مستحضريد به گواهِ اسنادِ دريافت شده از دستگاه قضايي نروژ و يکي از مراکز بين المللي مبارزه با فساد در انگلستان، دلالِ اول قرارداد آقاي عباس يزدان پناه يزدي پيش از امضا و انعقاد آن، مذاکرات متعددي را بين يکي از مديران ارشد و نزديک آقاي زنگنه يعني آقاي م ه معروف به جونيور و مديرعامل کرسنت آقاي حميد جعفر، هدايت نموده است و حتي براي ثبت شرکتي در برمودا براي گريز از مقررات ضد فساد اروپا مشاور حقوقي گرفته‌اند تا تجربۀ تلخ و آبروريزي بين الملليِ فساد معاملاتيِ شرکت نروژي استات اويل در ايران تکرار نشود! آيا مي دانيد به اذعان آقاي زنگنه فضاي اين گونه قراردادها آلوده است و از قضا در جريان الحاقيه ششم قراردادِ کرسنت، دلال معروف ديگري بنام آقاي ترقي جاه وارد گود شده و به عنوان پيش دريافت برابر اقرار خودشان و اسناد بانکي يک پورسانت 25 ساله و بيش از 7 ميليون درهم از طرف شارجه¬اي گرفته و به بسياري از افراد ذي نفوذ داخلي با هويت معلوم مبالغي داده و برابر قرار اوليه که به امضاء ايشان و مديرعامل کرسنت رسيده و در لاهه صحت اين توافق تاييد شده، موفق شده است با اعمال نفوذ، قراردادي را که در سال 84 در شرايط فسخ قرار گرفت را زنده کند.
احمد توكلي از موافقت تا مخالفت
احمد توكلي ؛ همه نطق هاي او را در انتقاد از دولت محمود احمدي نژاد به خوبي به ياد دارند. او هم در نطق هاي با موضوع مبارزه فساد و هم در مقوله اقتصاد براي خود صاحب برند در مجلس است. احمد توكلي فردي كاملا قابل مشاهده در بررسي راي اعتماد و حتي استيضاح دولت نهم و دهم بوده است. او اما در دولت يازدهم رويه اي ديگر براي خود برگزيد.
نكته مهم در مورد اين است كه او در رخدادي قابل تحليل در جمع نمايندگاني قرار گرفت كه در موافقت با كابينه حسن روحاني در مجلس سخنراني كردند.
احمد توكلي را البته در ادامه جلسات مجلس هم مي شد مشاهد كرد . او صرفا يك نماينده ساكت و خنثي نبود. توكلي در اين فاز تلاش داشت تا در تذكراتي وارد مباحث مربوط به كابينه شود. روز آخر بررسي وزراي پيشنهادي كه فرا رسيد اما احمد توكلي اين بار در قامتي متفاوت ظاهر شد . او حالا يك نماينده مخالف بودو در رويه اي جديد به انتقاد از يك وزير پيشنهادي كابينه مي پرداخت. احمد توكلي وقتي در صحن علني مجلس در مخالفت با زنگنه سخن مي گفت چنين اظهار داشت : من تا پريشب به رغم مخالفتم با صدارت آقاي زنگنه در دولت‌هاي گذشته، با راي اعتماد به ايشان موافق بودم و علت اين موافقتم نيز 3-4 نکته بود. اول وضعيت عرصه نفت و گاز که الان با دشوراي‌هاي سنگيني روبروست. ديگر اينکه در وزارت نفت به خاطر اينکه چند دوره صدارت غيرنفتي ها اتفاق افتاد يک نوع دلخوري و به نوعي سرافکندگي به طور کلي وجود دارد و وقتي آقاي زنگنه خواست وزير بشود نشاطي در کارکنان نفت ايجاد شد که ممکن بود کارآيي را بالا ببرد. حتي گروه‌هاي وطن دوست استقلال‌طلب نفتي جنوب هم اکثرشان از ايشان حمايت کردند و بالاخره اينکه از روزي که آقاي زنگنه راي اعتماد ميگرفت -که انشاءالله راي نميگيرد- از همان روز وزير بود و براي شناخت وزارتخانه و انتصاب‌ها نميخواست وقت بگذارد. و آخر اينکه نفت متاسفانه همچنان منبع اصلي نفت است.آقاي زنگنه 18 مرداد آمد دفترم و من به او گفتم شما فاسد نيستيد ولي اهتمامي براي مبارزه با فساد نداريد. همت‌ات را بيشتر کن و معلوم شد نظرم روي ايشان مثبت است و ايشان هم استقبال کرد. بعد از آن جلسات کميسيون تلفيق به خواهش من تشکيل شد و راي اين کميسيون عديل شد. قرار شد کميته 5 نفره اي مسائل را بررسي کند. اين جلسه صبح سه‌شنبه تشکيل شد و 5 نفر نماينده در آن حضور داشتند و آقاي زنگنه و يکي از بستگانش که با من هم دوستي دارد، نيز در اين جلسه حضور داشت.
توکلي در توضيح اتفاقات رخ داده در جلسه زنگنه به کميته 5 نفره نمايندگان خاطرنشان کرد: در اين جلسه، ضمن بررسي مسائل، آقاي اميرآبادي که عضو کميته بود مسئله‌اي را مطرح کرد که نميخواهم واردش بشوم، چرا که مهم نحوه برخود آقاي زنگنه با اين مساله است. آقاي زنگنه "قسم جلاله" خورد که "والله اين مطلب درست نيست" و من از فلان موقع اين کار را نکردم. آقاي اميرآبادي در واکنش به اين سخن زنگنه گفت که "سند دارم". ولي من از آقاي اميرآبادي خواهش کردم که وقتي مسلماني قسم جلاله ميخورد تمام کن و ايشان(اميرآبادي) هم گفت: باشد.فرداي آنروز من بازهم تلاش کردم برخي موانع از جلوي آقاي زنگنه دور شد. جلسه‌اي با نماينده ديگر هم که اطلاعات تعيين‌کننده‌اي درباره زنگنه داشت برگزار کردم. اما اين مسائل ادامه داشت تا اينکه غروب سه شنبه سندي به دست ما رسيد که نشان مي‌داد قسم آقاي زنگنه کاملا غلط است. من خيلي منقلب شدم. براي اينکه اشتباه کردن و مباني مختلف داشتن قابل پذيرش است. اما وقتي وقايع برعکس جلوه داده شود مساله فرق مي کند. اگر بنا باشد پرده‌پوشي درکار باشد ديگر هيچ ضعفي را نمي‌شود جبران کرد. در همه نظامات مردمسالار بخصوص در اسلام "صدق" خيلي مساله مهمي است. از پيامبر اسلام سوال کردند مومن مي‌تواند زنا کند، پيامبر فرمودند بله ممکن است اشتباه کند و بعدش توبه کند. پرسيدند مي‌تواند دزدي کند، فرمودند بله ممکن است اشتباه کرده و دزدي کند اما بعدش توبه کند. اين بار پرسيدند آيا مومن مي‌تواند خلاف بگويد؟ پيامر فرمود نه. مومن دروغ نمي‌گويد.احمد توکلي از نمايندگان خواست به زنگنه راي اعتماد ندهند.
حدادعادل ؛ سكوت پرمعنا
او در موافقت و مخالفت با هيچ كدام از وزرا سخني نگفت.اگر چه كه او چند روز قبل از جلسات راي اعتماد گفته بود بايد براي معتدل تر شدن كابينه روحاني تلاش كنيم.
او البته در تمام جلسات بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي حضور داشت. حتي گاهي مي شد تصوير او را در كنار وزرايي از كابينه كه به نظر مي رسيد با او زاويه سياسي داشته باشند هم ديد. اما يک خبر مهم اين است که فراكسيون اصولگرايان در نامه اي به نمايندگان نسبت به 6 وزير كابينه ابراز ترديد كرده بود. عليرضا محجوب با در اختيار قرار دادن اين خبر به آريا گفت :اين فراکسيون نام شش وزير پيشنهادي را در يک اطلاعيه آورده بود و خواهان راي عدم اعتماد به اين وزرا شده بود حتي در اين اطلاعيه قيده شده بود ما درباره وزراي ديگر به نظري نرسيده ايم اما اين شش نفر را رد کنيد .اين کار بي سابقه اي بود که در مجلس انجام شد.
سه وزيري که راي اعتماد اخذ نکردند و حتي سه وزير ديگري که آراي کمي به دست آوردند جز اين ليست شش نفره بودند .
پايداري ها ؛ تلاش براي بقا
پايداري ها که البته دلايل مهم ديگري هم براي مخالفات با کابينه داشتند همسو با ديگر طيف هاي فراکسيون اصولگرايان نقش مهمي در مخالفت با کابينه ايفا کردند. نطق هاي تند حميد رسايي و مهدي کوچک زاده کاملا نشان از خط سياسي پايداري ها داشت. آنها حتي به وزراي اصولگراي کابينه روحاني هم انتقادات تندي مطرح کردند.
فراکسيون رهروان ؛ حمايت از کابينه
در مقابل مخالفت حاميان حداد عادل ، فراکسيون رهروان ولايت تمام تلاشش را براي راي آوردن کابينه انجام داد.کاظم جلالي ، سبحاني نيا و جهانگيرزاده نطق هاي مهمي را در دفاع از کابينه در صحن علني مجلس بيان کردند.
بررسي آماري آراي وزرا
بررسي آماري آراي وزراي حسن روحاني نشان مي دهد آنچه عليرضا محجوب به آريا گفته يعني دستور تشکيلاتي فراکسيون اصولگريان براي راي ندادن به 6 وزير پيشنهادي روحاني درست بوده است. بيژن زنگنه، علي ربيعي ، عباس آخوندي ، سلطاني فر، محمد علي نجفي و ميلي منفرد 6 نفري بودند که توسط فراکسيون اصولگرايان با مخالفت مواجه شدند. اين فراکسيون البته وزن سياسي بالايي براي انداختن اين وزرا نداشت. اتفاقي که افتاد اين بود که 3 وزير کابينه راي اعتماد نگرفتند. يعني اينکه اعضايي از فراکسيون رهروان هم به اين سه نفر راي ندادند. اما چرا اين اتفاق رخ داد. بررسي هاي آريا نشان مي دهد که سلطاني فر بر اساس يک سري معادلات درون ورزشي ها تعدادي از آرا را از دست داده است . فعاليت چند چهره مطرح ورزشي عليه او و مخالفت يک نماينده شاخص اصلاح طلب با او موجب شد که سلطاني فرل وزير نشود.محمد علي نجفي هم فقط يک راي براي وزير شدن کم آورد.اما ميلي منفرد فردي بود که از همان ابتدا هم با مخالفت هاي گشترده اي مواج شده بود.
آغاز مجدد رقابت سياسي حدادعادل و علي لاريجاني ؟
حالا با اين تفاسير مي توان به اين تحليل رسيد که رقابت سياسي ميان دو شخصيت سياسي مجلس يعني غلامعلي حدادعادل و علي لاريجاني شروعي مجدد يافته است. رقابتي که مي تواند چند نتيجه به دنبال داشته باشد.
1- حدادعادل و فراکسيون تحت نظر او به منتقد وضع موجود و مخالف دولت تبديل شده که نمود آن را مي توان از اين پس در جلسات و تصميمات مجلس مشاهده کرد.
2-علي لاريجاني و فراکسيون رهروان ولايت که طيف معتدل مجلس را تشکيل مي دهد بيش از هميشه به روحاني و دولت يازدهم نزديک مي شود و البته تصويري نمايان از اصولگرايان معتدل خواهد شد.
3- علي لاريجاني و حدادعادل ممکن است در نخستين مواجهه در خرداد ماه سال آينده در انتخابات هيات رييسه مجلس با يکديگر روبرو شوند.
4-رقابت ها براي انتخابات مجلس دهم از ماه هاي ابتدايي سال آينده آغاز خواهد شد. مي توان از هم اکنون متصور بود اين دو فراکسيون به رقابت با يکديگر خواهند پرداخت. اين مساله با بازگشت سياسي اصلاح طلبان به عرصه سياست رسمي مهم و تعيين کننده است.