بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد / « عربستان و اهرم فشارغرب » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته پیرمحمد ملازهی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
حاکمیت عربستان سعودی در حال حاضر با اتهام‌های بسیار جدی در سطح بین‌المللی روبرو است. پس از روی کار آمدن ملک سلمان با تغییراتی که در حوزه ولیعهدی خاندان سلطنتی صورت گرفت به گونه‌ای که ولیعهد مقرر شده پیشین کنار زده شد و محمد بن سلمان، فرزند ملک سلمان جانشین وی شد وضعیت به گونه‌ای پیش رفت که می‌توان گفت شرایط امروز عربستان چندان مورد پسند غربی‌ها قرار نگرفته است.
این وضعیت با قتل فجیع جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول و مشخص شدن دست‌های پشت پرده در این قتل بدتر هم شد. با این وجود در عالم سیاست به خصوص در غرب واقعیت تلخی وجود دارد دال بر اینکه تخریب یک فرد در رسانه‌ها یا افشاگری درباره جرایم وی الزاما به این معنا نیست که دولتمردان غربی به دنبال اصلاح وضعیت در آن کشور یا تغییر فرد مورد نظر هستند بلکه بیشتر هدف آنها از این پرونده‌سازی‌ها یافتن نقطه ضعف‌های یک نفر و امتیازگیری از او است. بنابراین مثلا با یک افشاگری نقطه ضعف طرف را عیان می‌کنند و همین نقطه ضعف را به ابزاری برای باج‌گیری یا امتیازگیری از وی تبدیل می‌کنند. در چنین فضایی به نظر نمی‌رسد که کشورهای غربی سرسختانه دنبال اصلاحات یا تغییرات مثبت در ساختار ایدئولوژیک عربستان سعودی باشند و می‌توان گفت که هدف اصلی آنها امتیازگیری بیشتر از محمد بن سلمان در سایر پرونده‌ها است. از آنجا که ولیعهد عربستان سعودی در برابر این امتیازدهی‌ها مقاومت می‌کند لذا طرف مقابل هم تلاش می‌کند با ابزارهای مختلف این اعمال فشار را افزایش بدهد تا در نهایت محمد بن سلمان را تسلیم کند. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که عربستان سعودی بیشترین فعالیت‌های مذهبی برآمده از تفکر رادیکال اسلامی را دارد و این تفکر هم از نگاه غربی‌ها مادر جریان‌های تروریستی و رادیکال است.
بر همین اساس غربی‌ها تلاش می‌کنند برای دفع این خطر هم فشار را بر عربستان سعودی افزایش بدهند اما این فشار به معنای این نیست که قطعا در نتیجه آن تغییرات مثبتی در عربستان یا در رویکرد حاکمان این کشور صورت خواهد گرفت. حقیقت آن است که بسیار بعید است که غرب به دنبال تغییر ساختار سیاسی یا حذف قدرت پادشاهی در عربستان سعودی باشد چرا که پس از آن معلوم نیست چه شرایطی در عربستان سعودی حاکم می‌شود. به عنوان مثال هیچ ‌کس نمی‌تواند بگوید که آیا اتفاقی مانند کودتای نظامی در عربستان سعودی ممکن است یا خیر. از سوی دیگر به نظر هم نمی‌رسد که غرب نیازی به تغییر ساختار سیاسی عربستان سعودی احساس کند. آنچه برای غرب مهم است این است که جریان آزاد نقل و انتقال نفت از سعودی با قیمت معقول و معمول کماکان ادامه داشته باشد و می‌بینیم که عربستان سعودی هم در این مسیر هیچ خللی وارد نمی‌کند و از این منظر برای غربی‌ها مشکل‌ساز نیست. می‌توان گفت که اصلی‌ترین مشکل غرب با عربستان سعودی گروه‌های رادیکال اسلام‌گرا است که این گروه‌ها از نظر سعودی جهادگر به حساب می‌آیند و به هیچ‌ وجه نمی‌پذیرد که آنها را با عنوان غربی تروریست خطاب قرار دهد. اگر غرب به واقع به دنبال اصلاح رفتار سعودی بود پس از حملات یازدهم سپتامبر سال 2001 که بیشترین تعداد عاملان آن حمله از عربستان بودند دست به حرکت جدی علیه ریاض می‌زد که این کار را نکرد. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که محمد بن سلمان در مسیری کنترل شده اصلاحاتی را در جامعه سنتی این کشور پیش می‌برد. بافت مذهبی و سنتی عربستان به راحتی تن به این تغییرات نمی‌دهد اما ولیعهد جوان در گام‌هایی آرام و حساب شده تغییراتی را در این جامعه شکل داده و پیش می‌برد. می‌توان گفت که محمد بن سلمان در حال کاستن از نفوذ آل‌شیخ در عربستان سعودی است. هر چند که این گام‌ها بسیار آرام برداشته می‌شوند اما محمد بن سلمان توانسته بسیاری از موانع پیش روی این تغییرات را به حاشیه براند و به عنوان مثال برخی از مخالفان این روند را زندانی کرد تا به نوعی به آنها درباره هرنوع مخالفتی هشدار داده باشد. در نتیجه این تغییرات به نظر می‌رسد که نسل قدیمی حاکمیت در عربستان سعودی اندک اندک جای خود را به نسل جدیدتری که محمد بن سلمان نمایندگی آن را برعهده دارد، می‌دهند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که غربی‌ها هر از چندگاهی فشار بر محمد بن سلمان را برای برداشتن گام‌های اصلاحی بیشتر تحت فشار هم قرار می‌دهند. با توجه به نقشه‌هایی که محمد بن سلمان در این مدت کشیده و تخم‌مرغ‌های خود را فقط در سبد غرب قرار نداده است به نظر نمی‌رسد که افشاگری‌هایی از این دست بتواند به اهرم فشار به گونه‌ای تبدیل شود که به جابه‌جایی محمد بن سلمان منتهی شود. ولیعهد سعودی سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در رابطه با روسیه و چین هم داشته‌ و به خصوص در چین سرمایه‌گذاری‌های بسیار خوبی داشته است. از سوی دیگر غرب به خوبی می‌داند که هرگونه تلاش برای تغییر در ساختار قدرت سیاسی در سعودی می‌تواند به قیمت متزلزل شدن بیش از پیش خاورمیانه تمام شود.