بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - فرهیختگان / متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به کلیدخوردن مکانیسم ماشه از سوی طرف‌های اروپایی برجام، به «فرهیختگان» گفت: «درصورت قطعی‌شدن اجرای این مکانیسم طبق برجام کمیسیونی متشکل از معاونان وزرای امور خارجه اعضای برجام تشکیل خواهد شد و اعضا بررسی خواهند کرد آیا نقضی صورت گرفته یا خیر. اگر درباره طرحی به تفاهم رسیدند که هیچ، مساله منتفی می‌شود ولی اگر به تفاهم نرسیدند موضوع به اجلاس وزرای امور خارجه ارجاع داده می‌شود و باز آنجا مذاکره صورت می‌گیرد.»
وی افزود: «الان طرف شاکی اتحادیه اروپاست و ایران مدعی است به تمامی تعهدات خود عمل کرده و گزارش‌های مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این موضوع را تایید می‌کند. از سوی دیگر، کاهش تعهدات هم به این دلیل صورت گرفته که طرف مقابل تعهدات خود را انجام نداده است. بنابراین نقض از سوی ایران انجام نشده بلکه اروپا با اجرا نکردن تعهدات، ناقض برجام است.»
بهشتی‌پور ادامه داد: «در این مرحله اگر طرفین به طرح مشترکی رسیدند همان را جلو می‌برند و اگر به طرح مشترکی نرسیدند موضوع به کمیته سه‌جانبه‌ای می‌رود که در یک‌سو اتحادیه اروپا و در سوی دیگر ایران و یک کشور نیز به‌عنوان بی‌طرف حضور می‌یابد که وظیفه حکمیت را برعهده دارد.»
وی در توضیح شرایط طرف حکم گفت: «حکم می‌تواند یکی از کشورهای برجام باشد یا می‌تواند یک کشور دیگر خارج از توافق هسته‌ای باشد که دو طرف آن را بپذیرند. همچنین ممکن است سازمان‌ملل به‌نمایندگی از خود کسی را معرفی کند و اگر ایران و طرف مقابل بپذیرند، او می‌تواند کار حکمیت را انجام دهد.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: «در این کمیته نیز اگر توافقی حاصل نشد پرونده به اجلاس شورای امنیت سازمان‌ملل می‌رود. در اجلاس شورای امنیت هم بحث می‌شود و اگر توانستند توافق کنند قطعنامه جدید صادر کرده و طبق قطعنامه هم عمل می‌کنند و اگر به هر دلیلی به توافق نرسیدند به‌طور اتوماتیک‌وار 6 قطعنامه قبلی ضمانت اجرایی پیدا می‌کند.»
وی با بیان آنکه ما اجراکننده تعهدات هستیم و برای مذاکرات دست پر را داریم و طرفی که به تعهدات خود عمل نکرده، طرف مقابل است، خاطرنشان کرد: «اروپایی‌ها توان اجرای تعهدات خود را ندارند و مذاکره با آنها شاید فقط این حکم را داشته باشد که آنها را از پیگیری مکانیسم ماشه منصرف کنیم.»
بهشتی‌پور در پاسخ به این سوال که اروپا این بازی را احتمالا تا چه مرحله‌ای پیش می‌برد، گفت: «اروپایی‌ها نیز مانند آمریکا در دامی که صهیونیست‌ها برای آنها پهن کرده‌اند، گرفتار شده‌اند لذا چشم‌انداز این بازی چندان روشن نیست.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان آنکه پس از نخست‌وزیری جانسون در انگلیس، این کشور همکاری نزدیکی با ترامپ دارد، تصریح کرد: «آنها این‌طور فکر می‌کنند که با تحت‌فشار قرار دادن ایران به نتیجه می‌رسند در حالی که واقعا ایران نشان داده زیر بار این فشارها نمی‌رود، این مسیر تهران را به سمت اقدامات رادیکال سوق می‌دهد.»
وی در توضیح گزینه‌های پیش‌روی ایران در مواجهه با این فضا گفت: «ایران می‌تواند همکاری‌های خود را با آژانس کم یا قطع کند و پروتکل الحاقی را که تاکنون به‌صورت داوطلبانه اجرا می‌کرد کنار بگذارد یا حتی درنهایت خروج از NPT را در دستورکار قرار دهد.»
بهشتی‌پور این سناریو را قدری بعید دانست و گفت: «عملیاتی‌کردن آن احتمالا دوستان ما همانند روسیه و چین را نیز به سمت اروپا و آمریکا سوق می‌دهد.»
این استاد دانشگاه با اشاره به اظهارات دیروز وزیر امور خارجه در این خصوص و تاکید وی بر در نظر داشتن برنامه‌هایی دیگر پیش از خروج ازNPT خاطرنشان کرد: «اولین گام این است که ایران پروتکل الحاقی را که تاکنون داوطلبانه آن را اجرا می‌کرد دیگر اجرا نکند یا حداقل تعهدات خود در مقابل نظارت‌ها و کنترل‌های آژانس را کمتر کنیم. این موضوع می‌تواند مشکلاتی را برای ایران به‌دنبال داشته باشد اما خیلی بهتر از خروج از NPT است.»
وی این تحلیل که در شرایط فقدان برجام و بازگشت قطعنامه‌ها اوضاع از وضعیت کنونی بدتر نمی‌شود را نادرست دانست و گفت: «برجام صرفا یک توافق اقتصادی نیست و اگرچه جنبه‌های اقتصادی آن مهم است، اما اگر ایران به‌عنوان تهدید‌کننده صلح دنیا تلقی شود هم از نظر سیاسی و هم از نظر امنیتی و هم از نظر نظامی دچار مشکلات عدیده‌ای خواهد شد.»
بهشتی‌پور در پایان تصریح کرد: «بنابراین درمجموع باید تلاش کرد کار به آنجا نرسد و اگر به این نقطه رسیدیم، همه متحد در صحنه هستیم.»