بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
تقابل‌ها نه در عیان بلکه در خفا از همان نخستین روزهای روی کار آمدن حسن روحانی با شکست رقبای اصولگرایش آغاز شد. شیخی که آن روزها بیش از امروز گفتار و کردارش با حقوقدانان همخوانی داشت، با حمایت تمام‌قد اصلاح‌طلبان راهی کاخ پاستور شد، اما می‌دانست مخالفان قدرتمندش لحظه‌ای از تخریب او و دولتش دست نخواهند برداشت شاید گمانش را نمی‌کرد، سال‌ها بعد در شرایطی مجبور به جدالی نابرابر با همان مخالفان باشد که نه‌تنها سبد رای‌اش در قیاس با سال‌های 92 و 96 ریزش جدی پیدا کرده بلکه مخالفان داخلی‌اش علنا کمر به تخریبش بسته‌اند؛ تخریب‌هایی که کنار تحریم‌های خارجی دونالد ترامپ و یارانش می‌کوشد بیش از پیش پیغام ناکارآمدی دولت را به افکار عمومی مخابره کند.
حسن روحانی و به‌طور کلی مجموعه دولت دوازدهم در این میان با پاشنه آشیل همیشگی‌شان، تیم اطلاع‌رسانی نه چندان قدرتمند، بیشتر از هر زمان دیگری آسیب‌پذیر شد تا جایی که حامیان و موافقانش نیز در میان حجم انبوه اخبار علیه دولت گم شدند. اما این جدال از زمانی نابرابر شد که صداوسیما نیز در جرگه مخالفان دولت قرار گرفت. جام‌جم از ابتدا هم در زمره یاران و حامیان دولت قرار نداشت، اما دست‌کم می‌کوشید همسو با مخالفان دولت که اگر منافع و مقاصد جناحی در صدر اولویت‌های‌شان نباشد، قطعا منافع ملی نیز صدرنشین جدول اهداف‌شان نیست، نباشد اما رفته‌رفته با گسترش نفوذ اصولگرایان و چهره‌های نزدیک به جبهه پایداری در شبکه‌های صداوسیما، این روند تغییر کرد و پاستور شد سیبل همیشگی برنامه‌سازان جام‌جم. سیبلی که برخلاف سایر افراد و نهادها و قوا، انتقاد و تخریب از آن نه‌تنها خطری به همراه نداشت؛ بلکه به‌زعم رییس‌جمهوری بعضا با «جایزه» هم همراه بود.
«افق» در خط مقدم
در این میان برخی شبکه‌های صداوسیما در تخریب دولت گوی سبقت را از سایر رقبای خود ربودند تا جایی که نام‌شان در ردیف بزرگ‌ترین و قدرتمندترین مخالفان دولت دوازدهم قرار گرفت. برنامه‌سازانی نزدیک به اصولگرایان، مجریانی تمام اصولگرا و میهمانانی نزدیک یا عضو جبهه پایداری کلکسیونی ضد دولتی را تشکیل دادند در شبکه «افق». این شبکه هشتم اسفندماه 93 در حالی تشکیل شد که حرف و حدیث‌ها مبنی بر حضور برخی نهادها که از قضا میانه چندان خوبی با دولت و دولتمردان ندارد، در آن بسیار شنیده می‌شد ولی حالا و با گذشت 4 سال و 10 ماه و 23 روز از تولد این شبکه، به نظر نمی‌رسد که این شنیده‌ها چندان دور از واقعیت محسوب شود. با این حال شبکه افق زمانی رویکرد تندتری نسبت به دولت در پیش گرفت که برنامه‌ای زنده با نام «جهان آرا» در آن متولد شد، برنامه‌ای که سازندگانش رویکرد آن را «روشنگری» نامیدند ولی به‌زعم ناظران و تحلیلگران همه کارکردی داشت جز «روشنگری».این فشارها اما معطوف به شبکه «افق» و برنامه «جهان آرا» نماند؛ همان مجریانی که در شبکه‌ای به مراتب کم‌مخاطب‌تر «جهان آرا» ساختند با کوچ عادل فردوسی‌پور و دیگران از شبکه‌های صداوسیما، به شبکه سوم آمدند و «میدان انقلاب» را ساختند، آن هم با همان رویکرد پیشین؛ رویکردی که به شبکه نخست صداوسیما و برنامه «ثریا» نیز که خود را «دید‌بانی برای شفافیت ایران» معرفی می‌کرد، کشیده شد. این روند چنان ادامه یافت که هر روز ایستادگی جام‌جم برابر پاستور بیش از پیش با اظهارات مجریان و کارشناسان این برنامه‌ها برای ناظران و به‌ویژه کاربران شبکه‌های اجتماعی مشخص شد.
سلام بر جنجال
دولت در این میان اما بی‌کار نماند؛ به‌طوری که چندین و چند بار اخباری مبنی بر تذکر شخص رییس‌جمهوری یا سایر اعضای کابینه به رییس سازمان صداوسیما رسانه‌ای شد. هر از گاهی نیز حسام‌الدین آشنا به عنوان مشاور رییس‌جمهوری و نماینده قوه مجریه در شورای نظارت بر صداوسیما با نامه‌هایی خواستار توقف روند ضد دولتی جام‌جم شد اما تقریبا هیچ‌یک از این تذکرها و نامه‌ها افاقه نکرد تا جایی که صداوسیما تصمیم به تغییر رویه گرفت؛تغییر رویه‌ای که درست در شرایطی ایجاد شد که جام‌جم و شبکه افق به‌واسطه اظهارات کارشناسان حاضر شده در برنامه «جهان آرا» با انتقادهای بسیاری مواجه بود. موضوع از آنجا آغاز شد که محمدصادق کوشکی و نادر طالب‌زاده به عنوان دو فعال فرهنگی اصولگرا با حضور در برنامه «جهان آرا» آن ‌هم در شرایطی که هنوز داغ «خطای انسانی» پدافند هوایی سپاه و انهدام هواپیمای مسافربری اوکراینی تازه بود، اولی به رخشان بنی‌اعتماد تاخت و دومی سرانجام حادثه تلخ پرواز 752 را «هیچ» دانست.این اظهارات جنجالی از یک‌سو و گفته‌های زینب ابوطالبی مبنی بر خداحافظی آنان که رویکردی مخالف با این مجری جوان به مسائل سیاسی و اجتماعی دارند، از سوی دیگر سبب شد تا باز کاربران شبکه‌های اجتماعی و البته کنشگران سیاسی و مدنی یکی پس از دیگری به انتقاد از رویکرد عجیب جام‌جم بپردازند. حسام‌الدین آشنا هم در این میان نامه‌ای به غلامحسین محسنی‌اژه‌ای به عنوان رییس شورای نظارت بر صداوسیما نوشت و تاکید کرد: «در شرایطی که جامعه ایران در شوک خطای انسانی رخ‌داده در انهدام هواپیمای مسافربری به سر می‌برد و تصور پنهانکاری و دروغگویی در افکار عمومی شکل گرفته است، شبکه افق و برنامه جهان‌آرا بدون در نظر گرفتن اقتضائات این شرایط خاص و پیچیده به دعوت از مهمانان و کارشناسانی می‌پردازند که با نکات نسنجیده و توهین‌آمیز، بر بغرنج‌تر شدن شرایط می‌افزایند و شکاف‌های ایجاد شده را تعمیق می‌کنند.»
به وقت پایان
این جنجال‌ها برخلاف گذشته که عموما با مقاومت سازمان صداوسیما و نپذیرفتن اشتباه از سوی مجریان و برنامه‌سازان همراه می‌شد، با واکنش قابل تاملی از سوی محمدحسین رنجبران، مدیرکل روابط عمومی صداوسیما همراه شد. او در اظهاراتی که باشگاه خبرنگاران جوان به عنوان خبرگزاری وابسته به صداوسیما آن را منتشر کرد، نه تنها از گفته‌های کوشکی، طالب‌زاده و ابوطالبی دفاع نکرد، بلکه تلویحا حق را به منتقدان داد و تاکید کرد: «بار‌ها اعلام کرده‌ایم در برنامه‌های زنده، مسوولیت حرف‌هایی که کارشناسان می‌گویند، برعهده خودشان است و سازمان صداوسیما نه‌تنها چنین اظهارنظر سخیفی را قبول ندارد، بلکه آن را خلاف موازین اخلاقی و در شرایط فعلی کشور، سمی مهلک برای وحدت میان قشر‌های مختلف می‌داند.»
واکنش‌ها اما به همین‌جا منتهی نشد. چندان از جنجال‌های اظهارات این به اصطلاح کارشناسان در شبکه افق و انتقادات عمده تحلیلگران و ناظران نگذشته بود که خبری عجیب نوک پیکان اصولگرایان را به سمت دولت برگرداند. صبح بیست و نهم دی‌ماه بود که اخباری مبنی بر توقف پخش برنامه‌های «ثریا»، «جهان آرا» و برنامه‌هایی از این دست رسانه‌ای شد و بازخوردهای بسیاری نیز در میان اصولگرایان به همراه داشت، اما در شرایطی که مسوولان صداوسیما مقابل چرایی این مهم سکوت کرده بودند، وحید یامین‌پور و امیرحسین ثابتی به عنوان مجریان «جهان آرا» که از قضا هر دو تمام و کمال در زمره اصولگرایان قرار می‌گیرند، در شبکه‌های اجتماعی خود دلیل این تعطیلی را فشارهای دولت و شخص حسام‌الدین آشنا عنوان کردند. اتهامی که حامد کاشانی، تهیه‌کننده برنامه «عصرانه» و مقصودی تهیه‌کننده برنامه «ثریا» نیز تلویحا آن را مطرح کردند و از تلاش‌های «آشنا» و «ناآشنا» برای کاهش «شأن رسانه ملی» در حد «روابط عمومی مجیزگوی دولت» سخن به میان آوردند.
این اتهامات به سرعت از سوی اصولگرایان و کاربران همسو با آنان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد تا جایی که حامیان این جریان روحانی و دولتش را عملا به عاملی برای ایجاد خفقان رسانه‌ای در جمهوری اسلامی معرفی کردند، اما بعدازظهر همان روز روابط عمومی صداوسیما صراحتا تمام گفته‌های اصولگرایان و حامیا‌ن‌شان را در تایید عدم پخش زنده برنامه‌های «عصرانه» و «جهان‌آرا» از «شبکه افق» و «ثریا» از شبکه یک سیما، موضوع تعطیلی این برنامه‌ها را رد و بیان کرد: «فقط این برنامه‌ها نیست که از زنده به تولیدی تغییر شکل می‌دهند؛ بلکه برنامه «آفتاب شرقی» شبکه یک و همچنین «پرونده ویژه» شبکه 3 نیز که زنده پخش می‌شدند، مدتی است که به صورت تولیدی یا همان ضبطی پخش می‌شوند. شبکه یک تصمیم گرفته برخی از برنامه‌های هفتگی فرمول یک را نیز به صورت ضبطی پخش کند. دلیل این کارها به حد مطلوب رساندن کیفیت برنامه‌ها و بی‌ربط با فشارهای سیاسی است؛ بنابراین تغییر شکل این برنامه‌ها هیچ ربطی به این حرف‌ها ندارد.»