بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد / « شرایط پیچیده افغانستان » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته پیرمحمد ملازهی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
اختلاف‌نظر میان دو تیم اشرف غنی و عبدالله عبدالله بسیار شدید است. در حال حاضر روشن نیست که عبدالله عبدالله بعد از اعلام نتایج انتخابات مبنی بر پیروزی اشرف غنی در نهایت ...
نتیجه را می‌پذیرد یا رویکرد جدیدی را اتخاذ می‌کند. واقعیت آن است که این انتخابات در بدترین زمان ممکن برگزار شد و نتایجی که به دست آمد نیز نمی‌تواند مشروعیت کامل را به دولتی که از این طریق روی کار آمده بدهد. حقیقت آن است که از حدود 25 میلیون نفری که می‌توانستند در این انتخابات رای دهند کمتر از دو میلیون نفر در آن شرکت کردند که این موضوع دو علت اساسی دارد؛ نخست به دلیل ناامیدی مردم افغانستان از شکل حکومت لیبرال دموکراتی که از توافقنامه بن به دست آمده به وجود آورده که عملا کاری برای مردم افغانستان انجام نداده است، چرا که این ساختار حکومت نه توانسته امنیت را برقرار کند و نه در سوی دیگر توانسته اقتصاد در این کشور را متحول کند. از همین رو افغانستان همچنان درگیر جنگ، بحران و نیازمند کمک‌های خارجی است. از سوی دیگر نیز حقیقت آن است قدرت‌های خارجی از جمله اروپا و امریکا که در افغانستان دخالت کردند آنها نیز از طریق نظامی نتوانستند به راه‌حلی دست پیدا کنند و در نهایت امریکایی‌ها به سمت پذیرش طالبان سوق پیدا کردند و با مذاکراتی که در دوحه انجام می‌شود، نشان دادند که به نوعی امید خود را از ساختار کنونی دولت در افغانستان از دست داده‌اند. در چنین فضایی دولتی در حال شکل‌گیری است که اگر عبدالله عبدالله نتایج آن را نپذیرد، دو راه‌حل پیش روی افغانستان وجود دارد، همان‌گونه که عبدالله عبدالله پیش‌تر تهدید کرده است در شمال افغانستان دولت موازی تشکیل می‌دهد که در آن صورت به معنی یک جنگ داخلی در افغانستان خواهد بود. حتی ممکن است این کشور به سمت تجزیه سوق پیدا کند و دو کشور خراسان و پشتونستان تشکیل شود که به نظر می‌رسد امریکایی‌ها پشت پرده روی این سناریو نیز کار کرده‌اند. سناریوی دیگر این است که عمر سیاسی عبدالله عبدالله را تمام شده بدانیم و افرادی در شمال افغانستان همچون عطا محمد نور که ظرفیت بالاتری برای مصالحه دارد جانشین عبدالله شود و یک توزیع قدرت نیز صورت گیرد. در عین حال قانون اساسی باید تغییر کند تا طالبان نیز شریک قدرت در افغانستان شود و نظام کنونی هم تغییر کند و تبدیل به یک نظام فدرالی شود. هر گروه نیز بر مبنای وزن و قدرتی که دارند در قانون اساسی جدید سهم پیدا کنند. شاید بتوان روی چنین فرمولی فکر کرد تا افغانستان وارد یک جنگ داخلی نشود. این شرایط کاملا بستگی به امریکا دارد. اگر بخواهند، مانند دوره اوباما که جان کری وارد عمل شد و با دورزدن انتخابات دولت وحدت ملی را شکل دادند یک سناریوی پیش رو است. اگر امریکایی‌ها به دنبال این موضوع باشند، به نظر می‌آید می‌توان به یک راه‌حل سیاسی امیدوار بود. امریکایی‌ها در کنار این مسائل بحث یک دولت موقت را نیز در نظر دارند که این دولت موقت طی مدت زمانی مشخص قانون اساسی را تغییر دهد و افغانستان را تبدیل به یک نظام فدرالی کند و نظام ریاستی منتفی شود. همه این صحبت‌ها به نوعی وجود دارد اما به نظر می‌رسد اشرف غنی از هوشمندی خاصی برخوردار است. اشرف غنی به‌رغم مخالفت امریکایی‌ها بازی پیچیده‌ای را آغاز و انتخابات ریاست‌جمهوری را برگزار کرد. از طرفی دیگر شمارش حدود 2 میلیون رای تا این حد طول نمی‌کشد و از همان روز اول مشخص بود که اختلاف بر سر این بود که چه کسی رییس‌جمهور شود. عبدالله عبدالله معتقد است اگر 300هزار رای تقلبی که به سبد رای اشرف غنی ریخته شده باطل شود، او برنده انتخابات خواهد بود. اما با همین میزان رای اکنون اشرف غنی پیروز انتخابات است. از همین رو آقای غنی بازی پیچیده‌ای را به رغم خواست امریکایی‌ها و طالبان انجام داد و اکنون خود را رییس‌جمهور می‌داند و بعید به نظر می‌رسد با روحیه آقای غنی و با توجه به اینکه بحث قوم پشتون نیز مطرح است و آنها سال‌هاست در راس قدرت افغانستان قرار دارند و حاضر نیستند قدرت را در اختیار قومی دیگر قرار دهند. به رغم اینکه عبدالله تبار پشتون دارد اما مادرش تاجیک است و نمی‌تواند به آنها پشت کند. بنابراین باید یک مصالحه در افغانستان صورت گیرد. هرچند که بگوییم این انتخابات در شرایط خاص برگزار شده و از مشروعیت کافی برخوردار نیست، در حال حاضر اشرف غنی را نمی‌توان نادیده گرفت، چرا که او مدعی پیروزی در انتخابات است. اما از طرفی دیگر اگر بناست صلح و ثبات در افغانستان شکل بگیرد باید طالبان را در قدرت شریک کند. بنابراین بازی آقای غنی در این جریان بسیار حساب‌شده است و طالبان نیز با غنی راحت‌تر وارد مذاکره خواهد شد تا به یک آتش‌بس دست پیدا کنند و حتی اگر بناست دولت موقتی شکل بگیرد باید قدرت در اختیار آقای غنی باشد. اوضاع افغانستان بسیار پیچیده است ولی هرکدام از این بازیگران بازی خود را انجام می‌دهند. اکنون این شرایط کاملا مطلوب طالبان است چرا که هم به لحاظ سیاسی و هم نظامی در موقعیت مناسبی قرار دارد. طالبان به لحاظ نظامی حدود 50 درصد از خاک افغانستان را در اختیار دارد و مناطق دیگر را نیز تهدید نظامی‌ می‌کند. به لحاظ سیاسی نیز امریکا مجبور به مذاکره با آنها شده و به عنوان یک گروه رسمی طالبان را به رسمیت شناخته و عبارت امارت اسلامی را در توافق دوجانبه گنجانده است. بنابراین طالبان در موقعیتی قرار گرفته که در کوتاه‌مدت هم می‌تواند شریک قدرت شود و هم مورد پذیرش و مقبولیت قرار گیرد و در بلندمدت نیز این طالبان خواهد بود که قدرت را در افغانستان به دست می‌گیرد.