بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - روزنامه شهروند / متن پیش رو در روزنامه شهروند منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سورپرایز وزیر ارتباطات به مذاق خیلی‌ها خوش نیامد. شهروندان ایرانی که منتظر یک خبر غافلگیرکننده و بزرگ بودند، ناگهان با فیلمی از ظهور پهپادهای پستچی در ایران مواجه شدند. پهپادهای پستچی از همان دقایق اولیه انتشار سورپرایز در صفحه اینستاگرامی وزیر ارتباطات با انتقاد کاربران ایرانی مواجه شد. کاربرانی که یادشان نمی‌آمد آخرین بسته پستی را چه زمانی ارسال کرده‌اند. سرانه مرسوله پستی برای هر شهروند ایرانی تنها هشت بسته در ‌سال است اما این شاخص در جهان به‌طور میانگین ٥٠ بسته در‌ سال است و مردم دنیا تمامی خدمات دریافت کالا اعم از خرید کتاب، غذا و... را با شرکت‌های پستی انجام می‌دهند. سرانه ایرانی‌ها از مرسوله پستی به خوبی گویای آن است که شرکت ١٤٠ساله ایرانی غیراقتصادی عمل می‌کند و همین مسأله یعنی زیان‌دهی شرکت پست موجب شد که در دولت یازدهم جلوی واگذاری این شرکت به بخش خصوصی گرفته شود. گرچه پست سال‌های زیان‌دهی را پشت‌سر گذاشته است اما هنوز نتوانسته در بازار جابه‌جایی کالا سهم قابل توجهی داشته باشد و براساس اعلام سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی نزدیک ٨٥‌درصد این بازار در دست شرکت‌های غیررسمی است. در این شرایط آذری‌جهرمی از پهپادهای پستچی رونمایی کرده است. پروژه‌ای که به گفته حسین مهری، مدیرسابق شرکت ملی پست به «شهروند» هنوز در جهان چندان تجاری‌سازی نشده است و غول‌های پولساز تکنولوژی مانند آمازون از آن به صورت آزمایشی استفاده می‌کنند.
البته آذری جهرمی در پست اینستاگرامی اش نوشته است که هدف از توسعه چنین پهپادی، جلوگیری از آلودگی شهرها و البته باقی نماندن نقاط غیرقابل دسترس در سراسر ایران است. خود او درباره کاربرد پهبادها و توجیه اش برای این سورپرایز نوشته است: «انتقال سریع دارو به بیمارستان‌ها، جزیره‌ها، سورپرایز کردن یکدیگر و... از جمله کارهایی است که از این به بعد در اختیار شما خواهد بود. در حال حاضر کشورهای کمی در دنیا هستند که این کار را کرده‌اند.»
از سورپرایز کاربران ایرانی تا سورپرایز جهرمی
محمدجواد آذری‌جهرمی در همایش تهران شهر هوشمند گفته بود که آخر هفته برای ایرانی‌ها یک خبر غافلگیرکننده دارد و از همان زمان گمانه‌زنی‌های کاربران ایرانی شروع شد. کاربران زیادی معتقد بودند که سورپرایز وزیر احتمالا اینترنت ملی است و بخشی دیگر درباره رفع فیلتر تلگرام و توییتر گمانه‌زنی کرده بودند. دسته سوم حدس می‌زدند که وزیر ارتباطات تصمیم دارد ترافیک داخلی پهنای باند را رایگان اعلام کند و به نوعی زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات با این اقدام تقویت شود. آذری‌جهرمی اما تا دقایق پایانی روز پنجشنبه طرحش را رونمایی نکرد و گمانه‌زنی‌های فالوورهایش را استوری می‌کرد. در همین حین برخی کاربران به غلط یا درست از رفع فیلتر یوتیوب خبر دادند و شایعه شد که سورپرایز وزیر ارتباطات رفع فیلتر یوتیوب بوده است. دقایقی پس از انتشار شایعه که حالا کارش به خبرگزاری‌ها و کانال‌های رسمی هم کشیده شده بود، آذری‌جهرمی در اینستاگرامش پستی را ارسال کرد و نوشت که سورپرایزش ظهور پهپادهای پستچی در ایران است. این اتفاق برای نخستین‌بار است که در ایران رخ می‌دهد. در حوزه بین‌المللی نزدیک به ٦ماه پیش آمازون در لاس وگاس از نسخه پیشرفته پهپادهای پستچی خود با عنوان «پرایم ایر»( Prime Air) رونمایی کرد. پهپادهای پیشرفته و سبکی که می‌تواند ظرف مدت ٣٠دقیقه سفارش مشتریان آمازون را تحویل دهد.
پهپادهای پستچی غیراقتصادی هستند
پهپادهای پستچی برای نخستین‌بار در ‌سال ٩٥ خبرساز شدند و شرکت ملی پست اعلام کرد که به صورت آزمایشی پهپادهای پستچی ساخت داخل را در مسیر کیش- بندرعباس تست می‌کند. پهپادهای آزمایشی را پژوهشگاه فناوری‌های فضایی ساخته بود و بنا به ادعای این مرکز، پهپادهای ایرانی می‌توانند تا ٥کیلوگرم مرسوله را تا شعاع ١٥کیلومترحمل کنند. پهپادهای پستچی ایران از همان سال‌ها در حد حرف ماند، تا اینکه آذری‌جهرمی به صورت ناگهانی اعلام کرد که این پهپادها وارد خط عملیاتی شرکت پست شده‌اند. او در همین زمینه فیلمی در اینستاگرام منتشر کرد که پهپاد پستچی از شرکت ملی پست در خیابان بهشتی یک تندیس شیشه‌ای را به عمارت کلاه‌فرنگی بی‌سیم در خیابان شریعتی حوالی سیدخندان برده و به آذری‌جهرمی تحویل داد. آنها در این فیلم ادعا کردند که پهپاد پستچی بسیار سریع بسته را رسانده است. آن‌قدر سریع که وزیر و یکی از مدیران پستی به صورت پیامک به هم خبر بدهند. حسین مهری، مدیرسابق شرکت ملی پست که در دوره مدیریت او پهپادهای پستچی خبرساز شده بودند، به «شهروند» می‌گوید: «پهپادهای پستچی بسیار هزینه‌بر و غیراقتصادی هستند و در همان زمان یکی از مهم‌ترین علل منتفی‌شدن پروژه همین موضوع بوده است.»
برای اینکه برآورد حدودی از هزینه پرواز پهپادها داشته باشید، باید بدانید مهندسان عمران برای پرواز یک پهپاد در محوطه ١٠٠ مترمربعی و تهیه نقشه هوایی نزدیک به ٣٠٠ تا ٥٠٠‌هزار تومان هزینه می‌کنند و طبیعی است که ارسال بسته‌های پستی زیر ٥کیلوگرم آن‌هم هزینه‌های سنگین توجیه اقتصادی برای مشتریان ندارد. رئیس سابق شرکت ملی پست می‌گوید که در ‌سال٩٦ هزینه ارسال هرکیلوگرم محموله پستی با پهپاد حدود یک‌میلیون تومان تمام می‌شد. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که میانگین حقوق دریافتی پستچی‌ها به دو تا سه‌میلیون تومان می‌رسد و با این حساب پهپادهای پستچی برای ارسال دوبسته یک‌کیلوگرمی به اندازه حقوق یک‌ماه پستچی‌های ایران هزینه‌بر هستند. مهری به «شهروند» توضیح می‌دهد: «درحال حاضر غول‌های تکنولوژی مانند آمازون و شرکت پست DHL آمریکا هم به صورت آزمایشی و محدود از پهپادها استفاده می‌کنند و در واقع این فرآیند هنوز در دنیا هم به آن صورت تجاری‌سازی نشده است.»
اگر پهپادها سقوط کنند
البته پرواز پهپادهای پستی در ایران به همین چالش محدود نمی‌شود و گره‌های امنیتی زیادی برای پرواز پهپادها وجود دارد. پهپادها مجهز به دوربین هستند و عبور آنها از فضاهای نظامی و امنیتی، سفارتخانه‌ها و حریم خصوصی مردم یک مشکل بزرگ ایجاد می‌کند. گره بزرگ دیگری که برای پرواز پهپادها در ایران وجود دارد، قدرت فنی و سطح تکنولوژی این پهپادهاست. چندماه پیش سقوط پهپاد پستچی در سوییس به دلیل مشکلات سخت‌افزاری خبرساز شد. این پهپاد 12کیلویی با قابلیت حمل بارهای 2کیلوگرمی توسط کمپانی Matternet و در چارچوب همکاری با شرکت پست سوییس به پرواز درآمده بود و سقوط آن در نزدیکی یک مهدکودک حسابی خبرساز شد. آن‌قدر که پروژه پهپادهای پستچی را در سوییس به کما ببرد. آمازون به‌عنوان یکی از غول‌های پولساز تکنولوژی در جهان برای سقوط پهپادهای پستچی تکنولوژی تازه‌ای به کار گرفته است که پهپادها قبل از سقوط در هوا منهدم شوند اما این مسأله را فعلا در حد ایده مطرح کرده است.