شفافیتی که شامل پیگیری نیست
تحلیل ویژه
بزرگنمايي:
اخبار محرمانه - روزنامه شهروند / متن پیش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
«شفافیت نوعی مبارزه با فساد است. مبارزه با فساد با شفافیت و پیشبینیپذیری درست میشود. مدیر دولتی و حکومتی باید بداند که این قراردادی که امروز امضا میکند قرار است روی سایت قرار بگیرد و فردا همه آن را میبینند.» این جملات را حسین انتظامی در بدو ورود به سازمان سینمایی گفته، پیش از اینکه پشت میز ریاست سازمان سینمایی نفسی چاق کند یا فکر عافیتطلبیهای مرسوم «مدیرانه» باشد.
«شفافیت خدمت بزرگی به ایفای نقش دیدهبانی رسانههاست. برخی مدیران با شفافسازی مخالفند چون آن را خودزنی میپندارند، اما از آثار مبارک دیدهبانی رسانهها غافلند.» این هم بر زبان انتظامی جاری شده. اصلا بگذارید تکلیف را روشن کنیم: در یک سال و چند ماهی که از سکانداری مدیریت جدید سازمان سینمایی میگذرد، کلیدواژه سخنان مدیران این سازمان شفافسازی بوده. مطالبهای که رئیس سازمان به دنبالش بود و آن را دوای درد سینمای فرتوت ما عنوان کرد.
اما اینکه آیا این شفافسازی دردی از سینمای ایران را دوا کرده یا نه، حکایتی دیگر است.
سعید ابوطالب درباره انتشار بودجه و ریز هزینههای سازمان سینمایی میگوید: «انتشار مبلغ بودجه سازمان سینمایی و زیرمجموعههای آن یک کار ارزشمند و درخور ستایش است که حتماً باید سرلوحه بقیه دستگاههای فرهنگی و غیر فرهنگی قرار بگیرد و شاید این تصمیم درست و دقیق به واسطه سابقه طولانی مدت حسین انتظامی در حوزه رسانه و خبر بوده باشد که باید به فال نیک گرفت.»
پژمان لشگریپور تهیهکننده اما میگوید: «در زمینه شفافسازی نباید از یاد ببریم که هدف اصلی شفافسازی رسیدگی و جلوگیری از فساد و خطاست. اگر این امر اتفاق افتاده، یعنی شاهد تجربه خوبی بودهایم و اگر نه، باید روش دیگری به کار بست.»
سال گذشته وقتی نخستین گزارش عملکرد مالی بنیاد سینمایی فارابی منتشر شد، منتقدی نوشت: «سازمان سینمایی در اقدامی مترقی و دلپذیر گردش مالی ماههای اخیرش را رسانهای کرد و این جای تقدیر دارد، اما این تقدیر و تجلیل نافی این نیست که آمار ارایهشده بیش از اینکه به بیلان عملکرد یک نهاد دولتی شبیه باشد، شبیه افشاگری درباره حیفومیل بودجه است. پر از نامهای تکراری سینماگران شکستخورده که انگار شیر بودجه فقط به سمت جیب آنها باز است، بیتوجه به اینکه در این اوضاع و احوال فیلمسازان مستقل تازهآمده بهرغم موفقیتهای آثار سابقشان، امسال هفت- هشتسال میشود که در پی اندکی سرمایه برای تولید آثار جدیدشان کفش آهنین به پا کردهاند.»
گزارش عملکرد مالی بنیاد سینمایی فارابی در هفت ماه نخست امسال را نیز با همان جملات میتوان تحلیل کرد. گزارشی که حکایت از این دارد که در هفت ماه بیش از 18 میلیارد و 700 میلیون تومان برای حمایت از فیلمهای فاخر هزینه شده، ١٠میلیارد تومان برای دو جشنواره سینمایی، ٨میلیارد تومان در ذیل فصلی تحت عنوان «پشتیبانی»، ٦٠٠میلیون تومان برای برپایی چتر جشنواره کن و البته مبالغی هم برای حمایت از یک سری افراد و پروژههای سینمایی.
لیست افراد مورد حمایت فهرست فارابی هم سینماگرانی چون علی عطشانی، مهدی صباغزاده، بهروز افخمی، نیکی کریمی، علی مصفا، رهبر قنبری، علی قویتن، حامد حسینی، جمیل رستمی و... را شامل میشود.
در گزارش عملکرد فارابی در سرفصل حمایت ازتولید آثار سینمایی فاخر مبلغ ١٨میلیارد و ٧٠٠میلیون تومان برای حمایت از آثاری چون غلامرضا تختی، ماجرای نیمروز ٢، سمفونی نهم، سرزمین بود و نبود، سلفی با دموکراسی، رمانتیسیسم عماد و طوبی و بیتار هزینه شده است. فیلمهایی که حداقل سه فیلم از فهرست (غلامرضا تختی، ماجرای نیمروز ٢، سمفونی نهم و بهرغم حمایت 3.9میلیاردی از تختی و حمایت 2.2میلیاردی از ماجرای نیمروز و نیز حمایت ١,٢ میلیاردی از سمفونی نهم) هزینه تولیدشان را بازنگرداندند و در مورد آثار دیگر نیز امیدواری چندان زیادی وجود ندارد. بیتار به تهیهکنندگی حامد حسینی و کارگردانی جمیل رستمی یکمیلیارد و 504میلیون گرفته. جمیل رستمی مدتهاست فیلمی نساخته و حامد حسینی هم سال گذشته فیلم «سرو زیر آب» را روی پرده داشت که گیشه موفقی هم نداشت. سلفی با دموکراسی به کارگردانی و تهیهکنندگی علی عطشانی 900میلیون گرفته و رمانتیسیسم عماد و طوبی به تهیه کنندگی مهدی صباغزاده نیز 575 میلیون حمایت شده.
در ذیل حمایت از تولید فیلم سینمایی و سریال به پروژهها و افرادی چون علی مصفا، زهرا مشتاق، نیکی کریمی، بهروز افخمی، سینا سعیدیان، سعید چاووشیان و چند تن دیگر اشاره شده که تا سقف ٣٠٠میلیون تومان تسهیلات گرفتهاند.
بودجه 8.5میلیاردی برای پشتیبانی، حمایت 5میلیارد و 350میلیون تومانی از برگزاری جشنواره کودک و حمایت ٥ میلیاردی از جشنواره جهانی فجر، هزینه 577میلیونی برپایی چتر و حضور فعالان بینالملل در جشنواره کن و البته هزینه ٥٥٠ میلیون تومانی برای حمایت از تولید پدیدهای با عنوان وب دیگر از موارد اشاره شده در گزارش عملکرد مالی فارابی است.
رسانهای نوشته: پرسش اصلی اینجاست که شفافیتی که شامل پیگیری نشود، چه فایده دارد؟ وقتی بعد از یک سال تمام انتقادهایی که انتشار عملکرد مالی بنیاد سینمایی فارابی در سال گذشته موجب شده بود، یک بار دیگر تکرار میشود، آیا به این معنی نیست که باید راهکاری دیگر اندیشید؟
رئیس سازمان سینمایی میگوید: «هزینه و درآمد رویدادها باید مشخص باشد تا هم سینماگران و هم مردم بدانند که ما چقدر درآمد داشتیم، چقدر هزینه کردیم و در کل چگونه سیاستگذاری کردیم. چنین بازخوردهایی کمک میکند که در مقام سیاستگذار و تصمیمسازی بهتر عمل شود. وقتی نگاه سامانهای داشته باشیم میتوانیم با این بازخوردها ضوابط را اصلاح کنیم. مثلا میگویند چرا به این فیلم یا کتاب یا نشریه اینقدر پرداخت کردید و به رقیبش مقداری دیگر. یا ضوابط ما قابل دفاع و روزآمد است یا نیست. اگر نیست باید اصلاح شود.»
باید منتظر ماند و دید چه زمانی این اصلاح صورت خواهد گرفت؟
لینک کوتاه:
https://www.akhbaremahramaneh.ir/Fa/News/204811/