بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
پروسه استیضاح ترامپ نیز به احتمال بسیار زیاد مانند دوره ریاست‌جمهوری‌اش غیرعادی و جنجالی خواهد بود. تحقیقات برای استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا پیش‌از‌این هم دو بار برای ریچارد نیکسون و بیل کلینتون انجام شده؛ اولی قبل از استیضاح از مقام خود کناره‌گیری کرد و دومی هم در دادگاه سنا تبرئه شد؛ بنابراین تاکنون هیچ استیضاحی به برکناری رئیس‌جمهور در آمریکا منجر نشده است؛ اما این سه پروسه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با هم دارند:
تحقیقات:
جلسات استماع برای استیضاح نیکسون و کلینتون: شواهد از سوی دادستان‌های ویژه ارائه شد و پس از آن تحقیقات گسترده صورت گرفت.
جلسات استماع برای استیضاح ترامپ:
در غیاب تحقیقات از سوی وزارت دادگستری و دادستان‌های ویژه، کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان اقدام به جمع‌آوری مدارک کرده است.
جلسات استماع:
نیکسون: در سنا برگزار شد و عمده‌ترین و معروف‌ترین پرسش این بود که «رئیس‌جمهور دقیقا چه اطلاعاتی داشت و چه زمانی این اطلاعات در اختیارش قرار گرفت؟».
ترامپ: دموکرات‌های مجلس نمایندگان مدیریت جلسات استماع را برعهده دارند و انتظار سخنرانی‌ها و شهادت‌های آتشین از سوی شاهدان می‌رود. بسیاری از این شاهدان پیش‌از‌این به صورت غیر‌علنی شهادت داده‌اند و از امروز همه‌چیز علنی خواهد بود.
مشارکت حزب حاکم:
نیکسون: زمانی که بسیاری از سناتور‌های جمهوری‌خواه به نیکسون هشدار دادند که او در سنا محکوم خواهد شد، قبل از آغاز دادگاه سنا از مقام خود کناره‌گیری کرد.
ترامپ: حتی یک نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان به تحقیقات برای استیضاح ترامپ رأی مثبت نداد؛ بنابراین بسیار دشوار است که تصور کنیم جمهوری‌خواهان در سنا او را محکوم خواهند کرد.
همکاری رئیس‌جمهور:
کلینتون: از اقدامات خود عذرخواهی کرد و نیکسون هم در همکاری با حکم دیوان عالی، ادله و شواهد خود را ارائه داد.
ترامپ: تماس تلفنی خود با رئیس‌جمهوری اوکراین را که منجر به تحقیقات برای استیضاح شده، تماسی «بی‌عیب‌و‌نقص و عالی» خواند. اعضای دولت ترامپ در تحقیقات برای استیضاح هیچ‌گونه همکاری نکردند.
نخستین جلسه استیضاح رئیس‌جمهوری آمریکا آغاز شد
«اوکراین‌گیت» چند گام تا پایان
تفاوت‌های کلیدی میان استیضاح دونالد ترامپ و ریچارد نیکسون
آرش فرحزاد: برای سومین بار در 46 سال اخیر مجلس نمایندگان آمریکا رأی به انجام تحقیقات رسمی برای استیضاح رئیس‌جمهور ایالات متحده بر سر پرونده موسوم به «اوکراین‌گیت» داد. تحقیقات محرمانه برای استیضاح دونالد ترامپ از روز گذشته از حالت محرمانه خارج شد و جلسات استماع کمیته تحقیق مجلس نمایندگان آمریکا به مدت دو هفته به صورت علنی از رسانه‌ها پخش می‌شود تا افکار عمومی تصمیم‌گیرنده نهایی باشد.
اما در ابتدا باید دید روند استیضاح ترامپ به عنوان چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده دقیقا از چه زمانی آغاز شد؟ از 24 سپتامبر 2019 که نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از آغاز رسمی تحقیقات برای استیضاح خبر داد؟ یا ماجرا به قبل از آن باز می‌گردد؛ 15 نوامبر 2017 و زمانی که شش نماینده دموکرات مجلس نمایندگان مفاد استیضاح را برای کمیته قضائی مجلس ارسال کردند؟‌پاسخ، هر دو و هیچ کدام از این دو تاریخ است. در سال 2017 جمهوری‌خواهان هنوز اکثریت را در مجلس نمایندگان در اختیار داشتند و قاعدتا در چنین شرایطی دموکرات‌ها شانس چندانی برای تأیید طرح یک یا چند موضوع برای استیضاح ترامپ و ارسال آن به سنا را نداشتند. در انتخابات میان‌دوره‌ای 2018 دموکرات‌ها کنترل مجلس نمایندگان را در دست گرفتند و شانس آنها برای تأیید تحقیقات برای استیضاح ترامپ افزایش یافت. اما حتی تأیید مجلس نمایندگان هم الزاما به معنی رأی مثبت سنا نیست که همچنان جمهوری‌خواهان در آن از اکثریت برخوردارند.
جمهوری‌خواهان یک بار دیگر در سال‌های 1973 و 1974 در شرایطی مشابه امروز قرار گرفته بودند اما سه تفاوت آشکار میان رأی به استیضاح ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور آمریکا در آن سال‌ها و رأی این روزها به تحقیقات برای استیضاح ترامپ یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه دیگر وجود دارد. نیکسون در سال 1974 و قبل از استیضاح از مقام خود کناره‌گیری کرد تا تنها رئیس‌جمهوری در آمریکا باشد که آغاز پروسه استیضاح او به ترک کاخ سفید انجامید. با این حال، این تفاوت‌ها بر سر پروسه استیضاح ترامپ و نیکسون می‌تواند روند خروج ترامپ از قدرت را پیچیده‌تر کند:
1-پروسه فعلی برای استیضاح ترامپ از مجلس نمایندگان آمریکا آغاز شده و به سنا ختم می‌شود. استیضاح نیکسون مسیری دقیقا معکوس را طی کرد. در سال 1973 دموکرات‌ها اکثریت سنا را در دست داشتند و طرح استیضاح نیکسون پنجم فوریه 1973 در کمیته واترگیت سنا به تصویب رسید. جمهوری‌خواهان نیز در این کمیته حضور داشتند. «هووارد بیکر» یکی از جمهوری‌خواهان حاضر در این کمیته بود که تکرار این سؤال «رئیس‌جمهور دقیقا چه می‌دانست و چه زمانی این اطلاعات به او رسید؟» از سوی بیکر، باعث شهرتش در رسانه‌ها شد.
2- اما امروز در سنای آمریکا، جمهوری‌خواهان نه تنها از اکثریت برخوردارند بلکه فراتر از اصول حزبی، خود را وفاداران ترامپ می‌دانند. از نظر قانونی، میچ مک‌کانل، رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنا یا رهبر وفاداران به ترامپ نمی‌تواند به راحتی مانع از استیضاح شود. اما مک‌کانل نشان داده که دموکرات‌ها چشم‌انداز بسیار دشواری پیش‌روی خود دارند. او در سال 2016 بررسی نامزدی «مریک گارلند» از سوی باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت برای دیوان عالی ایالات متحده را بارها به تعویق انداخت تا رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه بر سر کار بیاید. او به خوبی می‌داند که چگونه از اکثریت جمهوری‌خواه سنا به هجومی‌ترین شکل ممکن استفاده کند.
3- جلسات استماع برای استیضاح نیکسون از هر سه شبکه تلویزیونی تجاری عمده ایالات متحده پخش شد و سپس شبکه‌های محلی و ایالتی اقدام به پخش این جلسات کردند. شبکه سراسری هم تمام جلسات استماع را در طول شب پخش کرد. همچنین آن‌پی‌آز، به عنوان مهم‌ترین شبکه رادیویی آمریکا هم تمام جلسات را روی آنتن برد. آن پخش گسترده و سراسری اما این بار قرار نیست تکرار شود و این می‌تواند جلب حمایت افکار عمومی برای استیضاح ترامپ را دشوارتر کند.
چالش‌هایی برای مجلس نمایندگان
بهترین دورنما برای سرانجام پروسه استیضاح را باید در جایی جست‌وجو کرد که این پروسه از آنجا آغاز شده است. دقیقا مشابه آنچه در سال 1998 برای بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا رخ داد. در آن سال هم مانند امروز، پروسه استیضاح رئیس‌جمهور از سوی مجلس نمایندگان آغاز شد. «نیوت گینگریچ» رئیس ‌جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان با استفاده از نظرسنجی‌ها به این نتیجه رسیده بود که با آغاز روند استیضاح کلینتون، حمایت افکار عمومی از حزب جمهوری‌خواه افزایش می‌یابد و این حزب در انتخابات نوامبر 1998 می‌تواند حدود 30 نماینده بیشتر وارد کنگره کند. اما این پیش‌بینی محقق نشد و حزب دموکرات پنج کرسی دیگر در انتخابات تصاحب کرد و گینگریچ نیز استعفا داد.
به این ترتیب، در جلسه محاکمه کلینتون در سنا، جمهوری‌خواهان وضعیتی مطلوب نداشتند؛ 55 سناتور جمهوری‌خواه و 45 سناتور دموکرات. رأی به برکناری رئیس‌جمهور به نظر مثبت حداقل دو سوم سنا نیاز دارد و پیش‌بینی نتیجه استیضاح کلینتون دشوار نبود. رأی 45 دموکرات برای تبرئه کلینتون کافی بود. اما در این جلسه اتفاق عجیبی رخ داد. بسیاری از سناتورهای جمهوری‌خواه هم از کلینتون در برابر اتهاماتش حمایت کردند تا تنش و شکاف در حزب جمهوری‌خواه نمایان شود. استیضاح‌هایی که پروسه آنها از مجلس نمایندگان و بدون در‌نظر‌گرفتن چشم‌انداز استیضاح در سنا کلید بخورد، می‌تواند باعث ضربه‌ای مهلک به حزبی شود که خواستار استیضاح بود.
نانسی پلوسی، رئیس دموکرات مجلس نمایندگان، بارها با اعلام نگرانی از تکرار چنین سرنوشتی در برابر اصرار دموکرات‌ها برای آغاز روند استیضاح ترامپ مخالفت کرد، اما شهادت مقام‌های مختلف درباره جزئیات تماس تلفنی ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین و دو افشاگری علیه ترامپ، دیگر راهی جز کلیدزدن روند تحقیقات برای استیضاح رئیس‌جمهور باقی نگذاشت.
افشاگری اول اینکه ترامپ از کمک نظامی آمریکا به اوکراین به عنوان ابزار فشاری علیه زلنسکی استفاده کرد تا او را مجاب کند درباره جو بایدن، رقیب انتخاباتی‌اش در انتخابات 2020 و فعالیت اقتصادی هانتر، پسر جو بایدن، در اوکراین تحقیق کند. آیا این اقدام ترامپ خیانت است؟ تردیدی نیست که ترامپ از قدرت خود سو‌ءاستفاده کرده و از کشوری خارجی خواسته با مداخله در امور داخلی آمریکا زمینه ضربه به رقیب و پیروزی خود در انتخابات را فراهم کند. این اقدام ترامپ «جرمی سنگین» است و با استناد به بند چهارم از ماده دوم قانون اساسی آمریکا، ارتکاب آن به تنهایی برای استیضاح کافی است.
بر اساس افشاگری دوم، کاخ سفید باید قانون مربوط به گزارش «افشاگر» را برای تصویب به کنگره ارسال می‌کرد اما نه‌تنها چنین اقدامی انجام نداد بلکه مانع از انتشار متن کامل مکالمه تلفنی ترامپ و زلنسکی شده است؛ به عبارت دیگر، ترامپ خودش هم به عنوان یک عامل پوششی عمل کرده تا کنگره و قانون را دور بزند. این دو اقدام انتخاب دیگری برای پلوسی باقی نگذاشت.
پیشی‌گرفتن ترامپ از نیکسون
همچنین نتایج نظرسنجی‌های جدید نشان می‌دهد در مقایسه با دوران ریچارد نیکسون، دموکرات‌های بیشتری خواهان برکناری دونالد ترامپ هستند. طبق نتایج نظرسنجی‌ مؤسسه گالوپ،87 درصد از دموکرات‌ها خواهان حذف دونالد ترامپ از قدرت هستند. با این حال، براساس نتایج نظرسنجی مشابه گالوپ که در فاصله دوم تا پنجم آگوست سال 1974 برگزار شد، 71 درصد از دموکرات‌ها در آن زمان و هم‌زمان با رسوایی واترگیت خواهان حذف نیکسون از قدرت بودند. با این حال، در نظرسنجی سال 1974 نزدیک به 58 درصد به‌طور‌کلی خواهان برکناری نیکسون از قدرت بودند که در نظرسنجی اخیر گالوپ،51 درصد خواهان خروج ترامپ از کاخ‌سفید هستند. سی‌ان‌ان‌ می‌نویسد، نظرسنجی‌ها در آمریکا نشان‌دهنده افزایش حمایت از استیضاح ترامپ است و اکنون جامعه آمریکا درباره طرح استیضاح دونالد ترامپ دچار دوگانگی شدید شده است.
اکنون پروسه استیضاح ترامپ در سال 2019 تفاوت‌های زیادی با استیضاح نیکسون در 1974 دارد. استیضاح ترامپ از مجلس نمایندگان آغاز شده است و جمهوری‌خواهان هم در سنا دست بالا را دارند. بنابراین ترامپ می‌تواند امیدوار باشد که از این مهلکه به سلامت عبور می‌کند. اما ترامپ رئیس‌جمهوری با رفتارها و سیاست‌هایی عجیب است. شاید این غیرعادی‌بودن ترامپ باعث شود که نتوان سرانجام استیضاح او را به‌راحتی پیش‌بینی کرد.