بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - ایران و مناقشه شمال سوریه
٥٤٥
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
رامین مهمان‌پرست/ موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در مناطق غرب آسیا، خاورمیانه و خلیج فارس، بر حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی کشورها است، در نتیجه هر کشوری چه در منطقه و چه قدرت‌های فرامنطقه‌ای که قصد داشته‌باشند تمامیت ارضی و حاکمیت ملی کشورهای منطقه را به خطر بیندازند با مخالفت و محکومیت از سوی جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهند شد. به همین دلیل هم از نظر جمهوری اسلامی ایران، دخالت هر نیروی خارجی در بحران سوریه، محکوم تلقی شده و این موضع همواره مورد تاکید قرار گرفته است که همه قدرت‌های خارجی باید خاک سوریه را ترک کنند. در همین راستا، تصمیم اخیر دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا برای خروج نیروهای امریکایی از خاک سوریه، از جهت اقدام در جهت خروج نیروهای خارجی از خاک سوریه، با موضع تهران سازگار است.
قطعا ایران از حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی کشورهای منطقه و عدم دخالت قدرت‌های خارجی در مسائل منطقه استقبال می‌کند و آن را گامی رو به جلو ارزیابی می‌کند. اما نیت‌ها و انگیزه‌های صدور دستور خروج بخشی از نیروهای امریکایی از شمال سوریه، قطعا مطابق با خواسته‌ها و با در نظر گرفتن منافع ملی کشورهای منطقه نبودند. واقعیت این است که دولت امریکا به خاطر مداخلات خارجی به ویژه در منطقه ما، تاکنون هزینه‌های بسیار سنگین اقتصادی و انسانی صرف کرده است. افکار عمومی امریکا به تدریج نسبت به تلفات و هزینه‌های تصمیم‌های جاه‌طلبانه و توسعه‌طلبانه دولت‌های این کشور در منطقه خاورمیانه و غرب‌آسیا حساس‌تر شده است و به سختی ادامه این هزینه‌های اقتصادی و انسانی را می‌پذیرد. دولت ایالات متحده امریکا، نه از روی به رسمیت شناختن منافع ملی و تمامیت ارضی سوریه، بلکه از روی جبر و به دلیل فشار افکار عمومی داخلی مجبور شده است که به تدریج برای ترک خاک سوریه اقدام کند. در هر صورت این تصمیم فارغ از نیت‌ها و انگیزه‌های آن با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تطابق دارد. مطابق با همان سیاستی که تهران مخالف دخالت نظامی قدرت‌های خارجی در سوریه بود و به همان دلیلی که از خروج نیروهای امریکایی از خاک سوریه استقبال می‌کند، بر همان بنیان هم با دخالت نظامی ترکیه در خاک سوریه مخالف است. ایران همواره اعلام کرده است که اگر مشکل و بحرانی در داخل سوریه وجود دارد، باید با مدیریت، همکاری و موافقت دولت مرکزی سوریه و با محوریت ارتش این کشور حل و فصل شود. آنکارا بهانه حفظ امنیت مرزهای جنوبی خود را انگیزه‌ای موجه برای دخالت نظامی در خاک سوریه توصیف می‌کند، اما واقعیت این است که بر مبنای حقوق بین‌الملل، مسوولیت حفظ امنیت مرزهای شمالی سوریه بر عهده ارتش و دولت مرکزی این کشور است و دولت ترکیه باید برای حفظ امنیت در مرزها با دمشق تماس برقرار کند. برای رسیدن به این منظور ترکیه باید به جای تلاش برای تجاوز به خاک سوریه، فضا را برای استقرار نیروهای ارتش سوریه در مرزهای دوکشور فراهم کند.
ادعای ناامنی در خاک سوریه نباید مجوزی برای کشورهای دیگر تلقی شود که بتوانند وارد خاک سوریه شوند و تمامیت ارضی سوریه را نقض کنند. با وجود محکومیت اقدام ترکیه در نقض تمامیت ارضی سوریه، بعید است که این تصمیم بتواند اختلال جدی در همکاری‌های راهبردی تهران و آنکارا چه در چارچوب دو‌جانبه و چه در چارچوب چندجانبه به ویژه در فرآیند آستانه شود. مقام‌های جمهوری اسلامی ایران به صراحت و روشنی مواضع ایران را به اطلاع طرف ترکیه‌ای رسانده‌اند و برای جلوگیری از وقوع رویدادهایی که به افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها بینجامد تلاش زیادی کرده‌اند. قطعا دخالت ترکیه در شمال سوریه می‌تواند باعث بروز مشکلات امنیتی و افزایش تنش‌ها شود، اما لازم است تا رایزنی‌های دیپلماتیک و گفت‌وگوهای امنیتی میان تهران و آنکارا چه در قالب تعامل دو‌جانبه و چه در چارچوب رایزنی‌های چندجانبه به ویژه فرآیند آستانه ادامه پیدا کند تا از تعمیق ناامنی‌ها و افزایش تنش‌ها جلوگیری شود و...
همچنین راهکارهایی مفید برای تامین منفعت و خواسته جمعی کشورهای منطقه یعنی امنیت و ثبات در سوریه پیدا شود. ایران یکی از موثرترین کشورهای منطقه است که می‌تواند از ظرفیت بزرگ دیپلماتیک خود برای حل و فصل دوستانه و مسالمت‌آمیز مسائل منطقه استفاده کند. تهران هم با دولت ترکیه و هم با دولت سوریه روابط نزدیک و صمیمانه‌ای دارد و قطعا همان‌گونه که وزیر خارجه کشورمان گفته است ایران آمادگی دارد تا برای حل مساله میان دمشق و آنکارا مشارکت کند. اما مشارکت ایران در حل مساله نیازمند اراده و آمادگی در دمشق و آنکارا است. اگر هر زمان مقام‌های ارشد جمهوری ترکیه و جمهوری عربی سوریه ابراز آمادگی کنند، ایران قطعا ظرفیت بزرگی برای ایجاد ثبات در منطقه و حل و فصل مسائل دو کشور در اختیار دارد و این ظرفیت را می‌تواند در اختیار سوریه و ترکیه قرار دهد.