یک ایده خوب اما کاذب
تحلیل ویژه
بزرگنمايي:
اخبار محرمانه - یک ایده خوب اما کاذب
٠
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اردوان امیراصلانی| محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی در سال 2016 با سر و صدای زیاد طرح «افق 2030» خود را عرضه کرد که قرار بود به اقتصاد کشور خود تنوع بخشیده و آن را از وابستگی کامل به نفت رهایی بخشد. محور این طرح تحولآمیز ورود به بازار سهام تا 5% سرمایه سعودی آرامکو مهمترین شرکت نفت سعودی و گنجینه پادشاهی بود که سود سالانه آن در نیمه اول سال 2019 براساس نتایج منتشر شده در ماه آگوست بالغ بر مبلغ هنگفت 47 میلیارد دلار برآورد میشد. ما در سال 2019 هستیم و عرضه عمومی اولیه سهام که به ظاهر بزرگترین عرضه اولیه با مبلغ 100 میلیارد دلار برای صندوق سرمایهگذاری عمومی، صندوق ثروت ملی سعودی است هنوز عملی نشده است. مسائلی که تاکنون مانع از عرضه عمومی شده هنوز لاینحل است و رویدادهای پیشبینی نشده دیگر نیز بر مشکلات اساسی میافزاید. افزایش تنشها با ایران در خلیج فارس برای مدت چندین ماه، به علاوه ناکامیهای قبلی از جمله قتل روزنامهنگار جمال خاشقچی و جنگ ساختگی سعودیها با حوثیها در یمن بیش از هر زمان دیگری محمد بن سلمان را وادار به دستیابی به یک پیروزی سیاسی برای توجیه دست اندازی به قدرت در سرتاسر قلمرو پادشاهی میکند.
بنابراین خصوصیسازی بخشی از سعودی آرامکو آخرین نقشه برای کسب مجدد وجهه و آبروی از دست رفته و امید به ظاهر شدن به عنوان یک رهبر مدرن و کارآمد است.
برای این منظور محمد بن سلمان در تاریخ 12 سپتامبر مدیریت صنعت نفت را با اخراج خالد الفالح وزیر انرژی عربستان و در واقع رییس هیات مدیره سعودی آرامکو مجددا سازماندهی کرد. مدیر ارشد اجرایی عربستان که به عرضه سهام سعودی آرامکو به ویژه با قیمت ناکافی هر بشکه نفت برای پشتیبانی از این عملیات متقاعد نشده بود به نفع خویشاوندان خود یعنی عبدالعزیز بن سلمان متکبر پسر پادشاه و برادر ناتنی محمد بن سلمان و به ویژه یاسر عثمان الرومیان دست راست ولیعهد و رییس کنونی صندوق سرمایهگذاری ملی کشور از کاربرکنار شد. این سازماندهی مجدد میتوانست خیلی زود پروژه را عملیاتی کرده و فرصت بیشتری را در اختیار محمد بن سلمان قرار دهد.
اما دو روز بعد در 14 سپتامبر، به دو میدان اصلی تولید نفت در عربستان سعودی حمله شد که سریعا به حوثیها و ایران نسبت دادند. در بین این دو میدان ابقایق بزرگترین تاسیسات فرآوری نفتی در دنیا است. این خسارت تقریبا نیمی از تولید آرامکو معادل با 5% از تولید جهانی را کاهش داد. با در نظر گرفتن دیدگاههای مختلف، حمله از این بدتر نمیتوانست باشد و یا بالعکس نمیتوانست از این مناسبتر باشد. نتیجه مستقیم اینکه عرضه عمومی سهام باید مجددا به تعویق بیفتد و با گذشت زمان مشکلات روی هم انباشته میشوند.
سعودی آرامکو به عنوان سودآورترین شرکت جهان شناخته میشود. با این حال، طبق گفته مقامات سعودی عرضه عمومی سهام آن باید در دو مرحله انجام شود، زیرا کمبود پروژه اعتبار آن است.
به دلیل عدم شفافیت، هیچ مرکز بزرگ مالی خواهان ارزیابی شرکت نبود. به مدت 80 سال این شرکت نمونه بارز ابهام بوده است. حسابهای آن مدتهاست که جزو اسرار حکومتی است. یکی دیگر از دشواریها قرار گرفتن در فهرست والاستریت است. سعودی آرامکو با خطر قرار گرفتن در معرض دعاوی مالی تحت دادخواهی علیه حامیان مالی تروریسم مواجه است. یکی از آخرین قوانین درخواستی اوباما در سال 2016 که با توجه به ملیت سعودی 15 تن از 19 تروریست به خانوادههای قربانیان 11 سپتامبر اجازه اقامه دعوی در دادگاه بر علیه عربستان سعودی را میدهد. قبل از تلاش برای معرفی سهام در بازارهای بورس آسیایی، احتمالا توکیو، که موشکافی کمتری نسبت به موضوع شفافیت دارند، ریاض تصمیم به عرضه سهام سعودی آرامکو در بازار بورس اوراق بهادار خود «تداول» گرفت.
علاوه بر این، به نظر میرسد ارزش بازار سعودی آرامکو بیش از حد برآورد شده باشد. محمد بن سلمان رقمی بالغ بر 2000 میلیارد دلار یعنی بیش از ارزش گوگل و اپل را ارایه میکند. اما تحلیلگران بر این باورند که رقم 1400 یا 1500 میلیارد دلار احتمالا ارزیابی صحیحتری است. با این حال، جدی بودن برآورد اولیه برای سرمایهگذاران بسیار حیاتی است. آنان از شرکتی که بیش از حد ارزیابی شده باشد پشتیبانی نمیکنند زیرا در این صورت خطر افت قیمت سهام آن خیلی زیاد است.
محمد بن سلمان ناموفق در اغوای موسسات مالی و بانکهای خارجی در اقدامی نمادین برای حمایت از عرضه سهام اقدام به جمع آوری سرمایه از ثروتمندترین خانوادههای سعودی میکند. اما دقیقا با وارد آوردن فشار بر اولین سرمایهگذاران به ویژه اعضای خانواده خودش در مورد اعتبار موقعیت سعودی آرامکو و ارزش بازار آن در طولانی مدت ایجاد شک و شبهه میکند.
در نهایت، سیاست عدم شفافیت محمد بن سلمان و اقدامات فاجعهآمیز جغرافیایی- سیاسی اخیر وی در تضعیف جاه طلبیهای اقتصادیاش نقش بسزایی داشته است. چگونه میتوان به سرمایهگذاران و مراکز مالی اطمینان خاطر داد اگر سودآورترین شرکت در جهان قادر به محافظت از حیاتیترین مراکز تولیدی خود نیست؟ به همین دلیل آژانس رتبهبندی Fitch در میان دیگر موسسات تصمیم به تنزل رتبه عربستان سعودی در بازارهای مالی جهانی گرفت و آن را از A+ به A تنزل داد. این آژانس به وضوح تاکید میکند که سیاستگذاری عربستان سعودی همسو با سیاستهای امریکا در تشدید مخاطرات بر علیه ایران این کشور را بیش از آنچه که هست به هدف ایده آل متحدان تهران تبدیل کرده که اکنون نیز تقویت شده و احتمال حمله بیشتر را نمیتوان رد کرد. اگرچه سعودی آرامکو سطح تولید خود را در مدت دو هفته دوباره به وضعیت قبل بازگردانده است، اما این ترمیمپذیری برای جلب اعتماد بازارها کافی نبوده است. علاوه بر این، آژانس یادآوری میکند که کسری بودجه عربستان سعودی همچنان برای ششمین سال متوالی افزایش مییابد، بدون آنکه چارهای برای کاهش آن با یافتن منابع جدید درآمد اندیشیده باشند.
عربستان سعودی که در معرض خطر و در نتیجه شکننده شده است قادر به جلب اطمینان سرمایهگذاران نیست و احتمالا این وضعیت ادامه خواهد داشت. محمد بن سلمان مصمم به موفقیت در عرضه سهام سعودی آرامکو در دام سیاست خارجی تهاجمی خود گرفتار شده است و بهطور بالقوه کشور خود را به سوی تقابل فاجعه آمیز برای توسعه اقتصادی سوق میدهد. گواه دیگری بر این مدعی که محمد بن سلمان با وجود جاهطلبیاش فاقد بصیرت است.
لینک کوتاه:
https://www.akhbaremahramaneh.ir/Fa/News/179466/