بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - ناآرامی های عراق؛ خطر معترضان بی‌رهبر
k ١٠
٢
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
میثم سلیمانی| از اواسط هفته گذشته عراق شاهد ناآرامی‌هایی بوده که در برخی از شهرها آغاز شد و رفته‌رفته ابعاد آن به سایر شهرها و پایتخت این کشور نیز کشیده شد.
دلایل شروع اعتراضات
محمدصالح صدقیان، تحلیلگر مسائل عراق در گفت‌وگو با «اعتماد» به دلایل داخلی این اعتراضات پرداخت و گفت: از سال 2003 و پس از سرنگونی صدام حسین، دولت‌هایی در عراق سرکار آمد که رهبری آن برعهده شیعیان قرار داشت. مشکلات در عراق روز به روز بیشتر می‌شود و مردم این کشور به خصوص جوانان در حال زندگی با یک فساد مالی و اداری سازمان یافته هستند و متاسفانه دولت عادل عبدالمهدی تاکنون نتوانسته طی یک سال گذشته، اقدام خاصی را در این زمینه‌ها انجام دهد. از همین رو فساد در عراق به شکل قانونی جریان دارد. مردم عراق آن را مشاهده می‌کنند و هیچ راه‌حل منطقی نیز برای آن ارایه نشده است. او در ادامه با اشاره به سهمیه‌بندی سیاسی در عراق نیز گفت: سهمیه‌بندی‌های سیاسی در عراق تاکنون نتوانسته یک راه‌حل منطقی برای پیشرفت و سازندگی عراق در همه عرصه‌ها ارایه دهد. عراق در زمینه‌های فرهنگی، آموزش و پرورش، عمران، بهداشت و... نتوانسته گام قابل توجهی بردارد و اکنون شاهد یک حالت ناامیدی و ناکامی در عراق هستیم.
معترضان جوان
او با اشاره به حضور جوان‌ها در تظاهرات اخیر عنوان کرد: معترضین در سنینی قرار دارند که اکثرا پس از سال 2003 به دنیا آمده‌اند و هیچ گونه‌ تجربه‌ای از دوران صدام حسین ندارند. اینها در چارچوب سیاست‌های احزاب غالبا دینی رشد پیدا کرده‌اند. در حال حاضر متاسفانه همه‌ چیز در عراق سیاسی‌ شده و اکنون وزارت آموزش و پرورش فاقد وزیر است و حتی وزارتخانه‌هایی که در دولت کنونی تعیین شد، آقای عبدالمهدی دخالت چندانی نداشت و تنها 3 وزیر خارجه، نفت و برق را تعیین کرد و سایر پست‌ها را در اختیار احزاب و گروه‌های دخیل در دولت قرار داد. او در ادامه افزود، آقای عادل عبدالمهدی در حالی برای ایجاد آرامش بر صحنه تلویزیون حاضر شد که گفت من به مردم حقوق پرداخت می‌کنم اما نکته اینجاست که مردم نیازی به حقوق ندارند بلکه آنها شغل، کار و عدالت اجتماعی می‌خواهند. من هفته گذشته در بغداد حضور داشتم و به شکل عینی مشاهده کردم که شهروندان عراقی احساسی در خصوص حضور دولت و نظام در این کشور ندارند. دو هفته پیش افرادی تظاهرات کردند که همگی لیسانس، فوق لیسانس و دکتری داشتند اما همه آنها بیکار بودند و عبدالمهدی هیچکاری نتوانست انجام دهد.
مشکل اصلی شخص نیست
صدقیان در پاسخ به این سوال که چرا پس از سال‌ها فساد در عراق حالا فرصت کمی برای بهبود اوضاع به دولت عادل عبدالمهدی داده شده است نیز گفت: مشکل اصلی شخص عادل عبدالمهدی نیست بلکه وزارتخانه‌هایی است که تحت کنترل نخست‌وزیر نیست. چراکه او غیر از 3 وزیر، سایر وزارتخانه‌ها را در اختیار احزاب و گرو‌های سیاسی در عراق قرار داد که عملا ناکارآمد هستند و مردم نیز مشاهده می‌کنند که چگونه این وزارتخانه‌ها تشکیل شده‌اند. یک ماه پیش وزیر بهداشت از سمت خود استعفا داد و در یک نامه مفصل توضیح داد که نمی‌توانم با توجه به فساد موجود در این وزارتخانه فعالیت کنم. او در نامه خود عنوان کرده بود که من بارها به نخست‌وزیر تاکید کردم که باید در امور مداخله کند که این کار صورت نگرفت. بعدتر مشخص شد که یک مافیای فساد عظیم در این وزارتخانه حضور دارد و این مافیا اکنون همه جا حضور دارد که مردم تاکنون یک قدم منطقی و معقول برای مقابله با فساد ندیدند. اکنون یک طبقه سیاسی مرفهی در عراق شکل گرفته که دولت، مجلس و وزارتخانه‌ها را در اختیار دارند که هیچ کاری هم انجام نمی‌دهند.
این تحلیلگر مسائل عراق در ادامه تاکید کرد که من به شخصه اعتقاد دارم که برخی عوامل خارجی در این تظاهرات دخیل هستند اما 90 درصد از افرادی که به خیابان‌ها آمدند همگی بیکار و نا امید هستند. علاوه بر این دولت اکنون در اختیار دو گروه قرار گرفته که یکی سائرون و دیگری فتح است. سائرون نزدیک به جریان مقتدی صدر است و گروه فتح نیز نزدیکی زیادی به نیروهای مردمی حشد الشعبی دارند. هر چند که این گروه‌ها در مقابله و مبارزه با داعش موفق بودند و در این مسیر نیز شهید دادند و جانفشانی فراوانی برای مردم عراق انجام دادند اما در دوره‌ای که دولت و مجلس در اختیار آنها قرار گرفته، ناموفق عمل کردند و مردم نیز آن را مشاهده می‌کنند. وقتی شما به بغداد و سایر شهرهای عراق سفر می‌کنید هیچگونه سازندگی و آبادانی چندانی نیست و نکته اینجاست که پول فراوان وجود دارد اما هیچ کاری نیست.
صدقیان در پاسخ به این سوال که آیا یک سال برای نشان دادن قابلیت‌های آقای عبدالمهدی کافی بوده یا خیر نیز گفت: روسای جمهور ابتدا یک برنامه 100 روزه اعلام می‌کنند البته انتظاری نیست در این مدت مشکلات حل شود بلکه چارچوب‌های کاری را تعیین می‌کنند. اما در حال حاضر نه تنها 100 روز بلکه در یک سال گذشته چیز جدیدی رخ نداده است. یک ستاد مبارزه با فساد نیز ایجاد شد که رییس این ستاد شخصا جزو افراد فاسد به حساب می‌آید و وقتی که با مردم صحبت می‌کنید از تمام این اتفاقات و حتی دخالت‌های خارجی نیز آگاه هستند. به طور مثال اسراییل طی چند ماه اخیر بارها و بارها به پایگاه‌های حشد الشعبی حمله هوایی کرد اما پس از حدود دو ماه شخص نخست‌وزیر تایید کرد که عامل این اتفاق اسراییل بوده است، اما هیچ گونه اقدام عملی نیز انجام نداد و حتی یک بیانیه نیز در محکومیت این اتفاق صادر نشد و هیچ گونه عکس‌العملی صورت نگرفت. این بی‌عملی و عدم محکومیت اسراییل برای عراقی‌ها سنگین است. مردم همین شرایط را در وضعیت داخلی خود نیز به خوبی مشاهده می‌کنند. مردم شاید چند روز ساکت بمانند اما وقتی شرایط به نقطه انفجار می‌رسد دیگر ساکت نخواهند ماند. شاید حتی شرایط به حدی رادیکال شود که سناریوی ترور شخصیت‌های مهم در عراق نیز فعال شود.
هیچ کس مسوولیت نمی‌پذیرد
صدقیان در خصوص تفاوت این اعتراضات با تظاهرات دو سال پیش در عراق گفت: اعتراضاتی که حدود دو سال پیش در این کشور شکل گرفت، رهبری آن را جریان صدر برعهده داشت اما متاسفانه در این تظاهرات هیچ گروهی و هیچ شخصیتی، مسوولیت سازماندهی آن را برعهده نگرفته و مشخص نیست چه کسی پشت سر آن قرار دارد. حتی مقتدی صدر که اکنون در قم حضور دارد، معتقد است که به صلاح نیست وارد این جریان اعتراضی شویم.
او در پاسخ به این سوال که آیا بعثی‌ها پشت این تظاهرات قرار دارند، عنوان کرد: اکنون به نحوی شاهد آن هستیم که بعثی‌ها، امریکا، عربستان و سایر گروه‌ها وارد این جریان شده‌اند اما بعید می‌دانم که بعثی‌ها تنها پشت سر این ماجرا باشند ولی از فضا سوءاستفاده می‌کنند. ما شاهد آتش زدن پرچم ایران، امریکا و عربستان بودیم. سازمان‌دهندگان این تظاهرات می‌خواهند، فضا را گنگ جلوه دهند. من حتی با سیاسیون عراقی نیز صحبت کردم برای آنها نیز فضا کاملا مبهم است. اما واقعیت آن است مشخص نبودن منشأ اعتراضات برای عراق بسیار خطرناک است. در حال حاضر هر چند 90 درصد این جوانان به صورت خودجوش در اعتراضات شرکت کردند و به علت ناامیدی از آینده به خیابان‌ها آمدند اما دیگر خودشان هم نمی‌دانند چه شعارهایی می‌دهند اما به دلیل اینکه وارد میدان شده‌اند و دیگر چاره‌ای جز ادامه دادن برای‌شان باقی نمانده از همین رو این موضوع بسیار نگران‌کننده است.
دخالت خارجی در عراق
در حال حاضر فضای عراق به سمتی پیش می‌رود که به نظر می‌رسد برخی عوامل خارجی به دنبال تضعیف دولت مرکزی عراق هستند. صدقیان نیز در این خصوص گفت: از وقتی که دونالد ترامپ در امریکا روی کار آمد به لبنانی‌ها و عراقی‌ها صراحتا گفت، ما می‌خواهیم دست ایران را از این دو کشور کوتاه کنیم و این امر نه در لبنان محقق شد و نه در عراق؛ حتی در سفر اخیر پمپئو، وزیرخارجه امریکا به عراق نیز بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد اما در عمل نتوانست کاری از پیش ببرد چراکه هم رییس‌جمهور و هم نخست‌وزیر عراق می‌دانند که نمی‌توانند چراکه روابط عراق و ایران شامل طیف گسترده‌ای از موضوعات می‌شود که بعد از 8 سال جنگ بین دو کشور پس از سقوط صدام به سرعت روابط میان ایران و عراق به حالت عادی بازگشت و رفت و آمدها نیز از سر گرفته شد و روابط عمیقی میان مردم دو کشور حاکم است. وضعیت حشدالشعبی نیز با وجود مخالفت امریکا در عراق مستحکم‌تر از گذشته شد و روابط حشد با ایران به حدی قوی است که به سادگی قطع ‌شدنی نیست. به اعتقاد من امریکایی‌ها قصد داشتند، کاری انجام دهند و میز بازی که ایران چیده است را واژگون کنند. اتفاقات کنونی عراق از 8 یا 9 ماه پیش برنامه‌ریزی شده بود و ساعت صفر آن اکنون فرا رسیده است چراکه دونالد ترامپ نتوانست با آقای روحانی دیدار کند، آرامکو مورد حمله پهپادهای یمنی قرار گرفت و امریکا نتوانست با ایران مقابله کند و این مسائل خارجی به‌ شدت روی فضای ایجاد شده کنونی اثرگذار است. عربستانی‌ها نیز با چراغ سبز امریکا وارد این جریان شده‌اند و از جریان‌های اخیر حمایت مالی انجام می‌دهند. همان طور که اکنون در لیبی، سودان و سایر کشورها به نیابت از امریکا مشغول فعالیت هستند. اما اصل کار در اختیار امریکا قرار دارد و بازیگران محلی نیز مجری این طرح و برنامه‌ها هستند و من فکر می‌کنم، اتفاقات مسائل خارجی و داخلی عراق به یکدیگر گره خوردند تا شاهد وضعیت کنونی باشیم.
احتمال کناره‌گیری عبدالمهدی
صدقیان در پاسخ به آخرین سوال در خصوص سقوط احتمالی دولت در عراق نیز گفت: با توجه به شرایط موجود بعید به نظر می‌رسد که دولت سقوط کند چراکه تا الان دولت در اختیار گروه‌هایی قدرتمند است. اکنون اکثریت پارلمان در اختیار سائرون است و جریان فتح نیز ارکان‌های مهمی از دولت و حاکمیت را در اختیار دارد. از همین رو دولت در اختیار این دو گروه است. حتی اگر امریکا نیز بخواهد این دولت را ساقط کند، بعید به نظر می‌رسد که امکان چنین اتفاقی وجود داشته باشد.