بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - ایران و آمریکا، همچنان دور
k ١.٥
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
حسن روحانی، رییس‌جمهور کشورمان و دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا تا پایان روز چهارشنبه به وقت تهران فاصله تاریخی با یکدیگر را حفظ کردند و آخرین موضع محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز این بود که احتمال دیدار روسای جمهور ایران و امریکا «صفر» است.اقامت 4 روزه این‌بار حسن روحانی در نیویورک با داستان‌های خبری بسیاری همراه شد. از بیانیه ضدایرانی اروپا تا تداوم تلاش‌های امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه برای جوش دادن دیداری میان روحانی و ترامپ. از تکرار طرح برجامی محمد جواد ظریف برای عبور ایران و امریکا از بن‌بست تا طرح صلحی برای منطقه که حسن روحانی با خود به مجمع عمومی سازمان ملل برد. روحانی در این دور از مجمع عمومی نیز مانند هر سال و البته هر رهبر دیگری که در این نشست حاضر می‌شود با ترافیک ملاقات‌ها و رایزنی‌های سیاسی روبه رو بود. البته تفاوت دیدارهای رییس‌جمهور ایران با سایر همتاهایش در این بود که دولت دونالد ترامپ محدودیت‌های رفت و آمدی را بر هیات ایرانی اعمال کرده بود تا شاید از تنوع و تعدد رایزنی‌های سیاسی ایران در خاک امریکایی که ایران را منزوی‌تر از همیشه می‌خواهد بکاهد که البته این امر محقق نشد. دیدار با رهبران متفاوت کشورهای اروپایی از سران بریتانیا، فرانسه و آلمان تا رایزنی با همتاهای شرقی از ژاپن و عراق و کشورهای همسایه به نمایی از دیپلماسی پویای ایران در سطح بین‌المللی تبدیل شد و این در حالی بود که همزمان با دید و بازدیدهای روحانی در هتل محل اقامتش چهره‌ای چون مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ در جمع مخالفان نظام ایران مشغول سخنرانی و رایزنی بود. بامداد سه‌شنبه به وقت ایران، رفت و آمد سران تروییکای اروپایی به محل اقامت حسن روحانی سرعت بیشتری گرفت. پس از نخستین دیدار حسن روحانی با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان که نخستین دیدار وی با این مقام آلمانی در دوره ریاست‌جمهوری روحانی بود، بوریس جانسون وزیر خارجه بریتانیا هم ساعتی پیش از ترک زودهنگام نیویورک به دیدار روحانی رفت . جانسون در این دیدار از حسن روحانی برای سفری به لندن دعوت کرد و البته رسانه‌های انگلیسی ادعا کردند که نخست‌وزیر جنجالی این کشور در این دیدار از حسن روحانی درخواست کرده تدابیری برای آزادی نازنین زاغری بیندیشد. روحانی در دیدار با جانسون نسبت به بیانیه ضدایرانی تروییکای اروپایی واکنش نشان داده و گفت: از بیانیه اخیر سه کشور اروپایی که در عین حال جزو طرف‌های برجام هستند، بسیار متاسف هستیم و صدور این بیانیه بی‌اساس در شرایط حساس و پیچیده کنونی به هیچ عنوان سازنده و مفید نبود.
رییس‌جمهور همچنین با انتقاد از کوتاهی لندن در انجام تعهدات خود برای بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام، فضای مثبت اقتصادی را جزو تعهدات برجامی طرفین برشمرد و از آنها خواست هرچه زودتر تعهدات برجامی خود از جمله اینستکس را عملیاتی کنند.
بوریس جانسون که پیش از این دیدار در اظهاراتی از سیاست ترامپ برای توافقی جدید با تهران استقبال کرده بود حمایت لندن از برجام را اعلام و گفت: انگلیس همواره حامی برجام بوده و خواهد بود و وی در مقام وزیر خارجه کشورش برای منصرف کردن دولت امریکا از خروج از برجام، تلاش‌های زیادی انجام داده، ولی متاسفانه موفق نشده است.همچنان امیدواریم برجام تداوم یافته و تنش‌ها در منطقه کاهش یابد.
همزمان با دیدار جانسون و روحانی، حضور دوباره و ناگهانی مکرون در محل اقامت رییس‌جمهور کشورمان موجی از گمانه‌زنی‌ها را به راه انداخت. مکرون که در دیدار نخست قریب به 100 دقیقه با روحانی رایزنی کرده و در حقیقت ادامه مذاکرات بیاریتس با محمد جواد ظریف را پیش برده بود پس از دیدار با همتای امریکایی که محور اصلی آن ایران بوده با پیامی جدید نزد روحانی بازگشت. آنچه که رسانه‌ها از دیدار دوم اما کوتاه روحانی و مکرون می‌دانند این است که وی به رییس‌جمهور ایران پیشنهاد کرده با دونالد ترامپ دیدار کند و البته توصیه کرده که عدم دیدار می‌تواند فرصتی از دست رفته باشد چرا که دونالد ترامپ به تهران سفر نمی‌کند و روحانی نیز در آینده‌ای نزدیک به نیویورک نخواهد رفت. همزمان با این توصیه مکرون، بوریس جانسون که ناظر گفت‌وگوی روحانی و مکرون بود با خنده خطاب به رییس‌جمهور ایران گفت: باید همانطور که کنار استخر ایستادی به داخل آن شیرجه بزنی. این سخنان جانسون با خنده مکرون و روحانی همراه شد اما پس از آن رییس‌جمهور ایران با پاسخ منفی به پیشنهاد همتای فرانسوی به وی گفت: شما مسیر خوبی را طی کرده بودید اما ناگهان متوقف شدید. پس از این اظهارات مکرون که ناامیدی در چهره او دیده می‌شد اتاق روحانی را ترک کرد.
با معیار قرار دادن آنچه در چند روز گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد گذشت می‌توان گفت که گشایشی عملی در بن بست میان ایران و امریکا صورت نگرفته اما تلاش‌ها برای عبور دادن تهران و واشنگتن از
بن‌بست موجود همچنان ادامه دارد و از برخی جبهه‌ها افزایش هم پیدا کرده است. هرچند که دونالد ترامپ (تا لحظه تنظیم این گزارش) همچنان از موضع خود کوتاه نیامده و نه از بازگشت امریکای ترامپ به توافق خبری است و نه از موافقت رییس‌جمهور امریکا با بازگشت به عقب و برداشتن تحریم‌های ایران. اما حسن روحانی هم در دیدارهای دو‌جانبه با اهل سیاست، هم در گفت‌وگوهای صمیمانه با اهالی رسانه و هم از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیام ایران را به گوش جهانیان رساند.
رییس‌جمهور ایران در شرایطی به نیویورک رفت که تیم ترامپ در 17 ماه گذشته از هیچ تلاشی برای تنگ‌تر کردن حلقه اقتصادی پیرامون ایران فروگذار نکرده و حمله به تاسیسات نفتی عربستان تنها چند روز پیش از آغاز هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم فرصتی برای جلب اجماع سیاسی علیه ایران به دست داد که نمونه آن را در بیانیه سه کشور اروپایی علیه ایران دیدیم. حضور حسن روحانی در نیویورک هم نشان از شکست سیاست‌های ترامپ در حصر سیاسی و اقتصادی ایران داشت و هم به فرصتی تبدیل شد تا رییس‌جمهور ایران به افکار عمومی جهان بگوید دلیل بن بست در مذاکرات ایران و امریکا، سیاست‌های رییس‌جمهوری است که حتی به قطعنامه شورای امنیت هم پایبند نیست و اندک علاقه‌ای به ابتکارهای چندجانبه برای تامین امنیت جمعی در صحنه بین‌المللی ندارد. همزمان در حالی که عربستان سعودی با حمایت عملی امریکا و جانبداری شفاهی اروپا تلاش می‌کند ایران را مقصر ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه غرب آسیا به خصوص خلیج فارس و تنگه هرمز بداند، روحانی با خود طرحی را برای صلح و ثبات منطقه‌ای به نیویورک برد و برای چندمین بار با قرار دادن طرحی جامع‌تر و به روزتر از طرح‌های پیشین منطقه‌ای ایران نشان داد که تهران حاضر است با دست یاری دراز کردن به سمت کشورهای منطقه و نه قدرت‌های فرامنطقه‌ای ابتکارهای جدید را هم پیش ببرد. همزمان در حالی که دونالد ترامپ در نطق خود به سنت دو سال گذشته ترجیح داد موجی از اتهام‌ها را متوجه ایران بکند، حسن روحانی در سخنان خود با برشمردن متین و منطقی نقض عهدهای امریکا و اشاره به شکست‌های عیان واشنگتن در منطقه خاورمیانه، به جهان اعلام کرد که تهران لجاجتی با ابتکارهای بین‌المللی و دیپلماسی ندارد و معیار ایران در مطالبه‌هایش توافقی بین‌المللی است بالغ بر 130 صفحه و قطعنامه‌ای مصوب شورای امنیت به شماره 2231.
هرچند که حضور روحانی در نیویورک انتظارهای رسانه‌ای برای انتشار عکسی دونفره یا حداقل دسته‌جمعی که در آن روسای جمهور ایران و امریکا در یک قاب دیده بشوند را برآورده نساخت اما شکستن فضایی که دونالد ترامپ تلاش می‌کرد علیه ایران به عنوان تهدیدی برای امنیت و صلح بین‌المللی بسازد، ماموریتی بود که روحانی به خوبی از پس آن برآمد. روز گذشته روحانی جدا از سخنرانی در مجمع عمومی زنجیره دیدارهای دو‌جانبه را هم ادامه داد که سهم بازیگران شرقی در آن پررنگ‌تر بود.