بزرگنمايي:

اخبار محرمانه -

صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
فردا روز خبرنگار است. قاعدتا این روز برای تکریم خبرنگاران نام‌گذاری شده است. طی این سال‌ها خبرنگارانی بودند که بعد از انجام یک ماموریت دست به قلم شده و درباره فضای کاری خودشان کتاب نوشته‌اند؛ امری که عموما در خارج کشور رایج است و در میان خبرنگاران ایرانی کمتر رواج دارد. در این گزارش به چند نمونه داخلی و البته نمونه‌های خارجی مکتوب کردن تجربیات خبرنگاران پرداخته‌ایم.
خبرنگاری همپای دستمال سرخ‌ها
یکی از قدیمی‌ترین آثار درباره ثبت تجربیات خبرنگاری کتاب «خبرنگار جنگی» است که خانم مریم کاظم‌زاده نوشته است. او در روزهای ابتدایی در یکی از روزنامه‌های کشور مشغول فعالیت می‌شود و با شروع فعالیت گروهک‌های ضدانقلاب برای تهیه گزارش راهی کردستان می‌شود. حضور و مشاهده میدانی آنچه در آن روزها در کشور می‌گذشت در کتاب مشهود است. برخورد کاظم‌زاده با گروه دستمال سرخ‌ها و همراهی وی با این گروه هم از نکات خواندنی کتاب است. ضمن اینکه در نهایت این همراهی به ازدواج کاظم‌زاده با اصغر وصالی فرمانده این گروه ختم می‌شود. ادامه کتاب در نهایت به روایت کاظم‌زاده از فعالیت‌های این گروه و البته حضورش در روزهای ابتدایی جنگ تحمیلی است. در نهایت بعد از شهادت اصغر وصالی، همسرش تا مدت‌ها در مناطق جنگی به عنوان روزنامه‌نگار فعالیت می‌کند تا اینکه در سال 62 حضور بانوان در مناطق جنگی ممنوع می‌شود. این کتاب به قلم رضا رئیسی در سال 1382 منتشر شد.
چند روایت جنگی از آدم‌های معتبر
«سفر به قله‌ها» کتابی است که حاوی گزارش‌های جنگی که توسط هدایت‌الله بهبودی، مرتضی سرهنگی و سیدیاسر هشترودی نوشته شده است. هر چند هم اکنون سرهنگی و بهبودی امروزه در کار خبری نیستند اما آن گزارش‌ها در روزنامه‌های وقت آن‌زمان منتشر شد و مورد توجه هم قرار گرفت. پنج گزارش جنگی این کتاب به استثنای یک مورد در سال‌های 67 و 66 به رشته تحریر درآمده است. بهبودی، سرهنگی و هشترودی به‌عنوان شاهدان عینی به مناطقی که رژیم بعث بمباران شیمیایی داشته سر می‌زنند و دیده‌هایشان را در قالب گزارش‌ها منعکس می‌کنند. این کتاب در سال 1392 توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد.
نخستین گزارشگر رادیو
مجید جیران پورخامنه جزء خبرنگاران جنگ است. او سال‌ها به‌عنوان گزارشگر رادیو در سپاه فعالیت می‌کرد و در دوران جنگ هم در عملیات مختلف حاضر می‌شد تا اخبار آن را برای مردم گزارش کند. او در سابقه خود نخستین خبرنگار و گزارشگر رادیو در سپاه را دارد و اخیرا کتاب «ناگرا» به‌عنوان خاطرات وی منتشر شده است. ناگرا در 23 فصل نوشته شده و اخیراً توسط نشر روایت فتح وارد بازار نشر شده است.
از نیویورک تا ژنو با سیاستمداران
از میان خبرنگاران صداوسیما چند نفری هستند که خاطرات‌شان را از دوران ماموریت‌شان مکتوب کرده‌اند. مرتضی غرقی یکی از آن‌هاست که در این زمینه دو کتاب دارد. «خیابان 42: خاطرات مرتضی غرقی از نیویورک 1383 - 1389» حاصل حضور چندساله وی در نیویورک به عنوان خبرنگار صداوسیما بود. او در این کتاب به مصائب و مشکلات کاری خود در این کشور می‌پردازد. از نکات جالب خاطرات وی چالش‌های انتخابات سال 88 بود و بیان برخی خاطرات وی در این زمینه جالب بود. هرچند این کتاب اثر کاملی نیست اما بیان مزاحمت‌های سرویس‌های جاسوسی و پلیسی آمریکا برای یک خبرنگار قابل تأمل بود. غرقی یک کتاب دیگر از تجربیات خود دارد. او بعد از بازگشت از نیویورک به‌عنوان خبرنگار به مذاکرت هسته‌ای میان ایران و 5+1 اعزام شد که حاصل آن در کتاب «تجربه‌ای دیگر» ثبت شد. این کتاب گزارش مرتضی غرقی از روند مذاکرات هسته‌ای ایران با 1+5 است. او که به‌عنوان پوشش‌دهنده اخبار مذاکرات به محل انجام مذاکرات حاضر می‌شد شرح کوتاه، ساده و شیرین از جریان مذاکرات را به قلم کشیده است که خواننده ضمن آشنایی با زمینه و دور جدید مذاکرات از سال 1392 با نقش نهادها، شخصیت‌ها، دولت‌های مختلف و به‌ویژه عمق کینه‌توزی آمریکا و انگلیس با ملت ایران آشنا می‌شوند. همچنین وی شرح مبسوطی از فعالیت و کوشش تیم مذاکره‌کننده ایرانی و روش‌ها و تاکتیک‌های مذاکره ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد ایران اسلامی در این برهه نیز در مصاف با آمریکا و سایر قدرت‌های زیادی‌خواه به تعبیر رهبر معظم انقلاب «تجربه‌ای دیگر» را آزمود. دو کتاب غرقی را مرکز اسناد منتشر کرده است.
نگاهی متفاوت به اروپا
محمد دلاوری قبل از اینکه به‌عنوان مجری برنامه‌های اقتصادی سیما و نیز روای برخی مستندهای آرمان مدیا شناخته شود، خبرنگار واحد مرکزی خبر بود. او چند سال به‌عنوان نماینده صداوسیما در بروکسل پایتخت بلژیک ساکن بود. وی بعد از بازگشت حاصل تجربیات خود را در کتابی منتشر کرد. او در « 976 روز در پس‌کوچه‌های اروپا» تمام کلیشه‌های خبرنگاری خود را کنار گذاشت و با نگاهی متفاوت به فرهنگ و سیاست و جامعه غرب نگاه کرد؛ نگاهی که جذابیت داشت و مخاطب آن را دوست داشت.
یک خبرنگار جالب
همه مردم ایران تقریباً حمید معصومی‌نژاد را می‌شناسند با آن گزارش‌های جالب از ایتالیا و البته آن تکیه‌کلام مخصوص. حال کتابی در ایتالیا درباره وی به نام «حمید معصومی نژاد، رم» از سوی نشر سروش منتشر شده که توسط یک نویسنده ایتالیایی نوشته شده است. الساندرا مولاس، روزنامه‌نگار و نویسنده ایتالیایی این کتاب را در پی آزار و اذیت‌های پلیس کشورش درباره این خبرنگار ایرانی نوشت. این کتاب را حمید معصومی‌نژاد و داوود عباسی به زبان فارسی ترجمه کرده‌اند.
خبرنگاری از اقیانوس
مهدی بختیاری، خبرنگار حوزه دفاعی است. او چند سال قبل با دعوت نیروی دریایی ارتش همراه با ناوگروه دریایی بر آن شد تا از این سفر جالب و جذاب گزارش بنویسد. او بعد از 85 روز دریاسواری به ایران بازگشت و ماحصل آن کتاب «صددرجه» شد که در یک مراسم هم توسط فرمانده نیروی دریایی رونمایی شد. بختیاری در این کتاب به مسائل کمتر گفته‌شده از یک سفردریایی خصوصاً از نوع نظامی‌اش پرداخته که خواندن آن برای مخاطبان احتمالاً جذاب باشد.
خبرنگاری در قلب القاعده
البته وضع روزنامه‌نگارهای خارجی در نوشتن و ثبت تجربیات‌شان از همتایان ایرانی‌شان بهتر است و با کمی جست‌وجو انبوهی از کتاب را می‌شود پیدا کرد که درباره فعالیت‌های آنان نوشته شده است. در این بخش به چند نمونه خاص اشاره می‌کنیم. یکی از کتاب‌هایی که اخیراً هم در بازار نشر ایران منتشر شده کتابی از خبرنگار مصری الجزیره آقای یسری فوده است که با نام «در راه پردردسر» توسط نشر نارگل منتشر شده است. این خبرنگار در روزهای بعد از حمله القاعده به برج‌های دوقلو در آمریکا درگیر مصاحبه با عوامل اصلی این حادثه می‌شود و برای کشف حقیقت تا کوچه پس‌کوچه‌های کراچی می‌رود؛ راهی که در نهایت به تهیه چند گزارش خاص می‌انجامد.
از فرانکفورت تا موصل با داعش
یورگن تودنهوفر، خبرنگار آلمانی مشهوری است که در اکثر نزاع‌های بین‌المللی حضور داشته است. مشهور است که هنگام بحران با دو طرف ماجرا هم‌صحبت می‌شود. القصه ایشان در ماجرای سوریه از ابتدا حضور داشته ولی موفق نشده با داعشی‌ها ارتباط بگیرد تا اینکه از طریق اینترنت چند آلمانی داعشی را پیدا می‌کند. برقراری ارتباط و مصاحبه اسکایپی و بحث و جدل سرانجام باعث می‌شود تا ابوبکر بغدادی، سرکرده داعش شخصاً امان‌نامه برای این آلمانی ماجراجو صادر کند تا وی با پسر و یک همراه به قلمرو مرموز داعش قدم بگذارد. حاصل این کنجکاوی در کتابی با عنوان «ده روز با داعش از درون دولت اسلامی» منتشر شده است.
مصاحبه با فرماندهان داعشی توسط یک زن
سعاد مخنت، خبرنگار مراکشی‌الاصل که در روزنامه‌های آمریکایی کار می‌کند به سرش می‌زند که با فرماندهان داعشی مصاحبه کند. این شروع ماجرایی است که وی در کتاب نفس‌گیر «به من گفتند تنها بیا» نوشته است و در آن علاوه بر ثبت این لحظات دلهره‌آور از پشت صحنه داعش هم نوشته است. او نخستین زنی است که با فرماندهان داعشی مصاحبه کرده است. کتابش هم در ایران چندماهی است منتشر شده و به شدت مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است.