بزرگنمايي:

اخبار محرمانه -
فراکسیونی که مجلس را ناکارآمد کرد
٤٩٥
٠
سیاست روز / متن پیش رو در سیاست روز منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
فراکسیون امید که با حمایت و توجیه ناکارآمدی‌های دولت، همه جایگاه‌های استراتژیک خود را در مجلس از دست داده است، امروز نمی‌داند دربرابر هواداران خود اعلام پیروزی کند یا شکست را بپذیرد.
زمزمه‌های برگزاری آخرین انتخابات هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در حالی آغاز شد که محمدرضا عارف عزم خود را برای کاندیداتوری ریاست مجلس جزم کرده بود و مخالفت‌های پزشکیان و مطهری دو سهمیه این فراکسیون در هیئت رئیسه مجلس و بخشی از بدنه فراکسیون هم نتوانست عارف را از سودای ریاست مجلس منصرف کند.
به گفته احمد بیگدلی عضو شورای مرکزی فراکسیون امید، شخص آقای عارف تصمیم جدی برای ورود به انتخابات ریاست مجلس داشت.
پیش از برگزاری انتخابات هیئت رئیسه مجلس بیگدلی پیش بینی کرد: «در صورت نامزدی آقای عارف برای ریاست مجلس بالای 90 درصد جایگاه آقای مطهری در هیئت رئیسه مجلس به خطر می‌افتد.»
امیدِ امیدی‌ها به ریزش آرا لاریجانی در فراکسیون نمایندگان ولایی بود، ارزیابی آنها این بود که بخشی از بدنه فراکسیون ولایی از عملکرد لاریجانی در ریاست مجلس ناراضی است و به همین دلیل در انتخابات ریاست هیئت رئیسه مجلس یا رأی سفید می‌دهند یا به عارف رأی می‌دهند. ارزیابی فراکسیون امید از تعداد این نمایندگان 25 تا 30 نفر بود اما این حدس و گمان اشتباه از آب درآمد و آرزوی آرا سفید نتوانست کرسی ریاست را سهم عارف کند. نه تنها عارف نتوانست در آخرین سال دوره دهم به کرسی ریاست مجلس تکیه بزند بلکه مطهری هم کرسی نایب رئیسی را از دست داد.
اما اصلاح‌طلبان سناریوی دیگری را نیز آماده کرده بودند، رضا انصاری عضو کمیته انتخابات فراکسیون امید پس از شکست این فراکسیون در انتخابات هیئت رئیسه مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: «معرفی نامزد برای ریاست مجلس برای اصلاح‌طلبان بازی دو سر برد بود زیرا اگر عارف رئیس می‌شد ریاست مجلس را در اختیار داشت و می‌توانست اعتماد را به بدنه اصلاح‌طلب بازگرداند، با عدم پیروزی ایشان در انتخابات هیئت رئیسه هم مشخص شد اصلاح طلبان اقلیت را در مجلس دهم در اختیار دارند و عملکرد ضعیف مجلس دهم به پای اصلاح‌طلبان و حامیان دولت نیست.»
اما عبدالرضا هاشم زائی عضو دیگر فراکسیون امید دیدگاهی مخالف نظر انصاری دارد.
او معتقد است: «فراکسیون امید نسبت به سایر فراکسیون‌ها، تعداد بیشتری عضو دارد اما هر زمان که فراکسیون ولایی و فراکسیون مستقلان با هم ائتلاف کردند، امید نتوانسته اکثریت را کسب کند.» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «با ائتلاف فراکسیون نمایندگان ولایی و مستقلان، فراکسیون امید، آقای مطهری را از دست داد و با از دست دادن مطهری، وزن سیاسی فراکسیون در مجلس کاهش یافت.»
در این میان نمی‌توان تأثیر پیام‌های پنهان و آشکار دولت در حمایت از علی لاریجانی را کتمان کرد. به گفته برخی اعضای فراکسیون امید دولت تمایل داشت لاریجانی بر کرسی ریاست تکیه بزنند؛ شاید ترس روحانی از تلاش اصلاح‌طلبان برای جدا کردن راه‌شان از اعتدالیون در صورت قدرت یافتن در بدنه حاکمیت، موجب این حمایت شد.
به گفته بیگدلی عضو شورای مرکزی فراکسیون امید، «با توجه به روندی که دولت در 3 سال گذشته داشته است به نظر می‌رسد به ریاست لاریجانی بر مجلس تمایل بیشتری دارد. شخص روحانی گرایش بیشتری به لاریجانی دارد تا به عارف.»
پس از باخت اصلاح‌طلبان در انتخابات هیئت رئیسه مجلس نوبت به برگزاری انتخابات هیئت رئیسه کمیسیون‌ها رسید.
انتخابات هیئت رئیسه کمیسیون‌ها تحت تأثیر انتخابات هیئت رئیسه مجلس قرار گرفت. مهدی شیخ عضو فراکسیون امید در تحلیل این موضوع به مهر گفت: «تغییراتی که در کمیسیون‌های مجلس در مورد ریاست اعضای فراکسیون امید رخ داد، ناشی از اتفاقات در انتخابات هیئت رئیسه مجلس بود. عده‌ای از نمایندگان با جریان‌های سیاسی همراهی می‌کنند که در مجلس قدرت و قوت بیشتری دارند.»
به گفته محمدجواد ابطحی عضو کمیسیون آموزش مجلس، محمدرضا عارف که در اجلاسیه سوم به عنوان رئیس کمیسیون آموزش انتخاب شده بود، «تا ظهر روز یکشنبه 26 خرداد در حال رایزنی با نمایندگان برای کسب ریاست کمیسیون آموزش بود اما دو ساعت مانده به انتخابات هیئت رئیسه کمیسیون، از نامزدی برای ریاست این کمیسیون انصراف داد تا خاطره شکست در انتخابات هیئت رئیسه مجلس برای او تَکرار نشود.»
بدین ترتیب رئیس فراکسیون امید کرسی ریاست کمیسیون آموزش را نیز از دست داد و محمدمهدی زاهدی عضو فراکسیون ولایی مجداد ریاست کمیسیون آموزش را برعهده گرفت.
فراکسیون امید همچنین ریاست کمیسیون فرهنگی را نیز واگذار کرد و احمد مازنی جای خود را به جمشید جعفرپور عضو فراکسیون ولایی داد. اما انتخابات هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، هماوردی دیگر میان دو فراکسیون ولایی و امید بود؛ نبردی که با شکست سنگین امید به پایان رسید. حشمت الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و نامزد مورد حمایت فراکسیون امید برای ریاست کمیسیون امنیت جای خود را به مجتبی ذوالنور عضو فراکسیون ولایی داد.
رمضانعلی سبحانی‌فر عضو فراکسیون امید و سخنگوی حزب اعتدال و توسعه در مورد علل این شکست به مهر می‌گوید: «به اعتقاد من، نامزدی آقای عارف در انتخابات هیئت رئیسه و سناریویی که در بحث هیئت رئیسه تعریف شد، خطای استراتژیک بود؛ این خطای استراتژیک در انتخابات کمیسیون‌ها نیز تأثیرگذار بود.»
در این میان همه شکست‌های امید، ریاست کمیسیون اقتصادی به سیاسی‌ترین عضو فراکسیون امید یعنی الیاس حضرتی رسید و محمدرضا پورابراهیمی استاد اقتصاد دانشگاه تهران جای خود را به قائم مقام حزب اعتماد ملی که هیچ سابقه اقتصادی در رزومه او وجود ندارد، داد.
ماجرای انتخاب حضرتی برای ریاست کمیسیون اقتصادی این بود که فراکسیون ولایی و مستقلان لیستی را برای انتخابات هیئت رئیسه کمیسیون انتخاب کرده بودند اما با وعده‌های حضرتی این لیست زمین خورد و وی هم به وعده‌های خود عمل نکرد.
از سوی دیگر علی نوبخت عضو فراکسیون امید هم توانست ریاست کمیسیون بهداشت را در رقابت با حسینعلی شهریاری عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس، تصاحب کند.
در این میان تیتر روزنامه‌های اصلاح طلب پس از شکست‌های بزرگ فراکسیون امید در مجلس جالب بود. روزنامه اعتماد تیتر «بازگشت امید» را برای این باخت بزرگ انتخاب کرد و توهم پیروزی را به اوج خود رساند. این روزنامه‌ها در مورد عدم ریاست عارف بر کمیسیون آموزش ترجیح دادند سکوت کنند و برخی از سایت‌های اصلاح‌طلب نیز تیتر زدند «عارف نیامد».
برخی اعضای فراکسیون امید علت از دست دادن جایگاه‌های استراتژیک در مجلس دهم را ناشی از خطای استراتژیک عارف در نامزدی برای ریاست مجلس می‌دانند.
اما سید حسین نقوی حسینی عضو فراکسیون ولایی علت شکست فراکسیون امید در انتخابات هیئت رئیسه مجلس و کمیسیون‌های تخصصی را «حمایت بیش از حد این فراکسیون از دولت و ناکارآمد کردن مجلس» می‌داند و معتقد است: «این فراکسیون حتی در مواردی که انتقادات نمایندگان به دولت را به حق و درست می‌دانست، از دولت حمایت کرد و وجهه دولتی گرفت.» وی می‌گوید: «دخالت دولت در انتخابات کمیسیون‌ها و تلاش برای رأی آوردن اعضای فراکسیون امید موجب شد این فراکسیون جایگاه قبلی خود را در میان نمایندگان از دست بدهد.»