بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - تسنیم / پهپادهای ایرانی گرچه زادگاه‌شان جهاد دانشگاهی اصفهان است، اما در صنایع هوایی قدس وزارت سپاه توسعه یافتند و به تولید انبوه رسیدند.
«پهپاد» یا همان پرنده‌ هدایت پذیر از راه دور به عقیده فرماندهان نظامی ایران و کارشناسان دفاعی، یکی از مولفه‌های قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران است که نیروهای ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به صورت انبوه از آن استفاده می‌کنند و حتی برای انجام ماموریت‌های برون مرزی و مرزی نیز آن‌ها را به کار می‌گیرند.
در گزارش زیر به این سوال خواهیم پرداخت که ایران چگونه و از چه زمانی توانست پهپاد بسازد و چه موسسات علمی، تحقیقاتی و نظامی در ساخت پهپادها نقش داشته‌اند؟
پهپاد در ایران عمری کمتری از 40 سال دارد. اگرچه گفته می‌شود که در یکی از پایگاه‌های نظامی ایران از پیش از انقلاب اسلامی چند فروند پهپاد هدف وجود داشته است، اما هیچگاه دیده نشد که آن پهپادها در بحبوحه جنگ تحمیلی و یا قبل و بعد از آن به پرواز درآیند.
نخستین بار در اواخر سال 1362 به گوش فرماندهان سپاه رسید که افرادی در جهاد دانشگاهی اصفهان اقدام به طراحی و ساخت پرنده‌های کوچکی کرده‌اند که می‌توانند از مواضع دشمن عکسبرداری کنند. فرشید سعیدی و مسعود زاهدی از جمله افرادی بودند که در جهاد دانشگاهی اصفهان بنا بر علاقه شخصی خود اقدام به ساخت پهپاد کرده بودند که مداومت و ارتفاع پروازی و سرعت‌شان به نسبت پهپادهای امروز بسیار کم بود.
آنان برای عکسبرداری هم از دوربین‌های ساده‌ای که آن زمان در بازار موجود بود، استفاده می‌کردند. اولین دوربین‌ها 110 و 135 و از مدل آلپا بودند. هر حلقه فیلم دوربین نیز 38 تایی بود. بعدها در پهپادهای دیگر از دوربین‌های U1 هم استفاده شد.
سازندگان اولین پهپادهای ایرانی برای عملیاتی شدن پرنده‌ها به جبهه‌های جنگ رفتند و در آنجا با گردان پهپادی رعد سپاه همکاری و به رفع برخی از ایرادات پهپادها پرداختند.
با توسعه استفاده از پهپاد برای عملیات‌های شناسایی در جبهه‌های جنگ و سازمان یافتن گردان پهپادی رعد در سپاه، ضرورت شکل‌گیری واحدی برای طراحی و ساخت پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور در وزارت سپاه به وجود آمد. صنایع هوایی قدس سپاه در سال 1364 با این هدف شکل گرفت و «صادق عمل‌نیک» که ارتباط خوبی با نیروهای گردان رعد سپاه داشت به عنوان اولین مسئول صنایع قدس انتخاب شد.
اولین محصول صنایع قدس، پهپاد "تلاش" بود. گرچه مقدمات ابتدایی ساخت این پهپاد توسط جهاد دانشگاهی اصفهان انجام گرفته بود، اما توسط صنایع قدس ارتقا یافت و ساخته شد. پهپاد تلاش توسط رادیوکنترل هدایت می‌شد و بیشینه سرعتش نیز 120 کیلومتر بر ساعت بود. این پهپاد نیز همچون پهپادهای مدل ساده، کوچک و بدون پیچیدگی‌های خاصی بود.
از پهپاد تلاش، 2 مدل تولید شد که تفاوت‌هایی با یکدیگر داشتند. پهپاد «تلاش 1»، دارای چرخ برای نشست و برخاست بود. اما پهپاد «تلاش 2» که با نام «هدف 3 هزار» نیز شناخته می‌شود، سرعت و مانورپذیری بیشتری نسبت به پهپاد تلاش یک داشت. این مدل پهپاد برای برخاستن از پرتابگر JATO (پرتابگر گاز فشرده) و برای نشستن از چتر استفاده می‌کرد. تلاش 2، بیشترین سرعتش 140 کیلومتر بر ساعت، حداکثر شعاع عملیاتیش 5 کیلومتر، سقف پروازیش 2 هزار و 700 متر و مداومت پروازیش 45 دقیقه بود.
صنایع هوایی قدس همچنین در سال‌های دفاع مقدس موفق به ساخت پهپاد «مهاجر» شد. صنایع قدس پس از ادغام وزارت سپاه با وزارت دفاع، تا سال 1376 زیر نظر موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی به کار خود ادامه داد. صنایع قدس پس از آن از ساصد جدا شد و به سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح پیوست.
ساخت پرنده‌های بدون سرنشین توسط صنایع قدس تنها به سال‌های دفاع مقدس محدود نشد و پس از آن نیز ادامه یافت و پهپادهای شناسایی، مراقبت و رزمی ساخته شد که مهمترین آن‌ها پهپادهای خانواده مهاجر است. صنایع هوایی قدس علاوه بر طراحی و ساخت پهپاد، تولید و بهسازی انواع ملخ، چترهای نجات و چترهای فرود خودکار و غیر خودکار، طراحی و ساخت ایستگاه‌های کنترل زمینی (G.C.S) ، سیستم‌های الکترونیک پروازی، تصویربرداری هوایی، هدف‌یابی، ردگیری و رهیابی اپتیکی، اویونیکی و غیره را برعهده دارد.
علاوه بر صنایع هوایی قدس، شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) نیز که وابسته به وزارت دفاع است، اقدام به طراحی و ساخت هواپیماهای بدون سرنشین و سامانه‌های مرتبط با آن می‌کند.